İkinci Dünya Savaşı’ndan galip çıkan Amerika Birleşik Devletleri, savaş sonrasını tüketim ve lüks yaşamı baş tacı ederek yaşıyordu. 1950’lerle beraber Türkiye’nin de bu toplumsal ve siyasal değişimden etkilenmesi kaçınılamazdı. Basın sektörü bu alanda gereken adımları hızlıca atmıştı. Sedat Simavi’nin 1948 yılında kurduğu Hürriyet Gazetesi bu alandaki en önemli işaretlerden biriydi. Gazeteler artık Amerikan stili sansasyonel gazeteciliğe yöneliyor, birinci sayfalarında çoğunlukla çarpıcı resimler ve magazin haberleri yer alıyordu. Haberlerin doğru olması değil, ilginç olması önemli hale gelmişti. Türkiye basınında gazeteler, seks, çıplaklık, magazin gibi olguların yayılma ve sembolü haline geliyordu.
İlerleyen zamanlarda Haldun Simavi’nin Hürriyet’ten ayrılarak 26 Kasım 1968’de Günaydın Gazetesi’ni kurması elbette tesadüf değildi. Haldun Simavi’nin bu formüller çerçevesinde çıkarttığı Tan ve Gırgır kırılması zor satış rekorlarına imza atmıştı.
Hürriyet Gazetesi’nde iki muhabir: Yurdaer Acar ve Yener Tuğrul
Gerçekliğin haberi değil, haberin gerçekliği yarattığını fark eden Hürriyet Gazetesi’nin iki muhabiri; Yurdaer Acar ve Yener Tuğrul’un yaptığı atlatma haber, Haziran 1963’te yayınlandı. Haber, Yener Tuğrul’a, fotoğraflar ise daha sonra 1969 yılında Deniz Gezmiş’le önemli bir söyleşiye de imza atacak Yurdaer Acar’a aitti.
Habere göre, New York’lu Betty ismindeki genç kız, Yaşar ismindeki Türk erkeği ile tanışmış ve ona aşık olmuştu. Her zaman olduğu gibi genç kızın zengin babası ilişkiyi onaylamamış ve iki aşık Türkiye’ye kaçıp Bebek taraflarında bir gecekonduda yaşamaya başlamıştı. Betty ve Yaşar çifti bu gecekonduda yemek pişirip nikah gününü beklerken Yaşar da geceleri gitar çalarak aşk şarkıları söylüyordu. “Amerikalı kız, Türk sevgilisiyle bir gecekonduda yaşıyor” başlığıyla verilen haberde Yurdaer Acar’ın çektiği gecekondunun fotoğrafı da yer alıyordu. Sözde gecekondunun kapısının üstünde ise korsan sembolüyle beraber “Azparagas” ifadesi yer alıyordu.
Hürriyet’in önemli isimlerinden New York Bürosu şefi Doğan Uluç, Türkiye basınının son 50 yılını kaleme aldığı “Kupa Ası, Olaylar İçinde Olaylar” isimli kitabında “Asparagas olayının” ayrıntılarına da değiniyor. Doğan’ın anlatımına göre gazetenin editörü de gecekondunun girişindeki Asparagas kelimesine takılarak Yurdaer Acar’a kelimenin anlamını soruyor. Bunun üzerine Acar, “Bunlarda para az, gerisi gaz” şeklinde bir cevap veriyor.
Kısa süre sonra diğer gazetelerin bu konuya ilgi duymaları ve konuyu araştırmaları neticesinde böyle bir olayın olmadığı ve haberin uydurma olduğu ilan ediliyor ve Betty ismindeki kızın Amerikalı olmadığı, gitar çalan gençle de kardeş olduğu ortaya çıkıyor. Bunun üzerine literatüre geçen Asparagas kelimesi yalan, uydurma ve kurgu haberleri tanımlamak için kullanılıyor. Türk Dil Kurumu’nun Büyük Türkçe sözlüğünde ise “uydurma” olarak yer alıyor. Kulübenin girişinde yazan “Azparagas” kelimesinin tam olarak ne anlama geldiği şimdilik bilinmese de Latincede yer alan “Asparagus” kelimesi kuş konmaz bitkisini tanımlamak için kullanılıyor.
Asparagas kelimesinin literatüre girmesiyle ünlenen muhabirlerden işlerine son verilen Yener Tuğrul’un akıbeti bilinmiyor. Haberin fotoğraflarını çeken ve daha sonra Günaydın Gazetesi’nde de çalışan Yurdaer Acar ise geçtiğimiz sene hayatını kaybetti.
Asparagas haberin son örneği: “Cenaze aracında tecavüze uğrayan kız”
Bir meslek hastalığı veyahut kasıtlı bir eylem olarak asparagas haberin tehlikeli ve son örneği geçtiğimiz günlerde yaşandı.
“Halk Arena” isimli internet sitesinde ortaya atılan bir haberde, trafik kazasında hayatını kaybeden Aleyna G. isminde genç bir kızın cenaze arabasında tecavüze uğradığı, genç kıza tecavüz eden cenaze aracı şoförü Harun Ç’nin görüntüleri internete yüklediği ve böylece olayın patlak verdiği belirtildi. Sosyal medyada ses getiren ve tartışmalara açan haberin yalan olduğu teyit.org’un yaptığı derin araştırmayla ortaya çıktı. Kaynak olarak emniyet kayıtlarının gösterildiği ve Halk Arena özel haberi ibaresinin eklendiği böyle bir olay asla yaşanmamıştı.
Üstelik olayın vahameti bununla da sınırlı değildi. Söz konusu haberin, teyit.org’un araştırması sonucu 2016 yılında benzer şekilde ortaya atılan bir haberle ilişkisi olduğu ortaya çıktı. Buna göre 2016 yılında “halkmedia.com” isimli internet sitesinde “Kastamonu’da kan donduran olay” başlığıyla bir haber yayınlandı. Haberde bir imam hatip görevlisinin kanserden ölen 19 yaşındaki Z.B’yi defnedilmesinden sonra mezarından çıkartarak tecavüz ettiği iddia ediliyordu. Metindeki benzerlikler ve haberlerin ortaya çıktığı mecraların isimleri üzerinden hareket eden teyit.org bir yıl arayla ortaya atılan bu asparagas haberlerin Kadir Çini isimli bir vatandaş tarafından ortaya atıldığını tespit etti.
Üzerinden 50 yıldan fazla zaman geçse de asparagas haber bir şekilde kendine yeni biçim ve formatlar bularak hayatını sürdürüyor. Geleneksel medyadan daha farklı olarak sosyal medyanın da hayatımıza dahil olması asparagas haberin etkisini daha geniş kitlelere ulaştırmış durumda.
