Akdeniz ülkesi olmanın bir avantajı var: Turizm gelirleri. Özellikle de kendileri zengin, coğrafyaları soğuk Kuzey ülkelerinden gelen turistler, Türkiye, Yunanistan, İtalya, İspanya gibi ülkeler için azımsanamayacak bir gelir kalemi. Turizm gelirleri bu ülkelerin yurtiçi hasılalarında pandemi öncesi sırayla yüzde 6, yüzde 11, yüzde 13 ve yüzde 12 yer tutuyordu. Türkiye özelinde turizmi önemli kılan bir başka yan daha var: Döviz girişi. Halihazırda kronik bir dış açık sorunu olan Türkiye için, Türk Lirası da bu denli değer kaybetmişken döviz geliri elde etmenin anlamı büyük.
Pandemi tüm dünyada turizm gelirlerini daralttı; Türkiye sınırları kapatmak konusunda diğer ülkelere göre daha çekingen olsa da, bu daralmadan nasibini fazlasıyla aldı. TÜİK verilerine göre 2019’da yaklaşık 34,5 milyar dolar olan turizm gelirleri, 2020’de 12,06 milyar dolara geriledi.
Şimdilerde 29 Nisan tarihinde başlayan “tam kapanma”nın hedefinin de, Türkiye’ye gelmek isteyen ama tereddüt eden turistleri ikna olduğu söyleniyor. Reuters bu yorumu, Rusya’nın uçuşları durdurup seyahat uyarısında bulunmasının ardından alınmasına dayandırmış. 2020 yılında Rusya’dan gelen turistler, tüm yabancı turistlerin yüzde 13,33’ünü oluşturmuştu. Bu yoruma neden olan bir diğer etken de turistik amaçlarla ülkeye gelenlerin kısıtlamalardan tamamen muaf tutulması. Kapanma başladığından beri yabancı turistler rahatça denize girip otellerin barlarında bira içebiliyor; Türkiye vatandaşları ise ceza yiyor. “Turistin görebileceği herkesi aşılayacağız” açıklaması da, kaygıları güçlendirdi.
Türkiye Güney Afrika, Hindistan ve Brezilya'dan gelenler hariç herhangi bir seyahat kısıtlaması da uygulamıyor. Belli ki turizm çalışanlarını aşılamanın amacı da, bu sektörde çalışanları korumaktan ziyade turistleri ülkenin güvenli olduğuna ikna etmek. Peki bu politika turizmi kurtarır mı? Bir karşılığı var mı ve benzer durumdaki diğer ülkeler neler yapıyor?
Ülkeleri ikiye bölerek bir inceleme yapalım: Türkiye’ye en çok turist gönderen ülkeler ile Türkiye ile benzer durumda olan Akdeniz ülkeleri…
Almanya’da dönenlerin karantinada kalmaları lazım
30 Mart 2021 itibariyle ise uçuş personeli ve altı yaşın altındakiler dışında, ülkeye hava yoluyla giriş yapmak isteyen herkesin negatif Covid-19 testi sonucunu bildirmesi gerekiyor. Bu şart, gelinen ülke fark etmeksizin herkes için, hatta transit yolcular için dahi geçerli. PCR testleri ve DSÖ kriterlerini karşılamaları koşuluyla antijen testleri ülkeye girişte geçerliyken, antikor testleri kabul edilmiyor.
Almanya, ülkeye giriş yapacak olanları kabul ederken ise, riskli ülkeleri üçe ayırıyor: Endişe verici varyantların görüldüğü bölgeler, yüksek vaka sayısı görülen ülkeler ve risk bölgeleri. Ülkeye girişten 10 gün öncesine kadar risk bölgesinde bulunanlar, negatif test sonuçları olsa dahi 10 gün karantinada kalmak zorunda. Beş gün sonra test sonucu negatif çıkanlar karantinadan erken çıkabiliyor. Endişe verici varyantların görüldüğü bölgelerden ise seyahat yasağı var. Almanya genel olarak AB ülkelerinden, Schengen bölgesindeki ülkelerden ve içişleri bakanlığının açıkladığı ülkelerden gelen kişileri kabul ediyor. Türkiye ikinci grupta. Yani Alman bir turist için AB üyesi diğer turizm ülkeleri, biraz daha maliyetli olsalar daha makul gibi.
Rusya, vatandaşlarından ülkeye dönüşte karantina istemiyor
Rusya turizme kapalı, geçici olarak kimseye turist vizesi verilmiyor. Ülkeye sadece bazı ülkelerden zorunlu sebepleri olanlar kabul ediliyor; Türkiye de onlar arasında. Türkiye’ye uçuşlar 1 Haziran’a kadar azaltılmış durumda.
Rusya’dan yurtdışına çıkan kişilerin ülkeye dönüşte, hangi ülkeden geldiği, hangi uçağa bindiği, 15 gün içinde tekrar ülkeden çıkıp çıkmayacağı gibi sorular olan iki form doldurması ve girişten en fazla üç gün önce alınmış negatif PCR testini beyan etmesi gerekiyor. Girişten sonra karantina zorunluluğu yok. Bu nedenle Türkiye, Rus turistler için uygun bir seçenek olabilir.
Britanya Türkiye’yi kırmızı listeye alıyor
Britanya dört ülkeden (İngiltere, İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda) oluştuğu için, kurallar değişiklik gösterebiliyor. Fakat Britanya genelinde geçerli bazı kurallar da var. Örneğin, ülke turizme kapalı ve son 10 günde kırmızı listeye alınan bir ülkede bulunduysanız alınmıyorsunuz. Rusya’da olduğu gibi, ülkeye girişte, en geç 72 saat önce alınmış negatif PCR testi isteniyor. 18 Ocak’ta yürürlüğe giren bu kuraldan önce ise test istenmiyordu.
Britanya vatandaşlarının tatil için yurtdışına çıkmasına izin vermiyor. Ülke dışına çıkabilmek için geçerli bir sebebiniz olması gerekiyor ve bu kural 17 Mayıs’a kadar yürürlükte kalacak. Bu tarihte vatandaşların turizm amaçlı yurtdışına çıkma yasağı kalkabilir ancak ülkeye döndükten sonra 10 gün karantina zorunluluğu devam edecek gibi görünüyor. Şu an Portekiz ve Güney Afrika gibi kırmızı listedeki ülkelerden gelenler ücretlerini kendileri karşılayarak 10 günlük karantinayı ülkenin onayladığı bir otelde geçirmek zorunda. 12 Mayıs’tan itibaren Türkiye de kırmızı listede yer alıyor. Aynı zamanda, karantinanın ikinci ve sekizinci günlerinde tekrar test yapılması gerekiyor ve bu testlerin randevularını, ülkeye giriş yapmadan önce almak lazım.
10 günlük otel karantinası ve testlerin toplam maliyeti bin 750 sterlin. Yani Türkiye’ye tatil için gelecek Britanya vatandaşlarının, ülkelerine dönüşte ödeyeceği bedel büyük.
Ukrayna vatandaşları PCR testi olmadan Türkiye’ye girebilecek
Ukrayna turizme açık. Ülkeye giriş yapmak için yine en geç 72 saat önce alınmış negatif PCR testi gerekiyor, ancak 12 yaşın altındakiler muaf. Ayrıca PCR testi olmaması durumunda da ülkeye giriş yapabiliyorsunuz; yalnızca 14 günlük karantinaya girilmesi gerekiyor. Bu sürede PCR testi yaptırırsanız ve sonucunuz negatif çıkarsa karantinadan erken çıkabiliyorsunuz. 24 Mart’tan itibaren, gelinen ülke fark etmeksizin, herkesin Ukrayna’nın kabul ettiği bir şirketten, Covid-19 tedavi masraflarını karşılayan sağlık sigortası yaptırması gerekiyor, fakat Almanya’nın aksine, ülkeyi aktarma yapmak için kullanacak yolcuların PCR testi ve sağlık sigortası sunması gerekmiyor. Ayrıca ülkede bulunan kısıtlamalar ve önlemler turistler için de geçerli.
15 Mayıs’tan itibaren birçok ülkenin yanısıra Ukrayna vatandaşları da Türkiye’ye PCR testi olmadan da girebilecek. Ülkelerine geri dönecek Ukrayna vatandaşlarının, girişten 72 saat önce alınmış negatif PCR testleri yoksa kendi başlarına 14 günlük bir karantinaya girmeleri ve VDOMA uygulamasını indirmeleri gerekiyor. Bu uygulama, 14 günlük karantinayı otel yerine kendi evlerinde geçirmek isteyenler için tasarlanmış. PCR testi yaptırıp negatif sonuç almaları durumunda karantinayı erken bitirmek mümkün. Hem Türkiye’ye girişte PCR testi gerekmemesi hem de dönmeden önce yalnızca PCR testi yaptırarak karantinaya girme zorunluluğundan kurtulmak, Türkiye’yi Ukraynalı turistler için iyi bir seçenek yapıyor.
Yani Türkiye mevcut durumuyla Avrupa Birliği üyesi ülkelerden gelen turistler için iyi bir seçenek değil gibi duruyor. AB seyahat kısıtlamalarını kaldırmak için her yüz bin kişiye düşen enfeksiyon oranının kendi ortalamasının çok altında kalması şartını güdüyor ve Türkiye’de rakamlar halen çok yüksek. Şu anda AB’nin seyahat kısıtlamasını kaldırdığı ülkeler Avustralya, Yeni Zelanda, Ruanda, Singapur, Güney Kore, Tayland ve Çin. AB'den turist çekmek isteniyorsa amaç sektörü aşılamak değil genel enfeksiyon oranını aşağı çekmek olmalı.
Peki deniz turizminde Türkiye’nin rakibi sayılabilecek ülkelerde durum ne?
İspanya 9 Mayıs’ta bazı kısıtlamaları kaldırdı
Ülkede 23.00-06.00 saatleri arasındaki, turistleri de kapsayan sokağa çıkma yasağı ve olağanüstü hal 9 Mayıs’ta kaldırıldı.
Ülke Schengen Bölgesi ile Avustralya, Yeni Zelanda, Singapur, Güney Kore gibi düşük vaka sayısı olan ülkelerden gelenler için turizme açık. Diğer ülkelerden gelenlerin ise ülkeye giriş yapabilmek için geçerli bir sebebi olması gerekiyor.
Ülkeye gelmeden önce bir sağlık formu doldurmak ve QR kod almak gerekiyor. Bu QR kod olmadan ülkeye giriş yapılamıyor. PCR gibi koronavirüs testleri yalnızca risk bölgesi ülkelerden gelenler için isteniyor. İspanya’nın risk bölgesi olarak işaretlediği liste ülkenin Sağlık Bakanlığı’nın sitesinde bulunuyor ve iki haftada bir güncelleniyor. Şu an bu listede Almanya, Finlandiya, Hollanda gibi birçok Avrupa ülkesi de bulunuyor.
47 milyon nüfuslu ülkede 11 Mayıs itibariyle aktif vaka sayısı 222 bin civarında.
Yunanistan 14 Mayıs’ta turizme açılıyor
Ülkede kısıtlamalar devam ediyor; Atina’da restoranlar, barlar ve hediyelik dükkanları kapalı. Yaza kadar tüm turizm çalışanlarının aşılanması planlanıyor. Ama ülkede vaka sayıları zaten düşük. Asıl amaç turistleri değil, çalışanları korumak. Şu an Avrupa ülkeleri ve ABD, Avustralya, Yeni Zelanda gibi ülkelerin vatandaşları Yunanistan’a giriş yapabiliyor.
Giriş için en fazla 72 saat önce alınmış PCR testi ya da iki doz aşı yapıldığını bildiren bir belge yeterli. 19 Nisan’dan beri Britanya vatandaşları da ülkeye giriş yapabiliyor. Ayrıca bu kısıtlamaların 14 Mayıs’ta kaldırılması bekleniyor: Bu tarihte ülkenin turizme tamamen açılması ve aşı pasaportu sistemiyle karantina kısıtlamaları olmadan ziyaretçileri ağırlaması hedefleniyor.
10,7 milyon nüfuslu ülkede 11 Mayıs itibariyle aktif vaka sayısı 24 bin civarında.
İtalya’da koronavirüssüz adalar oluşuyor
İtalya ise yaz yaklaşırken turizmi canlandırmak ve güvenli kılmak adına bazı adaları koronavirüsten arındırmayı planlıyor. Bunun, turist çeken küçük adalardaki vatandaşların aşılanması önceliklendirilerek sağlanması hedefleniyor. Bu uygulama 7 Mayıs’ta başlamış olsa da bu konuda hâlâ fikir ayrılıkları yaşanıyor: Bazı politikacılar ise, turist bölgelerini kurtarmak uğruna diğer insanların hayatlarının tehlikeye atılamayacağını belirtiyor.
Yine de yaklaşık 10 bin vatandaşın yüzde 90’ı aşılanarak Procida, İtalya’nın ilk koronavirüssüz adası haline geldi.
60 milyon nüfuslu ülkede 11 Mayıs itibariyle aktif vaka sayısı 363 bin civarında.
(Not: Kuralların sık sık değiştiğini ve son gelişmeler için ülkelerin resmi internet sitelerini ziyaret etmeyi unutmayın.)
