Cumhuriyet, T24, Haber3, Diken, Kamu İlanları, Tele1, ABC Gazetesi, Gazete Manifesto gibi haber sitelerinde ve sosyal medyada paylaşılan bir iddiaya göre, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (TKGM) belediyelerin tapu bilgilerini sorgulayabildikleri çevrimiçi sisteme kısıtlama getirdi. Aynı iddiayı Twitter’da Kaç Saat Oldu isimli hesap da paylaştı.
İddialar Cumhuriyet gazetesi haberine dayanıyor
İddialar Cumhuriyet Gazetesi yazarı Zehra Özdilek’in 1 Ocak 2020 tarihli bir haberine dayanıyor. Tüm haber siteleri ve sosyal medya hesaplarının söz konusu haberden alıntılar yaptığı anlaşılıyor. Özdilek’in haberinde resmi yazıda geçen cümleler de yer alıyor.
Haberde genelge olduğu öne sürülen resmi yazıda, belediyelerle TKGM arasındaki protokolün 31 Ocak 2020 itibariyle ortadan kaldırılacağı, artık sadece İçişleri Bakanlığı’nın sistemi kullanılabileceği ve tapu verilerinin ancak bakanlık izin verirse alınabileceği iddia ediliyor. Ancak durum böyle değil.
Belediyelerin tapu bilgilerine erişim yetkileri kaldırılmadı
Teyit, TKGM’ne ulaşarak ilgili resmi yazının bir genelge değil belediyelere ulaştırılan bir talimat olduğunu öğrendi. TKGM Tapu Dairesi Başkanlığı’nın Teyit’e yaptığı açıklamaya göre, TAKPAS sisteminin web tapu sistemi ile değiştirilmesinin sebeplerinden biri, belediyecilikte dijitalleşme. TKGM’nin açıklamalarına göre bu yeni sistemle küçük belediyelerin bir maliyet altına girip kendi e-imar uygulamalarını kurmalarına gerek kalmıyor. Açıklamaya göre belediyeler artık TAKPAS’ın güncellenmesini gerektirecek programlar kurmak zorunda kalmayacak, tüm işlemler tek bir sistem üzerinden belirlenecek ve güncellemeler TKGM tarafından yapılacak.
Yine TKGM’den alınan bilgiye göre, web tapu sistemi, TAKPAS üzerinden yapılamayan elektronik haciz işlemlerinin de yapılabilmesini sağlıyor. TKGM’de görev yapan bir uzman yardımcısı bunun bir yetki genişlemesine tekabül ettiğini belirtti. TKGM, resmi Twitter hesabı üzerinden 1 Ocak 2020’de yaptığı bir açıklama ile de web tapu sistemine geçildiğini duyurdu.
Konuyla ilgili bir açıklama da Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum'dan geldi. Kurum, Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçişle birlikte başlayan dijitalleşme sürecinin bir parçası olarak Web Tapu uygulamasına geçildiğini belirtti. Bakan bu çerçevede başta İstanbul belediyeleri olmak üzere 230 belediye yeni uygulama ile hiç bir kısıtlamaya tabi olmadan genişletilmiş yetkilerle veri paylaşımı yapılmaya başlandığını ifade etti.
İBB: Tapu bilgilerine şu an için ulaşılabiliyor
Teyit, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nden Harita Müdürlüğü ve Coğrafi Bilgi Sistemi Müdürlüğü’ne de ulaştı. Müdürlük çalışanları, TAKPAS sistemini halen kullanabildiklerini, web tapunun da benzer bir sistem olduğunu, bunun belediyelerde dijitalleşme ilkesinin gereği bir düzenleme olduğunu belirttiler. Ancak TKGM’nin talimatı birimlere henüz ulaşmamış. Görüştüğümüz belediye çalışanları, sistem tamamen kaldırılsa önceden haberlerinin olacağını, şu an için böyle bir durumun yaşanmadığını ifade ettiler.
TKGM de verilerin sadece İçişleri Bakanlığı izniyle verildiği iddiasının doğru olmadığını, belediyelerin TAKPAS’tan yetki alanlarındaki tapu bilgilerine ulaşabildiklerini açıkladı. Diğer yandan TKGM yetkilileri, talimat metninin tamamını Teyit ile paylaşmadı; Cumhuriyet haberinde kullanılan ifadelerin yanlış yorumlandığını söylemekle yetindi. Teyit, Cumhuriyet'ten Zehra Özdilek'e ulaşarak söz konusu resmi yazıyı edindi. Aşağıda görülebilen ve belediyelere gönderilen bir talimat olduğu anlaşılan belgede kısıtlamaya dair herhangi bir ibareye rastlanmıyor.
TAKPAS ve web tapu sistemleri hakkında
Tapu ve Kadastro Sistemi Bilgilerinin Paylaşılmasına Dair Yönetmelik, Mart 2015’te Resmi Gazete’de yayımlanmış. Yönetmeliğe göre TAKPAS, taşınmazın gerçek ve tüzel kişiyle ilişkilendirilmesi ve üzerindeki hakların gösterilmesine ilişkin verileri içeriyor. Bu veriler elektronik tapu siciline geçilinceye kadar bilgilendirme amaçlı kullanılabiliyor. Yönetmelikte sisteme belediyelerle tek tek protokol yaparak erişim sağlandığı bilgisi de var. TAKPAS sistemini, vatandaşların tapu bilgisi sorgulayabildikleri “parsel sorgulama sistemi” ile karıştırmamak gerek. Çünkü TAKPAS’a tek tek vatandaşların girmesi mümkün değil.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 2015’te yayınlanan bir genelgeyle de, tapulardaki haciz işlemlerinin TAKBİS adlı bir sistem üzerinde görüntülenebilmesi sağlanmıştı. TAKBİS (Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi), TKGM ve Türksat işbirliği sayesinde uydudan tapu parseli takibini mümkün kılan bir sistem. TKGM üzerinden haciz işlemlerinin elektronik olarak takip edilebilmesi de Adalet Bakanlığı ile yapılan işbirliği sayesinde hayata geçti.
Web tapu sistemini ortaya koyan ilk mevzuat ise 2017 yılına dayanıyor ve resmi internet sitesinden sistemle neler yapılabileceği görülebiliyor. Web tapu ile yurttaşlar taşınmazlarına ilişkin yetki verebiliyor, elektronik ortamda harçlarını ödeyebiliyor, taşınmazlarını görüntüleyebiliyor ve başvuru yapabiliyor. Web tapuya e-devlet şifresiyle girilebiliyor. O da TAKPAS gibi TKGM’nin TAKBİS altyapısını kullanıyor.
Web tapu uygulaması protokollerinin ilki pilot olarak Bursa’da Yıldırım Belediyesi ile Eylül 2019’da imzalanmış. Tapu ve Kadastro Genel Müdürü Mehmet Zeki Adlı, Anadolu Ajansı’na yaptığı bir açıklamada, sistem hakkında \"Vatandaşlarımız, işlemleriyle ilgili harç bilgilerini sorgulayabilmekte ve gerekli ödemelerini yapabilmektedir. 31 Ocak 2018'de hayata geçirilen Web-Tapu sistemi ile tapu ve kadastro işlemleri müdürlüğüne gitmeden, internetten işlem başvurusu yapılabilir ve gerekli belgeler internetten müdürlüklere gönderilebilir hale geldi” diye konuşmuş.
Yani web tapu sistemini tek tek yurttaşlar da kullanabiliyor. Programın navigasyon özelliği, kullanıcıyı parselin bulunduğu yere kadar yönlendiriyor. QR kodlu yeni tapular sayesinde, tapunun konumuna akıllı telefonlardan da ulaşılabiliyor. Ancak buradaki farklı durumsa web tapu sisteminden yurttaşlar sadece kendi bilgilerini görebilirken, belediye çalışanları kendi yetki bölgelerindeki bilgilere ulaşabilecek.
İddiaların kaynağı Kanal İstanbul arazileri
Cumhuriyet’in ilgili haberinin bu kadar yankı uyandırmasının sebebi ise, Aralık 2019’da Katar Emiri’nin annesi Moza bint Nasır’ın Kanal İstanbul’un geçeceği düşünülen arsaların birisini satın almasıydı. Satın alma işleminin ortaya çıkışı gazeteci İsmail Şahin’in Sözcü’de yayımlanan bir haberine dayanıyordu.
Şahin, kaynaklarından edindiği bir tapu belgesinin fotoğrafından yola çıkarak Kanal İstanbul projesi planın geçtiği yerin yakınında bir arazinin Triple M Gayrimenkul Turizm Ticaret Anonim Şirketi’ne ait olduğunu ortaya çıkarmıştı. Bu haberden yola çıkarak belediyelerin söz konusu tapu kayıt bilgilerini ayrıntılı bir biçimde görüntüleyebildikleri bilindiğinden İsmail Şahin’in kaynağının İBB’de çalışan ve TAKPAS’a erişimi olan bir kişi olduğu çıkarımında bulunmak mümkün. Daha sonrasında 22 Aralık 2019’da ise İBB, Kanal İstanbul güzergâhında arazileri bulunan üç Arap şirketi açıklamıştı.
Sonuç olarak belediyelerin gayrimenkul sahipliklerini sorgulayabildikleri TAKPAS sistemine ilişkin protokol kaldırılmadı. TAKPAS sistemi, web tapu isimli başka bir sistemle değiştiriliyor. İddia, yanlış bilginin en yaygın yedi türünden çarpıtmaya örnek gösterilebilir.
