Yaklaşan 2023 seçimlerinde oy tercihinizin nasıl şekillenmesini istersiniz? Doğru ve güvenilir bilgiler ışığında mı yoksa sık sık yanıltıcı bilgi veren siyasetçilerin demeçlerinden hareketle mi? Bilgi kirliliği sebebiyle adil olmayan bir seçim ortamında sandığa gitmek ister misiniz?
Oy vermeye gittiğimizde, doğru kararı verebilmek için doğru bilgilendirildiğimizden emin olmalıyız. Peki bilgi kanallarımızın her daim bir numaralı aktörü siyasi figürlerin, kamuoyuna dönük açıklamalarının yanıltıcı olmadığından nasıl emin olabiliriz?
Teyit siyasetçi demeçlerini odağına alıyor
2023 seçimlerine giderken siyasetçilerin mitinglerde, televizyonlarda ve sosyal medyada yer alan beyanatlarını sistematik şekilde analiz etmeye başlıyoruz.
Seçmen olarak siyasetçilerden yalnızca doğruları duymanın, yanıltıcı ve yanlış bilgi bombardımanına maruz kalmamanın hepimizin hakkı olduğuna inanıyoruz. Siyasetçilere güvenin az, kutuplaşmanın da derin olduğu bir siyasi atmosferde bu hakkın peşine düşmek fazlasıyla kıymetli.
Teyitçiliğe dair altı yıllık birikimimiz ve önceki seçimlerden elde ettiğimiz tecrübeyle siyasetçilerin demeçlerini incelediğimiz şüpheli bilgiler yelpazesine dahil ederek seçmenlerin doğru bilgiyi referans almasını amaçlıyoruz. Böylece siyasetçilerin seçmenlere aktardıkları bilgilerde daha şeffaf, paylaştıkları yanıltıcı bilgilerde ise hesap verebilir konuma gelmesini hedefliyoruz. Çalışmalarımızın aktif siyasetçileri hesap vermeye davet eden bu işlevinin önemli bir boşluğu dolduracağına inanıyoruz.
Siyasetçi demeçlerini incelerken neleri inceleyeceğiz, hangi adımları atacağız?
Siyasetçilerin demeçlerini incelerken farklı ve özgün bir metodoloji ile yola çıkıyoruz. Türkiye’den ve yurtdışından 27 farklı kurumdan seçimler, kamuoyu araştırmaları, seçmen tercihleri, söylem analizi, medya, gazetecilik ve teyitçilik alanında 31 uzmanın yer aldığı yuvarlak masa toplantıları güçlü bir metodoloji oluşturmamıza önemli katkı sağladı. Atacağımız adımlar için aldığımız geribildirimlerin metodoloji geliştirme ve projelendirme aşamasında önemli katkısı oldu.
Seçim süreci boyunca her siyasetçiyi incelemeye çalışmamız gerçekçi bir hedef olmayacağı için, siyasi parti liderlerinin, parti sözcülerinin, gündemde etki yaratan veya Twitter’da 2 milyondan fazla takipçisi olan aktif siyasetçilerin demeçlerini takip edeceğiz.
İddiaları incelerken kamuoyu anketlerinde katılımcıların “Türkiye'nin önemli problemleri” olarak tanımladığı başlıkları kendimize önceliklendirme kriteri olarak belirledik. Buna göre siyasetçilerin ekonomi ve istihdam, eğitim, mülteciler ve göç, ulusal güvenlik ve adalet konularındaki şüpheli bilgi içeren demeçlerini öncelikle inceleyeceğiz.
Siyasetçilerin demeçlerinde tespit ettiğimiz yanıltıcı bilgilere eşit mesafede durmayı, tarafsızlık ilkemiz gereği önemli görüyoruz. Metodoloji ve yayın ilkelerini belirlerken Türkiye’deki kutuplaşmanın bilgi ortamına verdiği zararları göz ardı edemezdik.
Diğer önemli tercihimiz ise Teyit’i takip edenlerin siyasetçiler tarafından tekrar edilen bilgilerin ardındaki bağlamı öğrenebilmelerini sağlamaktı. İncelediğimiz siyasetçi demeçlerindeki bilgileri sadece “doğru” veya “yanlış” olarak nitelemeden yanıltıcı yönüne vurgu yapıp bağlamı aktarmaya çalışacağız.
Siyasetçilerin aktardığı bilgi ve veriler bazen seçmenleri yanlışa sürüklemek için çarpıtılabilir, bazen ortaya atılan iddiadaki veriler abartılarak paylaşılabilir bazense paylaşılan bilgi doğru olsa da arkasında anlatmaya değer farklı bağlamlar olabilir. Bu bilgileri aktarırken ulaşacağımız kitleyi genişletecek, teyit araçlarını kullanacağız.
Siyasetçi demeçlerine odaklanırken geçtiğimiz yıllarda denemelerini yaptığımız “canlı teyitçilik” pratiğini de daha sık uygulamak istiyoruz. Türkiye’de önemli haber alma araçlarından biri olmayı sürdüren TV kanallarında yayınlanan siyasetçi konuşma ve röportajlarını canlı yayınlarla eş zamanlı olarak teyit edeceğiz. Böylece yanıltıcı bilginin yayılmadan önüne geçmeyi hedefleyeceğiz.
Son olarak, seçimler boyunca aday, ittifak ve partilerin seçim vaatlerini takip ederek seçim sonrasındaki ilk 100 gün vaat kontrolü yapacağız. Seçmenlerin kararlarını etkilemek için ortaya atılan vaatleri gerekleştirme konusundaki çabaların da takip edilmesinin hesap verilebilirlik açısından değerli olduğunu düşünüyoruz.
Siyasetçilerden yanıltıcı demeçlerini düzeltmelerini isteyin
İpsos’un “en güvenilen meslekler” araştırması Türkiye’de en güvenilen mesleklerin sonuncusunun siyasetçiler olduğunu gösteriyor. Siyasetçilere duyulan bu düşük güven ile bir seçime doğru ilerlerken Teyit takipçileri siyasetçilerin doğru bilgiyle, seçmeni yanıltmadan konuşmasına nasıl katkı sağlayabilir?
Öncelikle, doğruları yaygınlaştırın. Siyasetçilerin demeçlerini incelediğimiz içerikleri doğru bilgiye erişimi kolaylaştırmak amacıyla Teyit’teki mevcut formatlarımızdan biraz daha farklı biçimde konumlandırıyoruz. Web sitemizde yer alan “hikâye” alanında siyasetçilerin incelediğimiz demeçlerine hızlı bir erişim sağlayabileceksiniz. Sosyal medya hesaplarımızdan da incelediğimiz içeriklere kolaylıkla ulaşabileceksiniz.
Bununla birlikte siyasetçilerin yanıltıcı demeçlerine dair hesap verebilir hale gelmesi, seçmenlere doğru bilgi vermesi de hedeflerimiz arasında. Bu amaçla siz de sosyal medyada siyasetçilerin yanıltıcı demeçlerini düzeltmesini talep edebilirsiniz.
Geçmişte izlediğimiz seçimler bize neler söylüyor?
2023 seçimleri, takip edeceğimiz ilk seçim değil. Teyit’te bugüne kadar 2017 Referandumu, 2018 Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve 2019 Yerel Seçimleri’ni izledik. Bu yılki seçimleri takip ederken geçmişteki tecrübemiz ve içgörülerimizin bize ciddi katkı sağlayacağına inanıyoruz.
İzlediğimiz seçimlerden hareketle seçim sürecinde şüpheli bilgilerin ve yanıltıcı içeriklere maruz kalan kullanıcıların sayısının arttığı sonucuna varabiliyoruz. Örneğin; seçim döneminde incelenmesi için gönderilen şüpheli bilgilerin, 2018 yılı seçim tarihinin açıklanmasından üç buçuk ay öncesine göre iki kattan fazla arttığını gördük. Bununla beraber, seçim öncesi dönemle karşılaştırıldığında seçim döneminde Teyit’in web sitesindeki görüntülenme sayısı yüzde 75 oranında arttı. Buradan çıkarımla, seçim boyunca kişilerin doğru bilgiye yönelik talebinin de yükseldiği görülüyor.
Şimdi ise doğru bilgiyi siyasetçilerden talep etme, yanıltıcı bilgi verenlerden düzeltmelerini isteme zamanı. Doğru bilgiler ışığında oy vermek hakkınız. Teyit olarak bu hakkı korumak için yanınızda olmaya ve siyasetçileri demeçlerinden sorumlu tutmaya devam edeceğiz.
