*Bu içerik ilk kez "The international collaboration on the coronavirus has delivered more than 80 fact-checks so far" başlığıyla Poynter tarafından 5 Şubat 2020 tarihinde yayınlanmış ve Can Başaçek tarafından Teyit için çevrilmiştir.
Üç hafta önce Çin resmi olarak, 2019 yılında ortaya çıkan koronavirüs nedeniyle olduğu saptanan ilk ölümü bildirdi. Ancak o zamandan beri Çin hükümetinden yeni hastalığın kökeni veya yetkililerin çare bulmak için attıkları adımlarla ilgili yeterli bilgi gelmedi.
Bu bilgi boşluğu, tek bir teyitçinin tek başına başa çıkamayacağı kadar büyük çapta dezenformasyona yol açtı. Bu nedenle geçen hafta, 30'dan fazla ülkeden teyitçi bir araya gelerek bilgi paylaşımı yapmaya karar verdi. Uluslararası Doğruluk Kontrolü Ağının öncülüğünde, Slack ve Google E-Tablolar gibi basit araçların yardımıyla, bu topluluğun üyeleri birbirlerinin teyitlerini okumaya, içerikleri farklı dillere çevirmeye ve asılsız iddiaların yayılmasının önüne geçmek için bu içeriklerini sık sık yayımlamaya başladı.
Geçtiğimiz hafta itibariyle topluluk, uluslararası düzeyde ilgilenilmesi gereken 86 yanıltıcı bilgi örneğini tespit etti. Bunlardan birçoğunda “koronavirüs patenti” olduğu iddia edilen şey bulunuyordu ki bunu çürütmek pek de zor olmadı.
Çin virüsünün aslında yeni olmadığını öne süren Facebook gönderileri, Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Hindistan, Fransa, Türkiye ve Brezilya'da neredeyse aynı anda ortaya çıktı. Bu gönderilerin bazılarına biyogüvenlik laboratuvarlarının varlığı hakkında çılgınca komplo teorileri de eşlik ediyordu. Diğer gönderiler ise sağlık endüstrisinin sadece aşı geliştirip bunları satabilme amacıyla paniğe neden olduğunu "kanıtlamak" için aşı karşıtı hareket tarafından kullanılmaya başlandı.
Koronavirüs ile ilgili asılsız iddialar virüsün kendisinden daha hızlı yayılıyor
Pazartesi günü Dünya Sağlık Örgütü, insanların virüse yakalanmalarını engellemeye yardımcı olabilecek bir önlem listesi yayınladı. Ancak bu, internet kullanıcılarının, korunma konusunda yanlış bilgi paylaşmasını engellemedi. Hastalığı önlemeye yaramayan maddelerden oluşan listede şu ana kadar tuzlu su ve sihirli bir sprey bulunuyor. Bazıları ise üzüm sirkesi, steroid ve etanol gibi "ilaçlar" öneriyor. Daha da fazlasının geleceğine şüphe yok.
Aynı zamanda teyitçiler, kendi koronavirüs içeriklerini mümkün olduğunca geniş bir kitleye yayılabilecek formatlarda yayımlamayı düşünüyor. BuzzFeed sürekli yeni maddeler eklediği bir liste tutuyor. MediaWise, Instagram'da hikaye paylaşıyor ve bunları YouTube'da yeniden yayınlıyor.
Aynı zamanda The Washington Post'un haberine göre, büyük teknoloji platformları komplo teorilerini ve virüsle ilgili yanlış bilgileri durdurmak için mücadele ediyor. Bu Facebook, Twitter ve Google için zor bir durum ancak Batı’da yaygın olarak kullanılmayan Line, KakaoTalk ve Weibo gibi platformlar için muhtemelen çok daha da zor.
Teyit'in incelediği koronavirüs iddialarına "koronavirüs" etiketiyle ulaşabilirsiniz.
