Seçim günü yaklaşırken, kararlarınızı etkilemeyi amaçlayan çevrimiçi dezenformasyonla karşılaşma olasılığınız artabilir.
Dartmouth College profesörü Brendan Nyhan, “Bundan kaçınmak zor,” diyor. “Günümüzde haberleri takip eden ve özellikle sosyal medyayı aktif kullanan herkes yanlış bilgiyle karşılaşıyor.”
İşte tam da bu sebeple, seçimlerle ilgili yanlış bilgilerden korunmak için altı ipucundan faydalanılabilir.
1. Oy kullanma süreci hakkında bilgi edinin
Yanlış bilgiye karşı korumanın en iyi yollarından biri, doğru bilgiyle donanmak. Seçimler söz konusu olduğunda, oy verme süreciyle ilgili elzem doğruları önceden öğrenmek, yanlış bilgiye kanmamanın en iyi yolu olabilir.
Wisconsin-Madison Üniversitesi'nden siyaset bilimi profesörü Jessica Weeks, “Oy kullanma süreci hakkındaki bilgi kaynaklarınız konusunda seçici olun” diyor. “Seçim süreci hakkındaki resmi ve gayrıresmi güvenilir kaynakları takipte kalın ve süreçle ilgili sorularınız için doğrudan o kaynağa başvurun.”
Nerede veya nasıl oy kullanacağınıza dair bilgileri, seçim günü gelmeden önce öğrenin. Böylece son dakikaların verdiği telaşla yanlış bilgiye inanma olasılığınız azalmış olur.
2. Her adayın programı hakkında bilgi edinin
Adayların seçim kampanyalarıyla ilgili en yaygın yanıltıcı iddialar, siyasetçilerin açıkladıkları vaatleri ve hangi politikaları destekledikleri ile ilgili oluyor. Bu konulardaki yanlış bilgilere inanmamanın en iyi yolu adaylar hakkındaki temel bilgileri öğrenmekten geçiyor.
Her adayın resmi kampanyasını ve vaatlerini okumayı unutmayın. Bu şekilde, tam olarak neyi savunduklarını ve neye karşı olduklarını kendiniz görebilirsiniz.
3. Büyük çaplı seçim güvenliği iddialarına temkinle yaklaşın
Seçim güvenliğinin tehlikeye atılarak hileyle seçimlere gölge düşürüleceğine dair iddialar duymuş olabilirsiniz. Ancak bu iddiayı temel alarak karar vermeden önce, sahte oy ya da ölü seçmenler gibi seçim güvenliğine yönelik girişimlerin ülke çapında yaygın olduğuna dair yeterli kanıt olmadığını hatırlayın.
Nyhan “Şu anda siyasi yanlış bilgilenin en endişe verici biçimi, seçimde hile yapılacağı ya da oyların çalınacağı yönündeki desteksiz iddialardır. Bunlar temelsiz suçlamalar ve bunları güçlendirmek tehlikeli.” görüşünde.
4. Sosyal medyada ve siyasi reklamlarda gördüklerinizi iki kez kontrol edin
Oy verme süreciyle ilgili doğruları öğrenmek, çevrimiçi yanlış bilgi evreninde ancak bir yere kadar yeterli. Sosyal medya akışlarınızda paylaşılan ve siyasi reklamlarda gördüğünüz iddiaları iki kez kontrol etmek için zaman ayırmak fark yaratır.
Dezenformasyon uzmanı ve eski bir CIA çalışanı olan Cindy Otis bu konuda şöyle söylüyor: “Sosyal medya akışlarımızdaki ve internet sitelerindeki içerikleri incelerken yapabileceğimiz en iyi şey, bir nefes almak, duraklamak ve bilginin kaynağını araştırmak. Bu gibi zamanlarda, paylaşım yapma hızımızı epey yavaşlamamız gerekiyor.”
Siyasi iddiaları veya karalama kampanyalarını olduğu gibi kabul etmek yerine, telefonunuzda veya bilgisayarınızda yeni bir sekme açın ve Google’da kısa bir arama yaparak iddiayı destekleyecek farklı kanıtlar olup olmadığına bakın. Bağımsız teyitçilerin içeriklerini arayın ya da iddiayı doğrulayan veya yanlışlayan birincil bir kaynak bulun. Şüpheye düşerseniz, doğru olduğundan yüzde yüz emin olmadığınız bir şeyi paylaşmayın.
5. Görselleri ve videoları doğrulayın
Doğrulama kuruluşları, adayları itibarsızlaştırmayı amaçlayan çok sayıda yanıltıcı, yanlış veya manipüle edilmiş fotoğraf ve video inceliyor. Fakat sosyal medyada gördüğünüz bir şey, bir teyitçi tarafından doğrulanmadıysa siz nasıl doğrulayabilirsiniz?
Genel olarak, bir adayı şaşırmış, aciz veya sarhoş gösteren videolara ve yasadışı bir şey yaptığını gösterdiğini iddia eden görüntülere şüpheyle yaklaşın. Şüpheye düştüğünüzde, sosyal medyada gördüğünüz görsellerin asıl bağlamını bulmak için Google Tersine Görsel Arama ve InVID gibi araçları kullanın.
En yaygın yanlış bilgi türlerinden biri olan, bağlamından koparılan alıntılara dikkat edin. Doğrulayana kadar, bir adayın diğerine yönelik iddialarına hemen güvenmeyin.
6. Arkadaşlarınızı ve ailenizi bilgilendirin
Buraya kadar okuduysanız, muhtemelen seçim günü gelirken yanlış bilgilerden nasıl korunacağınız konusunda epey fikir edinmişsinizdir. Fakat arkadaşlarınız ve aileniz bunları bilmeyebilir.
“Seçimlerin adil geçmesini isteyen kişiler, siyasi açıdan daha az bilgisi olan insanlara ulaşarak doğru bilgi aldıklarından emin olmalı" diyor Jessica Weeks.
Araştırmalara göre, insanlar tanımadıkları kişilerden ziyade tanıdıkları kişilerden gelen düzeltmeleri kabul etme eğilimindeler. Hayatınızdaki biri sosyal medyada yanlış bilgi paylaştığında, onu düzeltmekten çekinmeyin. Eğer onları düzeltmek istiyorsanız, bunu dostane bir şekilde yaptığınızdan emin olun.
Yanlış bilginin ötesinde, değer verdiğiniz insanların oy vermeye nasıl hazırlandıklarını öğrenin. Eğer bundan çekiniyorsanız, sosyal medya hesaplarınızı kullanarak oy verme süreci hakkındaki doğru bilgileri yaygınlaştırabilirsiniz.
Nyhan: “İnsanların kendi çevrelerinde olumlu bir rol oynayabileceğini düşünüyorum. Herkes kendi arkadaşları ve ailesi için birer influencer’dır.”
