KONDA Araştırma Şirketi 2018 yılına ilişkin Medya Raporu’nu yayınladı. Raporda Türkiye’de medya alanında son yıllarda gerçekleşen değişimlerin kitle iletişim araçlarına yansıması ve sosyal medya kullanımına ilişkin dikkat çekici bulgular var. 2008 - 2018 arası Türkiye’de medya kullanımını anlamak için hazırlanan rapor, dokuz farklı hayat tarzı kümesini ve zaman içindeki değişimi baz alınarak oluşturuldu.
Her üç kişiden biri internette gördüklerine inanmıyor
İlk dikkat çeken noktalardan biri, katılımcıların bilgiye ulaşmada tercih ettiği yöntem. Çalışmaya katılanların yüzde 34,9’u herhangi bir bilgiye ihtiyacı olduğunda ilk bakılacak yerin internet olmadığını belirtmiş. KONDA bu sonucu yorumlarken, her üç kişiden birinin internette gördüğüne inanmadığını, soru doğrudan sosyal medya bağlamında sorulmasa dahi, yanıttan kitlenin sosyal medyaya güvenmediğinin anlaşıldığını ifade etmiş.
Katılımcıların internette takip etmeyi seçtiği içerikler de dikkat çekici. Ankete katılanların yüzde 30’u, haberleri ağırlıklı olarak internetten takip ettiğini dile getirmiş. Kurumun farklı tarihlerde katılımcılardan değerlendirmesini istediği “Twitter, Facebook gibi sosyal ağlar tüm toplumların baş belasıdır” ifadesine katılanların oranı, Nisan 2014’te yüzde 27,1 iken, son ankette yüzde 57’ye çıkmış. Yani katılımcıların yarısından fazlası, sosyal ağların toplumların baş belası olduğu görüşünde.
Televizyon haberlerine güven artıyor
Dünyada ana akım haberlerin güvenilirliğiyle ilgili tartışmalar sürerken, haber medyasına güvenin ölçülmesi de önem arz ediyor. KONDA araştırmasına göre 2018 yılında haber almak için en sık başvurulan mecra televizyon oldu. Hatta televizyona duyulan güven, 2015’te 70,1 iken, 72,3’e yükseldi. Raporda internet haber sitelerine güven yüzde 14,7, sosyal medyaya güven de yüzde 5,8’de kaldı. Yazılı basına güven yüzde 7,2 olarak ölçülürken katılımcıların yüzde 73,9'unun gazete okumadığı tespit edildi.
Araştırmada Kanal 7, A Haber, TRT ve ATV izleyicilerinin, haber kaynağı olarak sosyal medya ve internete başvurmadığı vurgusu da yer aldı. KONDA bu sonucu, bilgiye ulaşmada bakılacak ilk mecra olarak interneti seçenlerin oranıyla birlikte yorumladı, “yankı fanusu” kavramına atıfta bulundu. Araştırma bulgularına göre, sadece kendi dünya görüşü, siyasal tercihi ve inandığı fikirleri destekleyen kişilerin sayısı azımsanmayacak durumda.
Twitter’da CHP, Facebook’ta AK parti önde
Raporda sosyal medya kullanıcılarının profiline ilişkin detaylar da yer aldı. Araştırmaya göre son 10 yıllık dönemde Facebook kullanımında, siyasi eğilimler bazında ciddi bir değişim yaşandı. Facebook’ta AK Partili kullanıcıların oranı yüzde 32’ye fırlarken, CHP’li kullanıcıların oranı 5 puanlık düşüşle yüzde 27’ye indi. Bu haliyle Facebook kullanıcılarının yüzde 48’i “geleneksel muhafazakar” kategorisine girdi. Bu oran 2013 yılında yüzde 39 idi. Kendini modern olarak tanımlayanların oranı ise altı yılda 11 puan birden düştü ve yüzde 35’e geriledi.
Twitter’da ise kendini “modern hayat tarzına sahip” olarak niteleyenlerin oranı yüzde 51. Geleneksel muhafazakar ise Türkiye’deki Twitter kullanıcılarının yüzde 36’sını oluşturuyor. Siyasi eğilim incelendiğinde, her 10 Twitter kullanıcısından üçünün, olası bir seçimde CHP’ye oy vereceği anlaşılıyor. Twitter’daki CHP’li oranı, 2016 yılına kadar azalma eğilimi gösterse de, 2019’da yüzde 32’ye kadar çıkmış.
KONDA araştırması, Türkiye’de medya yapısının değişimine ilişkin önemli bulgular da içeriyor. Sosyal medyaya güvenin düşüklüğü, kullanıcıların bilgiye erişimde interneti önceliklendirmemesi, hatta güvenmemesi, tartışılması gereken başlıklar. Araştırmaya katılanların, sadece sosyal medyada değil, konvansiyonel medyada da yankı fanuslarına hapsolmuş olduğunun tespiti de raporun önemli bulgularından.
