Bu içerik ilk kez "Mistakes about Madiba - even by himself"
başlığıyla Africa Check arafından 4 Aralık 2016 tarihinde yayınlanmış ve Ekin Gürel tarafından Teyit için çevrilmiştir.
Güney Afrika eski Başkanı Nelson Mandela zamanının en çok alıntılanan devlet adamlarından biri fakat çoğu zaman ona ait bu alıntılar yanlış biçimde atfediliyor. Gopolang Makou bu yanlışların birkaçını derledi.
Güney Afrika’nın demokratik bir seçimle başa gelen ilk başkanı Nelson Mandela’nın birçok sözü bugüne kadar sayısız kez alıntılanmıştır.
En çok kullanılan alıntılarının çoğu, Mandela’nın limanda yapmış olduğu1964 Rivonia davasının (Afrika Ulusal Konseyi’nden 10 liderin rejim karşıtı girişimlerini konu alan dava) savunmasındaki doğrulanmış sözlerinden oluşmaktadır. Nelson Mandela Vakfı’ndan araştırmacı Sahm Venter ve arşivci Razia Saleh’in Africa Check’e yaptığı açıklamalara göre, Nelson Mandela’nın 1990’da hapishaneden çıkarken yapmış olduğu konuşma gibi 1994’te göreve başlarken yapmış olduğu konuşma da çok yaygın bir biçimde alıntılanan konuşmalardan.
Fakat rutin olarak alıntılanan birkaç söz aslında ona ait değil. Venter ve Saleh birkaç tanesinin tespitiyle ilgili Afrika Check’e yardım etti.
Mandela gerçekten bunları söyledi mi?
1. “Bizim en büyük korkumuz…”
En çok yanlış yorumlanan alıntılardan biri Amerikalı yazar Marianne Williamson’ın şu sözleri: “Bizim en büyük korkumuz yetersiz olmamız değil. Bizim en büyük korkumuz gücümüzün ölçülemeyecek kadar büyük olması”
Çoğu insan bu alıntının Mandela’nın göreve başladığı sırada yaptığı konuşmaya ait olduğunu düşünmesine rağmen, Saleh ve Venter Nelson Mandela Vakfı’nın bilgisi dahilinde Mandela’nın böyle bir sözü olmadığını bildirdi. Williamson bizzat vakıfla iletişime geçerek alıntının kendisine ait olduğunu belirtti.
2. “Bize büyük bir zarar verildiği zaman…”
Mandela’nın ve Güney Afrikalı yazar Alan Paton’un olduğu sanılan bir başka alıntı ise “Bize büyük bir zarar verildiği zaman, bağışlayana kadar iyileşemeyiz” sözleri. Bu sözler aslında 2007 Virginia Tech’de gerçekleşen silahlı saldırının kurbanlarının yazdığı son günlük yazısının bir adaptasyonudur. Mary Karen Read şunları yazmıştı: “Bize büyük bir zarar verildiği zaman, affedene kadar asla iyileşemeyiz.”
3. "Özgürlüğe giden kolay yol yoktur”
Bazı insanlar bağımsız Hindistan’ın başkanının sarfettiği “Özgürlüğe giden kolay yol yoktur” sözlerinin Mandela’nın kendisine ait olduğu kanısındadır.
Saleh’in Afrika Check’e yaptığı açıklamalara göre Mandela aslında, Jawaharlal Nehru’nun sözlerini, 1953 Afrika Ulusal Kongresi Transvaal konferansında yapmış olduğu başkanlık söylevinde adapte etmiştir. Mandela şunları söylemiştir: “Bildiğiniz gibi, özgürlüğe giden kolay yol hiçbir yerde yoktur, birçoğumuzun (ölümün) gölgesindeki bu vadiden tekrar tekrar geçmesi gerekecek, eğer arzuladığımız zirvelere ulaşmak istiyor isek.”
Fakat bu sözler (küçük bir farkla) Nehru’nun 1939 “Hindistan’ın Birliği” çalışmasında yer alan “Lucknow’dan Tripuri’ye” isimli makalede bulunuyor.
4. “Inde lendlela esiyihambayo”
Güney Afrika Savunma Bakanı David Mahlobo dahi bir mücadele şarkısının Mandela’ya ait olduğu hatasına kapılarak bu yıl mecliste yaptığı konuşmada yanlış atıfta bulunmuştur.
“Irkçı ve seksist olmayan birleşik, demokratik ve başarılı bir toplum yaratmak uzun ve çetin bir süreçtir, eski başkanımız Nelson Mandela’nın söylediği gibi ‘inde lendlela esiyihambayo’”. (Not: isiZulu kelimesi “yürüdüğümüz yol uzundur” anlamındadır.)
Fakat Saleh ve Venter’in aktardığına göre, Mandela Vakfı’nın, Nelson Mandela’nın bu sözleri söylediğine dair bir bilgisi bulunmuyor.
Mandela ile ilgili yapılan yanlışlar
Bir Mandela otobiyografisi olan, Long Walk to Freedom, Mandela hakkında bilinen en yaygın hataları içeren bir kitap.
Venter, “Her kitabın hataları vardır” açıklamasını yaparak kitabı basan yayınevine hataların düzeltilmesi konusunda ulaştıklarını belirtiyor.
1. Davada leopar derisi kaross (Güney Afrikada yaygın olan hayvan derisinden pelerin) giydi (Gerçekte çakal derisi idi)
Long Walk to Freedom’da bahsedilenin aksine Mandela 1962’de kışkırtma, ülkeyi terk etme, sabotaj ve suikastlerden yargılandığı dava sırasında ülkede yasak olan leopar derisi kaross giymemiştir. Eski eşi Winnie Madikizela-Mandela karossun çakal derisinden yapıldığını onaylamış ve sergilenmesi için derneğe vermiştir.
2. Babası öldüğünde Mandela 9 yaşındaydı (Gerçekte, Mandela 12 yaşındaydı)
Long Walk to Freedom’da geçen başka bir hata ise Mandela’nın babasının ölümüyle ilgili.
Long Walk to Freedom, Mandela’nın babasının 1927’de Mandela 9 yaşındayken öldüğünü yazmaktadır. Fakat Robben Adası’nda iken kendi yazmış olduğu dökümanlarda babasının 1930’da, yani Mandela 12 yaşındayken hayatını kaybettiği dile getirilmiştir.
Venter, Afrika Check’e yaptığı açıklamada bu hatanın sıklıkla yapılmakta olduğunu ifade etti ve vakfın Mandela’nın babasının ölüm tarihi olarak 1930 yılını onayladığını aktardı.
3. Robben Adası’nda 27 yıl geçirdi (Gerçekte, yaklaşık 18 yıl)
Saleh ve Venter’in karşılaştıkları diğer yanlışlardan biri ise Mandela’nın hapishanede 27 yıl geçirmiş olduğu. Hapsedilme süresi aslında dört farklı hapishane ve üç hastaneye dağılmıştı.
Kaynak: https://www.nelsonmandela.org/timeline
4. Robben Adası’ndan salıverildi (Gerçekte, Victor Verster hapishanesinden salındı)
Mandela’nın Robben adasından salındığı konusu da bir mit. Aslında Rivonia’da yargılanan arkadaşı Govan Mbeki, Robben adasından 1987’de salındı fakat Mandela Paarl yakınlarındaki Drakenstein Düzeltme Merkezi’nden 1990’da salıverilmiştir.
5. “Rivonia vatan hainliği davası”nda ömür boyu hapis cezası aldı. (Bunlar farklı iki dava idi)
İnsanların sıkça yaptığı diğer bir hata ise 1964 Rivonia davasına vatan hainliği davası olarak atıfta bulunmalarıdır. Venter’ın dile getirdiği üzere bu dava, 156 politik liderin yargılandığı 1956-1960 arasındaki vatan hainliği davası ile 1964’te Mandela’nın sabotajdan dolayı hüküm giydiği davanın karıştırılmasından kaynaklanmaktadır.
