Amerika Birleşik Devletleri’ndeki (ABD) seçimlerin ardından geliştirdiği algoritma ve kullanıcıların karşısına çıkan sahte haberlerle ilgili eleştirilen Facebook, "sahte haber sorununu çözmek için" yeni yöntemler bulmaya çalışacaklarını açıklamıştı.
Facebook yaptığı açıklamada bir süredir üzerinde çalıştıkları yalan haber sorunuyla ilgili bazı güncel gelişmeler olduğunu ve bunu denemeye başlayacaklarını belirtti. Bu çalışmanın dört alana ayrıldığını, bu adımların insanların Facebook’taki deneyimlerini geliştirmek için ilk adımlar olduğunu ifade etti.
Amaç, sahte haber şikayetini kolaylaştırmak
Facebook’ta yanlış haberleri ihbar etmek için kullanıcılar gönderinin sağ üst köşesindeki ok işaretine tıkladıklarında karşılarına üç seçenek çıkıyor. “Bunun Facebook’ta olmaması gerektiğini düşünüyorum” butonuna basıp devam denildiğinde "Ne olduğunu anlamamıza yardımcı ol" başlığının altında “Sahte Haber” işaretlenerek haber şikâyet edilebiliyor.
Bu birkaç aşamalı şikâyet etme süreci yerine Facebook, bu adımı ortadan kaldırarak şikayet et tuşuna basıldığı an kullanıcıların “Sahte Haber” butonunu görüp seçebilmesini sağlayacak. Facebook’un “Sahte Haber” şikâyetine ekleyeceği bir diğer yenilik ise, “kişiyi engelleme, kişiden gelenleri gizleme, kişiye mesaj gönderme” seçenekleri dışında “bunu yalan haber olarak işaretle” seçeneği koymayı planlaması.
Sosyal medyada şikayet etme butonunun nasıl kullanılacağını yazdığımız habere bakarak daha detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.
Haberi tartışmalı olarak işaretleme
Facebook’un kullanıcılarına neye güvenecekleri ve neyi paylaşabilecekleri konusunda yardımcı olabilmek için attığı en önemli adım, “sahte haber” olarak işaretlenen gönderilerin Poynter Enstitüsü'nün Uluslararası Doğrulama Prensiplerini kabul etmiş bağımsız doğrulama gruplarına gönderilecek olması. Bu prensipleri bugüne dek 27 ülkeden 35 kuruluş kabul edip imzaladı. Facebook kendilerine gelen şikâyetleri, haberleri bu organizasyonlara gönderecek. Bu doğrulama ekipleri eğer bu haberin yalan olduğunu belirlerse, bu haber tartışmalı olarak işaretlenecek ve kullanıcılar neden tartışmalı olduğunu açıklayan linke yönlendirilecek. Ayrıca hikâyelerin altında bu haberin tartışmalı olduğu da belirtilecek, kişiler bunu haber akışında görebilecek.
Kullanıcı hala bu haberi paylaşabilecek ama paylaşmadan önce Facebook karşısına bu haberin bağımsız doğrulama ekipleri tarafından tartışmalı olarak belirlendiği uyarısını çıkaracak.
Bir haber tartışmalı olarak işaretlendiyse sponsorlu gönderi, öne çıkarılan gönderi olarak paylaşılamayacak.
Spam gönderenlerin mali teşviklerini engellenecek
Facebook’un tespit ettiği bir diğer durum ise; yalan haberlerin mali olarak desteklendiği. Spam gönderen siteler, kendilerini çok bilinen haber siteleri gibi göstererek, yalan haberler paylaşıp insanların sitelerini ziyaret etmesini sağlayarak para kazanıyorlar. Facebook, bu kişilerin mali gelirlerini düşürebilmek için birkaç önlem almaya karar verdi. Dolandırıcı domainleri eleyebilme kapasiteleri olduğunu belirten Facebook, bunların gerçek birer yayıncıymış gibi davranmalarının ve yaygınlaşmalarının önüne geçecek. Bir diğer adım ise yayıncı siteleri analiz ederek topluluk kurallarının nerede gerekli olacağını tespit etmek.
“Facebook’ta gördüğünüz içeriklerin özgün ve anlamlı olması bizim için önemli” diyen Facebook, bu gelişmelerin heyecan verici olduğunu belirterek daha fazlasının yapılması gerektiğini ve bu sorun çözülene kadar çalışmaya devam edeceklerini açıklamasında vurguladı.
Facebook’un yalan haber bildiriminde bu yönde yenilikler ve kullanıcılar için kolaylıklar yaratmaya çalışması önemli bir adım. Yapılması planlanan bu pilot çalışma ne yazık ki Facebook’taki yalan haberlerin yayılma biçimine getirilebilecek kesin bir çözümü içerisinde barındırmıyor.
Facebook haber linkleri üzerinden yayılan yanlış bilgilerin “sahte haber” olarak şikayet edilmesini sağlıyor. Ancak pek çok yalan haber, görsel üzerine yerleştirilmiş yanlış bilgilerle, yanlış bir görselin yanlış bir bilgi notuyla paylaşılmasıyla yaygınlaşıyor. Facebook sadece linkler üzerinden yapılan şikayetlerde yalan haber butonunu kullandığı için görsellerin yalan haber olarak şikayet edilmesi mümkün değil.
İngiltere merkezli fact-checking kuruluşu FullFact’in sitesinde yayınladığı haberde, Facebook’un yalan haberlerle mücadele etmek için başlattığı deneysel pilot projesine sıcak baktığını açıkladı. Bu pilot uygulama ilk olarak ABD’de denenecek. Ancak FullFact’in belirttiği önemli bir nokta var; Facebook kullanıcılarının yüzde 85’i ABD ve Kanada dışında yaşıyor.
Türkiye’den Doğruluk Payı daha önce Poynter’in Doğrulama Prensipleri’ni kabul ettiklerini açıklamıştı. teyit.org da bu prensipleri kabul etmek için bir süredir gerekli çalışmaları yürütüyor.
