*Bu içerik ilk kez "Facebook vows to crack down on anti-vaxxer groups spreading misinformation to parents" başlığıyla Vice News tarafından 7 Mart 2019 tarihinde yayınlanmış ve Özge Çakır tarafından Teyit için çevrilmiştir. (Sorumsuzluk beyanı: Teyit, Facebook'un üçüncü taraf haber doğrulama programının Türkiye'deki partneridir.)
Amerika Birleşik Devletleri’nin birçok eyaletinde patlak veren kızamık salgınının ve kamu sağlığı görevlilerinin yoğun baskılarının ardından Facebook, platformdaki aşı karşıtı içeriklere karşı sıkı bir mücadeleye hazırlandığını belirtti.
Sosyal medya devi Facebook tarafından yapılan açıklamada aşı karşıtı içerikleri öne çıkaran grup ve sayfaların arama sonuçlarında önerilenler arasında alt sıralara düşeceği ve aşı karşıtı reklamlar yayınlamak isteyenlerin taleplerinin reddedileceği belirtildi. Çoğu zaman ebeveynlerin birbirlerine tavsiyede bulunma ya da ortak fikir paylaşımı gibi amaçlarla bir araya geldikleri gruplar, yanlış bilginin çok sayıda insan arasında yayılması için oldukça elverişli alanlar hâlini aldı. Örneğin, “Zorunlu Aşılamayı Durdur” isimli gizli bir Facebook grubu, 160 bine yakın üyeye ulaştı.
Şirket, Instagram’da da önlemler alacak. “Keşfet” ya da “hashtag” sayfalarında, Dünya Sağlık Örgütü ve ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri tarafından yanlış bilgilendirme olarak tanımlanan içerikler gösterilmeyecek.
Vox’un haberine göre, Facebook sağlıkla ilgili paylaşımların teyit edilmesine izin verdi ve bu uygulama, Facebook’ta haber akışında görüntülenecek içeriklerin yerini etkileyebiliyor. Ancak bu konu özelinde aşı karşıtı gizli gruplara işaret edilmiyor. Amerikan Pediatri Akademisi’nin de içinde bulunduğu bazı organizasyonlar, daha önce de Facebook’a bu tip grupların yayılmasını durdurma çağrısında bulunmuştu. Aynı çağrıda, ebeveynlerin, dahil oldukları bu gruplarda, etkisi kanıtlanmış aşıları çocukları üzerinde uygulamamak konusunda cesaretlendirildikleri, dolayısıyla çocukların hayatının önlenebilir hastalıklar karşısında riske atıldığı da vurgulanıyor.
Ethan Lindenberger, Ohio’da yaşayan bir lise son sınıf öğrencisi ve aşı karşıtı bir annenin oğlu. Ancak 18 yaşına geldiğinde aşılarını yaptırabilen genç, annesinin aşı karşıtı görüşlerine en büyük desteği internet ve sosyal medya üzerindeki benzer gruplarda bulduğunu belirtiyor.
Ancak bu yıl, Kuzeybatı Pasifik’te çoğu çocuk yetmişten fazla insanın kızamık hastalığına yakalanması, bu tip grupların taraftar kaybetmesinde etkili oldu. Kızamık oldukça bulaşıcı bir hastalık ve özellikle küçük yaştaki çocuklar üzerinde ölümcül etkileri olabiliyor. ABD’de, kolaylıkla ulaşılabilen ve uygulanabilen aşılar ile bu hastalığın yayılması daha önce de önlenmişti.
Facebook, diğer sosyal medya platformlarına kıyasla, aşı karşıtı içeriklerin yayılmasını önlemede geç kaldı. Örneğin Pinterest’in Eylül 2018’de bu konuda aldığı arama yasağı getirme gibi önlemler, geçtiğimiz Şubat ayında kamuoyuna duyurulmuştu. YouTube ise kısa zaman önce yaptığı bir duyuruda, aşı karşıtı videolar üzerinden para kazanılmasına artık imkân verilmeyeceğini belirtmişti.
Facebook aşı karşıtı reklamları reddedecek
Facebook’un aşı karşıtı reklamları reddetmesi, aşı uygulamalarına karşı platformda örgütlenen gizli grupları da olumsuz etkileyebilir. Daha önce, Facebook’ta bir araya gelen “Zorunlu Aşılamayı Durdur” isimli bir grup tarafından verilen ve aşılamanın bebekler için hayati risk taşıdığını iddia eden bir reklam platformda yayınlanmış ve bunun ardından grup Birleşik Krallık Reklam Standartları Kurumu tarafından kınanmıştı. Reklamın hedef kitlesi, çocuk sahibi olan veya olmak isteyen Facebook kullanıcıları idi.
The Guardian’ın haberine göre, Facebook’ta yayınlanan reklamda “Ebeveynler! Herhangi bir aşının çocuğunuzun ölümüne neden olabileceği yetmezmiş gibi, bu inanması zor trajedinin gerçekleşmesi durumunda doktorlar bunu ‘ani bebek ölümü sendromu’ (ABÖS) olarak adlandırıp işin içinden çıkabilirler” ifadeleri yer aldı. The Guardian, Facebook’un daha önce de benzer aşı karşıtı gruplardan reklam gelirleri elde ettiğine dair iddialara yer verdi.
Facebook, bir adım daha ileri giderek, aşı karşıtı propagandalarla karşılaşan ebeveynlerin, konu hakkında doğru bilgiye yönlendirilmesi için araştırmalar yürütecek. Ancak bu yönlendirmenin kimler tarafından nasıl yapılacağına ve Facebook’un tıbbî uzmanlardan yardım alıp almayacağına dair net bir bilgi henüz kamuoyu ile paylaşılmadı.
