Yayınlar

Dijital çağ ile birlikte yeni boyutlar kazanan yanlış bilgi problemine karşı güçlenebilmek için teyitçiliğin 5 temel adımını takip etmek yeterli.

Teyitli Bilgi Kampüste kapsamında hazırlanan Teyitli Bilgi Kiti çevrimiçi teyitçilik yapmak isteyen herkesin kullanabileceği, teyitçilerin internette izlediği adımlardan ve kullandığı çevrimiçi araçlardan oluşan bir rehber.

Teyit, İhtiyaç Haritası ve Afet Platformu işbirliğiyle 6 Şubat depremlerinden etkilenen bölgelerde ihtiyaç olan hayati bilgileri bir araya getirerek dağıttık. Doğru ve güvenilir bilgilerin yer aldığı bu broşürlerle zorlu koşulları kolaylaştırmayı amaçladık. Sürdürdüğümüz çaba depremin üstüne çöken yanlış ve yanıltıcı bilgilerle mücadelenin önemini gösteriyor. Broşürlerde sağlık, gıda güvenliği, temiz su, ısınma, tuvalet, asbestten korunma yolları, ruhsal sağlık, sosyal yardımlar, yasal haklar, hastane, eczane, barınma alanları, konut hakkı, seçimler gibi konularda bilgilendirmeler ve çocuklara özel etkinlikler yer alıyor.

Haber okuryazarlığı eğitimindeki örneklerin ve vaka çalışmalarının Türkçeleştirilmesine ve yerelleştirilmesine katkı sunduğumuz bu MOOC (KAÇD - Kitlesel Açık Çevrimiçi Ders) Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü’nün ortağı olduğu Erasmus+ Projesi kapsamında bireysel internet kullanıcılarının haber tüketirken yanlış bilgiye karşı güçlenebilmeleri için hazırlandı. 5 farklı dilde hazırlanan modüllerde ilk amaç, eğitimi alan kişilerin eleştirel düşünme ve medya okuryazarlığı becerilerinin geliştirilmesi. İkinci amaç ise bu becerileri aktaran eğiticilerin güçlendirilmesi.

Teyit’in yeni medyada ekosistem farkındalığı yaratmak amacıyla geliştirdiği program Factory, bilgi ve medya ekosisteminin sorunlarına yenilikçi ve sürdürülebilir çözümler geliştiren ekipleri bir araya getirmek, destek mekanizmalarıyla buluşturmak ve ekipler arası işbirlikleri geliştirmek amacıyla 2019 ila 2023 yıllarında faaliyet gösterdi. Bu raporu okuyarak Türkiye’deki bilgi ve medya ekosistemine dair içgörüler elde edebilir, programda uygulanan yöntemleri kendi topluluklarınızda ve programlarınızda kullanabilirsiniz.

Teyit'in altıncı yılında kullanıcılarına armağan olarak hazırladığımız bu kit, internette şüpheli bir bilgiyle karşılaştığınız anda atabileceğiniz hızlı adımları sunuyor. Her internet kullanıcısının ihtiyacı bu kit, sadece acil durumlarda değil internette vakit geçirdiğiniz her anda sizi yanlış bilgiden koruyacak.

Teyit ve Öğretmen Ağı işbirliğinde yürütülen “Öğretmenler için eleştirel dijital okuryazarlık” projesi katılımcısı öğretmenlerle birlikte hazırlanan bu el kitabı, eğitimcilerin alana dair farkındalığını ve ilgisini besleyecek bölümlerin yanı sıra öğrenme ortamlarında uygulayabilecekleri etkinlik önerilere de yer veriyor. Teorinin pratik örneklerle desteklendiği el kitabı, eğitimin tüm paydaşlarının yararlanabileceği yaratıcı çözümlerle eleştirel düşünmenin eğitim ortamında da ortak bir değer olmasını amaçlıyor.

📘 For English here: Critical digital literacy in education: A handbook by and for teachers

Teyitçilerin sıklıkla kullandığı kavramlar ne anlama geliyor? Teyit Sözlük sizi teyitçiliğin temel kavramlarıyla buluşturuyor. İster yüksek çözünürlüklü halini çıktı alarak, isterse dijital olarak inceleyebilirsiniz.

Öğretmen Ağı ve Teyit işbirliğinde yürüttüğümüz “Eğitimde öğretmenlerle eleştirel dijital okuryazarlık” projesi kapsamında ürettiğimiz bu posterler öğrenme ortamlarında yerini almak üzere yeni formatında. İster yüksek çözünürlüklü halini çıktı alarak okula asabilir, isterseniz dijital olarak inceleyebilirsiniz.

Öğretmen Ağı ve Teyit işbirliğinde yürüttüğümüz “Öğretmenlerle eğitimde eleştirel dijital okuryazarlık” projesi boyunca öğretmenler, eğitim ortamlarında tespit ettikleri bir ihtiyaca doğrudan temas eden çözüm yollarına odaklandılar. Öğretmenler çözümleri dijital ortamda ve yüz yüze uygulayıp, küçük gruplarda değerlendirdiler, geliştirdiler ve şimdi tüm eğitimcileri çözümleri uygulamaya çağırıyorlar.

Yanlış bilgi dedektifi olmak isteyen çocuklar için Dijital Veli topluluğuna özel hazırladığımız “şüphe kası” temalı bir zihin haritası. İster yüksek çözünürlüklü halini çıktı alarak, ister dijital olarak inceleyebilirsiniz.

Türkçeleştirilmesine katkı sunduğumuz bu el kitabı, toplumları ve özellikle de gazeteciliği etkileyen dezenformasyon sorununa çözüm sunan, uyarlamaya açık, uluslararası geçerliliği olan örnek bir müfredat oluşturmayı hedefliyor.

Data Detox x Youth 11-16 yaş arasındaki çocuklara yönelik bir etkinlik kitabı. Akıllı cihazlara odaklanarak bu cihazlardaki verilerinizin izini sürmeye, bunları kontrol etmeye, veri ihlallerine karşı güçlü şifreler oluşturmaya, teknolojiyle iyi bir ilişki kurmaya ve yanlış bilgiyle mücadele etmeye dair ipuçları ve uygulayabileceğiniz çeşitli etkinlikler sunuyor. Teyit olarak Türkçeleştirdiğimiz etkinlik kitabını buradan inceleyebilirsiniz.

Komplo teorileri topluma çeşitli şekillerde zarar veriyor. Komplo Teorisi El Kitabı, bu zararlı etkileri en aza indirmek için, komplo teorilerinin neden bu kadar popüler olduğunu anlamanıza yardımcı oluyor, komplo odaklı düşünmenin özelliklerini nasıl tespit edeceğinizi açıklıyor ve etkili çürütme stratejileri sunuyor.

Yanlış bilgi yelpazesi başlangıçta doğru olduğu düşünülen ve iyi niyetle yayılan eski haberlerden, yanıltıcı yarı-gerçeklere, hatta insanları yanıltmak için kasıtlı olarak yayılan, tamamen uydurma dezenformasyona kadar çeşitlilik gösteriyor. Bu rehber yanlış bilgilerin en iyi nasıl çürütülebileceğine dair içgörüler sunuyor.

Temmuz 2020’de Ermenistan ve Azerbaycan arasında yaşanan gerilimin Eylül’de yeni bir savaşa dönüşmesi sosyal medya ve internette yanlış bilginin kol gezdiği bir kriz ortamı yarattı. Bu raporda Teyit tarafından konu hakkında yayınlanan analizler ışığında içgörülerimizi paylaşmaya çalıştık. 44 günlük çatışmanın sonucunda ortaya çıkan bu rapor, internetteki yanlış bilgi ekosistemi için bir rehber olarak görülebilir.

Bu el kitabı, sosyal medya hesapları, botlar, kapalı mesajlaşma uygulamaları, bilgi operasyonları, deepfakeler dezenformasyon ve medya manipülasyonunun diğer biçimlerini konu alıyor. Bu çerçevede hazırlanan ilk kaynak olma özelliğini taşıyan Dezenformasyon ve Medya Manipülasyonu üzerine Doğrulama El Kitabı, Doğrulama El Kitabı’nın ilk bölümü ile onun ardından gelen Araştırmacı Gazetecilik için Doğrulama El Kitabı’nın devamı niteliğinde.

Psikolojimiz, düzeltmelerin işe yarayıp yaramadığını, medya okuryazarlığı derslerinde ne öğretmemiz gerektiğini ve neden yanlış bilgilere karşı savunmasız olduğumuzu etkiliyor. Teyit tarafından Türkçeleştirilen seride, First Draft’tan Tommy Shane ana kavramlara değiniyor.

Tandans Veri Bilim Danışmanlığı ile birlikte yürüttüğümüz "Pandemi Sürecinde Yanlış Bilgi Sorunu: Yanlış Bilgi, Haber Tüketimi ve Teyit Etme Davranışları" isimli araştırmanın raporu, Türkiye'de bilgi ekosisteminin pandemiden nasıl etkilendiği inceliyor. Türkiye genelini temsil edecek şekilde tesadüfi örneklem yöntemi kullanılarak seçilen bin 25 internet kullanıcısı ileyaptığımız çalışma sonucunda Teyit'te edindiğimiz izlenimlerimizin bireylerin tutumlarıyla ne denli örtüştüğünü anlamaya çalıştık.

Türkiye'de medyaya duyulan güven, siyasi kutuplaşma ve haber doğrulama pratiklerinin hangi seviyede olduğunu ölçümlemek amacıyla bin 500 katılımcıyla yaptığımız bu araştırma toplumun medya ve haber kullanımına dair önemli ipuçları barındırıyor, medya alışkanlıklarına ilişkin çeşitli veriler sunuyor.

31 Mart 2019’da yapılan yerel seçimlerin öncesi ve sonrasında, Teyit’in internette ortaya çıkan sahte haberleri inceleyen Sahte Haber Karnesi: Yerel Seçimler 2019 raporu internette dolaşıma giren yanlış bilgilerin seyahatini, sıklığını, zamanını ve etkileşimlerini ortaya koyuyor.

Seçim dönemi boyunca Teyit ekibinin yanlış olduğunu duyurduğu 33 sahte haberin ortaya çıktığı haber sitesi ve sosyal medya platformlarında kazandığı yaygınlık incelenerek hazırlanan rapor, bu sahte haberlerin en çok hangi sosyal medya platformları aracılığıyla yayıldığı, hangi haber sitelerinin daha çok sahte haber ürettiğini ve yanlış bilginin farklı medya mecralarında nasıl yayıldığına dair veriler sunuyor.

Teyit’in ilk yılı boyunca kullanıcılardan topladığı şüpheli içeriklere dair ilk içgörü raporu “İnternette nelerden şüphe ediyoruz?” başlığıyla yayınlanan 2017’de yayınlandı. Rapor, Teyit takipçilerinin doğruluğundan emin olmadığı, yanlış olduğunu düşündüğü veya gerçeğinin ne olduğunu bilmek istediği için gönderdiği 7 bin 628 mesajın verisiyle hazırlandı.

Teyit editörlerinin bir senelik deneyimlerinden yola çıkarak hazırlanan bu rapor, alanda çalışan sivil toplum kuruluşları, kamu kurumları ile uluslararası örgütler, medya kuruluşları ve interneti iletişim stratejisinin vazgeçilmez bir parçası olarak kullanan tüm kurumlar için çok önemli içgörüler taşıyor.

2017 yılında Teyit ekibi ve gönüllüleri tarafından Türkçe’ye çevrilen Doğrulama El Kitabı’nın ikinci edisyonu, derinlemesine araştırma yapan profesyoneller için dijital araçların doğrulama amacıyla nasıl kullanılabileceğini anlatıyor.