Aylar süren düzensiz politikalar, söz konusu politikalara ilişkin geri adımlar ve toplu işten çıkarmaların ardından Elon Musk, Twitter'ın “mavi tik” doğrulamasını ücretli bir abonelik hizmetiyle tamamen değiştirme sözünü yerine getirdi.
Twitter 2009 yılından bu yana ünlülerin, profesyonel gazetecilerin, haber kuruluşlarının ve diğer etkili kurumların hesaplarına mavi tik veriyordu. Basitçe ifade etmek gerekirse, mavi tik bir bilginin gerçekten o kişiden olup olmadığını anlamanın kolay bir yoluydu.
Ancak Musk, Twitter’ı satın aldıktan kısa bir süre sonra, bu “efendiler ve köylüler sistemine” son vereceğini ve ücretli doğrulama getireceğini söyledi. Twitter kullanıcıları, doğrulanma hizmeti karşılığında aylık sekiz dolar ödeyebiliyor. Bu uygulama Nisan 2023 itibariyle tamamen geçerli hale geldi ve “eski” doğrulanmış hesaplardan kalan mavi tiklerin çoğu kayboldu.
Hesap statüsünü meşrulaştırmak için artık ödeme yapabiliyor olmak, platformu başkalarını taklit etmek ve sahte bir otorite duygusu aşılamak isteyenlere karşı daha savunmasız hâle getiriyor. Son zamanlarda Musk’ın bu yaklaşımından biraz da olsa geri adım attığı ve bazı ünlülere mavi tiklerini geri verdiği görülüyor.
Yanlış bilgi bağlamında kimlik taklidi, ciddi bir endişe kaynağı. Musk, Kasım 2022’de ücretli mavi tiki ilk kez kullanıma sunduğunda, doğrulanmış hesaplara sahip kullanıcılar, insülinin artık ücretsiz olacağına dair Twitter’da yanlış söylentiler paylaşara ilaç şirketlerinin borsada milyarlar kaybetmesine neden oldu.
Artık botlara harcayacağı parayı gözden çıkaran herhangi bir şirket, hükümet veya başka bir kuruluş, şüpheli iddiaları veya düşünceleri yapay olarak güçlendirerek bu sistemi istismar edebilir.
Ne yazık ki internette yanlış bilgi yaymak için kullanılan manipülasyon taktikleri söz konusu olduğunda, taklitçilik buzdağının sadece görünen kısmı. İşte dikkat etmeniz gereken beş nokta.
1. Sahte uzmanlar
Twitter'ın hesap doğrulama konusundaki geçmiş yaklaşımıyla bile, yanlış bilgi yayanları doğru bir şekilde saptayabilmek, onların yanlış bilgi yaymasını engellemiyordu. Bu insanlar, iddialarını kanıtlarla desteklemek zorunda kalmamak için okuyucuları yanlış bir meşruiyet duygusuna sürüklemek amacıyla sözde yeterliliklerini göstereceklerdir.
Biri “uzman görüşüne” dayanarak kapsamlı bir iddiada bulunduğunda, kim olduğunu araştırın: uzmanlık alanı bahsettiği konuyla ilgili mi? Bu referansları daha önce şüpheli iddiaları desteklemek için kullanmışlar mı?
2. “Böl ve fethet”
Hepimizin fikir ayrılıkları vardır, ancak tek bir konuya odaklanmak önemlidir. Birilerini ikna etmede usta olsanız bile, çevrimiçi tartışma ortamında zamanınızın çoğunu boş yere tartışarak geçirmeniz muhtemel.
Sosyal medyadaki kötü niyetli aktörler genellikle finansal, sosyal ya da siyasi bir hedefe ulaşma umuduyla her iki tarafı da mantıksız ve çelişkili göstererek insanları birbirine düşüren yanlış bilgiler yayar.
İnsanlara çevrimiçi ortamda laf dalaşına girmek size kısa vadeli tatmin ve etkileşim kazandırsa da sizi öfkelendirmeye çalışan gönderilere yanıt vermeden önce bir adım geri atın. Kendinizi bir kültür savaşının ortasında ateşi harlarken bulursanız durun ve sorun: Kullanılıyor olabilir miyim?
3. “Peki ya…” ve korkuluk safsataları
Yanlış bilgi yayan bazı insanlar kelimelerle zekice oynarlar. “Peki ya…” safsatası (whataboutism), farklı bir konuyu gündeme getirerek eleştirileri saptırmak veya atlatmak için kullanılan bir tekniği tanımlıyor.
Bir katilin başka bir katili ifşa etmesi, her ikisinin de katil olduğu gerçeğini değiştirmez.
Benzer bir safsata, birinin rakibinin pozisyonunu kasıtlı olarak yanlış yansıttığı “korkuluk safsatası” (straw man fallacy) olarak biliniyor. Bu kişiler, karşı tarafın aslında var olmayan görüşünü eleştirerek tartışmadan kolayca haklı çıktıklarını düşünebiliyor.
Araştırmalar, bu gibi manipülatif argümanları fark edebilmenin, insanların sahte haberlere ve şüpheli iddialara inanmasını önleyebileceğini gösteriyor.
Başkalarını eleştirmede usta olan birini hemen desteklemeyin, nasıl tartıştıklarını inceleyin.
4. Komplo teorileri
İnternette komplo teorisi yaymak artık her zamankinden daha kolay. Şiddetin kabul görmesiyle olan ilişkisi düşünüldüğünde, bu durum epey endişe verici.
Komplo teorileri eğlenceli oldukları ve insanlar kendilerini güvensiz ve belirsizlik içinde hissettiklerinde cevaplar sundukları için ilgi çekicidir. İnsanlar aynı zamanda sosyal onay ararken ve diğer insanlarla ortak nokta bulmaya çalışırken de komplo teorisi yayabiliyor. Ancak kanıtlara göre, komplo anlatılarını destekleyerek hoş olmayan duyguları ele almaya çalışmak aslında varoluşsal korkuyu daha da şiddetlendirebiliyor.
Bazı gerçek komplolar olsa da, çoğu teori tamamen mantıksız. Görünüşte “açıklanamayan” pek çok olayın komploya dayanmayan basit bir cevabı var. Bu nedenle gişe rekorları kıran bir gerilim filminin konusu gibi görünen alternatif anlatılara karşı dikkatli olun.
5. Troller
Hiç birinin sizi üstü kapalı bir hakaret ya da saldırgan bir yorumla kışkırtması sonucu mantıklı bir argümandan saptığınız oldu mu? Tebrikler, trollenmişsiniz.
Sosyal medya, bilgi ve kitle arasındaki boşluğu doldurmak için harika bir yol olabilir, ancak troller, yani başkalarını kızdırmak veya üzmek için kasıtlı olarak yanlış bilgi veya saldırgan içerik yayan kişiler, sizi güvenilir bilgiden uzaklaştırabilir.
Klavye savaşçıları, duygusal bir dil kullanarak sizi kızdırma ve kamuya mal olmuş kişileri veya kuruluşları itibarsızlaştırmak için karalama kampanyaları başlatma konusunda ustalar. Kamusal tartışmalarda yapıcı bir rol oynamaya çalışırken, hiç tanımadığınız birinin hakaretleriyle dikkatiniz dağılmasın. Ne olursa olsun trolleri beslemeyin.
