Türkiye’nin Suriye, Afganistan ve Pakistan gibi ülkelerden aldığı göç, ülkenin ana gündemlerinden biri. Yasal ya da yasal olmayan yollarla ülkeye giren nüfusun, Türkiye vatandaşları açısından işgücü piyasası, eğitim, sağlık gibi alanlarda dezavantaj oluşturduğu iddia ediliyor. Türkiye’ye eğitim için gelen yabancı öğrencilerle ilgili de iddialar söz konusu. Özellikle de Müslüman ülkelerden gelen öğrencilerle...
Örneğin sosyal medyada yayılan bir paylaşımda, Arap ülkelerinden gelenlerin Türkiye’deki vakıf üniversitelerinin özellikle tıp, diş hekimliği ve eczacılık gibi bölümlerine sınavsız girebildiği, ardından da kolayca vatandaşlık alabildiği söyleniyordu. Peki, Türkiye’de üniversite eğitimine devam etmek isteyen birinin vakıf üniversiteleri için hangi koşulları sağlaması gerekiyor? Yabancı öğrencilerin varlığı, Türkiye’deki öğrenciler için bir dezavantaj oluşturuyor mu?
Yabancı öğrencilerin üniversitelerin belirlediği şartları karşılaması gerekiyor
Sosyal medyadaki paylaşım, “Vista Migration” isimli eğitim danışmanlığı veren bir kurumun paylaşımları kullanılarak yapılmıştı. Kurumun Instagram paylaşımları, Arapça ve Arap ülkelerinden eğitim için yurtdışına gitmek isteyenlere başvurular için destek hizmeti üzerine kurulu. Fakat kurum yalnız Türkiye’deki değil, Fransa, Rusya ve Kıbrıs gibi ülkelerdeki üniversitelere başvurmak isteyenler için de danışmanlık veriyor. Fakat sosyal medyadaki paylaşımların ardından artık hesaba ve içeriklerine ulaşılamıyor.
Vista Migration hesabında, “Türkiye’deki devlet üniversitelerinden sınavsız kabul alma ve Türkiye’deki özel üniversitelere özel burslarla kabul edilmek için YÖS ve SAT sınavına hazırlık derslerine katılın” gibi paylaşımlar var. Teyit de ilgili sosyal medya hesabına ulaşarak, Türkiye’de okumak için hangi şartı karşılamak gerektiğini sordu ve YÖS’e girilmesi gerektiği yanıtını aldı.
YÖS (Yabancı Öğrenci Sınavı), yabancı öğrencilerin devlet üniversitesilerinde okumak için girdikleri bir sınav. SAT (Scholastic Aptitude Test - Eğitim Yetenek Testi) ise, uluslararası geçerliliği olan, ABD ve Avrupa ülkelerinde eğitimine devam etmek isteyenlerin girebildiği bir sınav. Türkiye’deki bazı vakıf üniversiteleri bu sınavda başarılı olan öğrencileri kabul ediyor.
YÖK (Yükseköğretim Kurulu), 2010-2011 eğitim öğretim yılından itibaren YÖS’ün kaldırılmasına karar vermişti. Bu karar sonrası yabancı öğrencilerin eğitimi için, her üniversite kendi başvuru ve giriş koşullarını belirledi. Devlet üniversiteleri ve bazı vakıf üniversiteleri YÖS yapmaya devam ediyor. Ancak özel üniversiteler yabancı öğrenci alım şartlarını uluslarası sınavlar ve belgeler isteyerek, kendileri belirliyor. Yabancı öğrenciler, eğer burs almıyorlarsa, üniversitelerin belirlediği ücreti ödemekle yükümlü.
Öğrencilerin kendi ülkelerinde başarılı olmuş olması bekleniyor
Vakıf üniversitelerinin yabancı öğrenci kabul şartlarına detaylı bakabiliriz. Öncelikle her üniversite her bölüm için, bir toplam, bir de yabancı öğrenci kontenjanı belirliyor. Devlet üniversiteleri için YÖK ve vakıf üniversiteleri için senato kararları, öğretmenlik, hukuk, eczacılık, tıp ve diş hekimliği gibi programlarda yabancı öğrenci sayısının toplam kontenjanın yüzde 10’unu aşmamasını söylüyor.
Yabancı öğrencilerin sınavsız girilebildiği söylenen üniversitelerden biri, Biruni Üniversitesi. Üniversitenin yönergesinde tıp fakültesi, eczacılık fakültesi ve diş hekimliği için aranan şartlar farklı. Mesela, Suriye’den gelerek, Biruni Üniversitesi’nde tıp fakültesine girmek isteyen birinin Suriye’deki üniversitelere girmek için yapılan “Suriye Al-Shahada-Al Thanawiyya Al-Amma” sınavında yüzde 80 asgari başarı düzeyini sağlaması gerekiyor.
Suriyeli bir öğrenci yalnız Türkiye’de değil, Britanya’da eğitim almak isterse de benzer şekilde Al-Shahada-Al Thanawiyya Al-Amma sınavından üniversitenin belirlediği asgari başarıyı göstermeli. Mesela Londra’daki Queen Mary Üniversitesi’nin şartları arasında da aynı sınavı görmek mümkün.
Almanya’dan Türkiye’ye gelecek bir öğrenci için de şartlar aynı. Abitur olarak bilinen Alman Bakalorya Sınavı’nda en düşük 4 puan alarak Türkiye’deki bir üniversiteye başvurabiliyor.
Teyit, konuyla ilgili daha fazla bilgi almak için Biruni Üniversitesi’nin Uluslararası Ofis Direktörü Sinan Can Kaymak’a ulaştı. Kaymak, yabancı öğrencilerin vakıf üniversitelerine sınavsız girebildiğini, ancak belirlenen koşulların sağlanması gerektiğini vurguladı. İstenen belgelerin Türkiye’de denkliğinin ve geçerliliğin olması gerekiyor.
Yabancı öğrencilerin vatandaşlık alabilmesi de, şu anki koşullarda sanıldığı kadar kolay değil. Kaymak’ın verdiği bilgilere göre, yabancı öğrencilerin üniversitelere kabulleri sonrası, belgeleri il göç idarelerine gönderiliyor. Öğrenci bir buçuk ay gibi bir süre içinde ikamet izni alabiliyor. Fakat bu başvuruyu öğrencinin her dönem yeniden yapması gerekiyor. Son dönemde İçişleri Bakanlığı, öğrencilerin bizzat gelerek parmak izi vermesini de istiyor.
Neredeyse tüm vakıf üniversitelerinde durum benzer. Fenerbahçe Üniversitesi, Üsküdar Üniversitesi gibi okullarda da başvuru koşulları senato kararıyla belirleniyor. Aday öğrencilerin okuyacakları bölümün öğretim dili Türkçe ise, bölüme kayıtları sonrası B1 düzeyinde Türkçe yeterliliklerini de ispatlamak zorundalar. İngilizce eğitim veren bölümler içinse öğrenciler, TOEFL, CAE veya YDS gibi sınavlarda başarı göstermeli.
Yabancı öğrencilerin payı yüzde 0,62
Peki yabancı öğrencilerin sayısı, sanıldığı kadar fazla mı?
YÖK’ün veri istatiklerinden Türkiye’de okuyan toplam öğrenci sayısına ve bu öğrencilerin kaçının yabancı öğrenci olduğuna ulaşabiliyoruz. 2020-2021 döneminde Türkiye’de toplam öğrenci sayısı 8 milyon 240 bin 997’ymiş. Yabancı öğrenci sayısı ise, 50 bin 838. 2013’ten 2021’e kadar yabancı öğrenci sayısında belirgin bir artış yaşandığı söylenebilir.
Ancak Almanya gibi gelişmiş eğitim ve ekonomi modelleri olan ülkelerde de her yıl yabancı öğrenci sayısı artıyor. Ülkede en fazla Çin, Türkiye, Hindistan ve Suriye’den gelen öğrenciler var.
Diğer yandan, toplamdaki payları ne kadar az da olsa, artan yabancı öğrenci sayısı, Türkiye’deki göç ve mülteci hareketiyle ilişkilendirilerek nefret söylemini besleyebiliyor.
Mesela öğrencilerin kampüs hayatlarındaki gösterileri, eğlenceleri bağlamından koparılarak paylaşılabiliyor. Geçtiğimiz günlerde paylaşılan Gaziantep Üniversitesi Uluslararası Gençlik Festivali bunlardan. Aslında festivalde birçok milletten öğrenci yöresel dans performansı sergilemişti. Ancak spesifik olarak açılan Irak ve Suriye bayrakları tepki çekti.
İlginizi çekebilir: Videonun İstanbul Medipol Üniversitesi’nde gösteri yapan silahlı örgüt üyelerini gösterdiği iddiası
