*Bu içerik ilk kez "Meet the doctors fighting anti-vax attackers online" başlığıyla Coda Story tarafından 6 Şubat 2020 tarihinde yayınlanmış ve Can Başaçek tarafından Teyit için çevrilmiştir. (Sorumsuzluk beyanı: Teyit, Mayıs 2018 itibariyle Facebook'un üçüncü taraf haber doğrulama programının Türkiye'deki partneridir.)
Yeni yılın hemen hemen ikinci haftasında, çocuk doktoru Dr. Nicole Baldwin, Cincinnati, Ohio'daki ofisinde, bilgisayarının başına oturdu. Facebook’tan bir bildirim geldiğini gördü. Sonra bir bildirim daha geldi. Ardından yüzlercesi gelmeye başladı.
Gelen yorumlar oldukça saldırgandı. "Günün kana susamış yalancı şırfıntı ödülü Dr. Nicole Baldwin'e gidiyor" yazıyordu birinde. Bir başkasında, "bana ya da çocuğuma bir iğneyle yaklaşırsan onu boynuna saplarım." Her dakika onlarca bildirim geliyordu.
Saldırının sebebi ise Baldwin'in, bir hafta öncesinde yaptığı, aşı yanlısı 15 saniyelik bir TikTok videosuydu. Baldwin, dünya çapında bir milyardan fazla insan tarafından kullanılan ve özellikle gençler arasında popüler olan video paylaşım platformunu denemeye yeni başlamıştı.
"Ne hakkında eğitici videolar yapabileceğimi düşünürken elbette birinin aşılarla ilgili olacağına karar verdim" dedi Baldwin salı günü yaptığı açıklamada: "Dördüncü videomdu."
Baldwin videoda, 2007 yılı R&B hit şarkısı Cupid Shuffle çalarken dans ediyor. "Aşı yaptırmak şunları ÖNLER... Kızamık, çocuk felci, boğmaca, hepatit, grip, HPV, menenjit" diye başlıyor video. "Aşı yaptırmak şuna neden OLMAZ... Otizm." Video TikTok'ta yaklaşık yarım milyon görüntülenme alarak viral oldu.
Dr. Nicole Baldwin'in TikTok paylaşımı
Ancak internetin başka bir yerlerinde, aşı karşıtı bir Facebook topluluğunda, meşhur bir aşı karşıtı Facebook kullanıcısı şöyle yazmıştı: "Spamleyin kadını."
"Bu doktor beni engelledi. Hangi tür bir doktor tıbbi sorulara cevap vermez ki? Hangi tür doktor annelere inanmaz ki? Ama yok hayır, maaşında onların faydasını görmüyor ki. Spamleyin kadını." (Baldwin'in sayfasına saldırı çağrısında bulunan aşı karşıtı bir Facebook kullanıcısı)
Saldırının ilk gününün geri kalanında, Baldwin muayenelerinin arasında telefonuna bakıp yüzlerce bildirim gördü. Paniklemeye başladı.
"Bir arkadaşımı aradım ve 'Bana yardım edebilir misin?' dedim" diyor Baldwin. O akşama kadar işler o kadar büyümüştü ki Baldwin'in kocası onlara da yardım etmeye başladı. Ancak bu korkunç saldırı kısa zamanda üçünü de bunalttı.
"O anda yardım geldi.”
Dünyanın dört bir yanında yaşayan doktorlar, avukatlar, hemşireler ve aşı savunucularından oluşan 500 kişilik Shots Heard Round the World ekibi o anda olaya dahil oldu. Kendilerini "aşı karşıtı zorbaların saldırısı altındaki tüm tedarikçilerin, doktorların ve sağlık sistemlerinin yardımına koşan çevrimiçi bir dijital süvari birliği" olarak tanımlıyorlar.
Baldwin, birkaç üyeye Facebook sayfasında yöneticilik verdi ve dünyanın dört bir yanından, gündüz saatlerine göre farklı vardiyalarda çalışan dijital süvariler, Baldwin'e saldıran kişilerle mücadele etti.
Yaklaşımları iki yönlüydü: Takımın bir kısmı Baldwin'in, saldırganları gizlemesine, engellemesine ve şikayet etmesine yardımcı oldu. Ekibin geri kalanı, aşı karşıtları tarafından sıklıkla kullanılan "flood" tekniğini taklit ederek, Baldwin'in sayfasını aşı yanlısı yorumlarla doldurdu.
Shots Heard takımı, binlerce Facebook kullanıcısının, Baldwin'in Facebook sayfasında pozitif etkileşim yaratmasının önünü açtı. "Tıp camiasının geri kalanı senin yanında" yazıyordu bir yorumda. Bir başkasında, "İşini yapmaya devam et. Harika bir doktorsun ve meslektaşın olmaktan gurur duyuyorum." "Kızım yedi aylıkken yerel bir salgın sırasında kızamığa maruz kaldı, kabus gibi bir süreçti" yazmıştı bir baba. "Bize bunları yaşattıkları için aşı karşıtlarını asla affetmeyeceğim. Onlara karşı koyduğun için teşekkürler."
Baldwin’ göre Facebook'ta aşılarla ilgili böyle olumlu tartışmalar görmenin zamanı gelmişti de geçiyordu. "Yıllardır sosyal medyaya hakim olan çok fazla aşı karşıtı yanlış bilgi görüyoruz. Sonunda bu topluluğun savaşmaya hazır olduğunu düşünüyorum."
Eylül 2019'da kurulan Shots Heard, Pittsburgh'da çalışan çocuk doktorları Todd Wolynn ve Chad Hermann tarafından yönetiliyor. Bu ikili de 2017 yılında Facebook’ta koordineli bir aşı karşıtı saldırısına maruz kalmışlardı ve hesapları sekiz gün içinde 10 bin negatif yorumla dolup taşmıştı.
"Bu ekipler ciddi anlamda koordine olup sıradaki hamlelerinin ne olacağına karar veriyorlardı" diyor Wolynn. "Uyumaya gidiyorsunuz ve bir bakıyorsunuz ki on binlerce gönderi olmuş çünkü her yerdeler; Yeni Zelanda'da, Texas'ta, Çek Cumhuriyeti'nde, İrlanda'da..."
Şimdiye kadar yaptıkları en büyük saldırı çağrısı, Ocak ayı boyunca süren, Nicole Baldwin'e yapılan saldırıydı. 5 bin 200'den fazla aşı karşıtı, tüm sosyal medya platformlarından Baldwin'e saldırda bulundu. "Yarım saatte bir yüzlerce yorum geliyordu" diyor Baldwin.
Hermann, aşı karşıtı saldırıların, doktorlarda travma sonrası stres bozukluğu oluşturabileceğini söyledi. "İdeolojik ve ruhsal olarak yorucu. Sanki bir kumsalda duruyormuşsunuz ve dalgalar size çarpmaya devam ediyormuş gibi ve sürekli sürekli yeni bir dalganın geleceğini biliyorsunuz."
Bilim yanlısı topluluğun içindeki baskın korku, bu saldırıların, aşı yanlılarını korkutması. "İnsanlar –büyük sağlık sistemleri de dahil olmak üzere– yaşananları sindiriyor ve aşı dünyasına geri dönmüyor" diyor Hermann. "Hastaneler internette bilgi vermekten korkuyorsa, o zaman başımız belada."
Wolynn ve Hermann, aşı karşıtı saldırılardan kurtulmayı bir onur rozeti olarak görüyor."Bu işle başa çıkmak kimse için eğlenceli değil ama kesinlikle benim kararlılığımı güçlendirdi" diyor Baldwin.
Dezenformasyon uzmanları, Baldwin'e yapılana diğer benzer aşı karşıtı saldırılara olan yetersiz tepkisi için Facebook'u eleştirdi. Baldwin'e karşı yapılan saldırının ardından, Stanford İnternet Gözlemevinde Teknik Araştırma Müdürü Renee DiResta, bir tweet atarak şöyle söyledi: "Yapacak daha iyi şeyleri, önemli işleri olan kullanıcılar, platformların yapmadığı şeyi yapabilmek için saatlerini harcıyor… Bu noktada, Facebook için, kullanıcı kontrollü denetleme araçlarının ne kadar kötü olduğunu görmek utanç verici.”
Shots Heard'ün kurucuları, nihayetinde platformların bu saldırılarla uğraşmakla sorumlu olduğuna inanıyor. "Hepimizin bildiği üzere, bu sorunu ilk etapta platformlar yarattı. Platformlarının, aşı karşıtı hareket için kullanılmasına izin vermekle kalmadılar, aynı zamanda bunu teşvik ettiler" diyor Wolynn. "Bununla ilgilenme yükümlülükleri bulunuyor."
Facebook, Coda Story'nin bu konu hakkında açıklama yapma çağrılarına cevap vermedi.
3 Şubat 2019 Pazartesi günü, üç hafta süren saldırıdan sonra, Baldwin nihayet Shots Heard üyelerinin, kendi Facebook sayfasının yöneticiliğini bırakmasını isteyebildi. Tiktok'ta, rahim ağzı kanseri farkındalık ayı için yeni bir video yayımladı ve izleyicilerini HPV aşısı yaptırmaya teşvik etti.
