Sosyalmedyada ve haber sitelerinde paylaşılan iddiaya göre Adana’da 31 Mart 2019 yerel seçimlerinde büyükşehir belediye başkanlığını kazanan CHP’li Zeydan Karalar belediyede çok fazla yolsuzluk olduğu iddiasıyla mazbatasını almaya gitmedi ve valilikten bakanlık müfettişlerince belediye dosyalarının araştırılmasını istedi.
Twitter’da Orhan Aydın tarafından paylaşılan iddia şimdiye kadar yaklaşık 3 bin 500 retweet ve 12 bin 300 beğeni aldı.
Ancak Zeydan Karalar’ın belediyede çok fazla yolsuzluk olduğu iddiasıyla mazbatasını almaya gitmediği iddiası doğru değil. 31 Mart 2019 yerel seçimlerinde Millet İttifakı’nın Adana Büyükşehir Belediyesi Başkan Adayı olan ve seçimlerde en fazla oyu olan CHP’li Zeydan Karalar, bu iddianın sosyal medyada yayıldığı 4 Nisan 2019 itibariyle daha mazbatasını almamıştı. Bunun sebebi ise Cumhur İttifakı’nın (AK Parti-MHP) Adana’daki geçersiz oyların tekrar sayılmasını talep etmesiydi. Talep 5 Nisan 2019'da reddedildi ve Adana’da seçimin sonucu resmi olarak kesinleşmiş oldu. Yeni Belediye Başkanı olan Karalar henüz (5 Nisan 2019 / 17:00) mazbatasını almadı.
Ayrıca Zeydan Karalar’ın mazbatasını almayacağı yönünde resmi bir açıklaması da bulunmuyor. Bir belediyedeki yolsuzlukların tespiti için ise öncelikle müfettiş incelemesi yapılması gerekiyor.
Zeydan Karalar mazbatasını almadı
Anadolu Ajansı’nın (AA) verilerine göre 31 Mart 2019 yerel seçimlerinde Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığına Millet İttifakı adayı CHP’li Zeydan Karalar, oyların yüzde 53.63’ünü alarak seçimi kazandı.
Zeydan Karalar’dan sonra en fazla oyu alan MHP’li Hüseyin Sözlü ile Karalar arasında 138 bin 712 fark bulunuyor. Fakat T24’ün 5 Nisan 2019 tarihli bir haberine göre Cumhur İttifakı Adana’da 56 bin geçersiz oyun yeniden sayılmasını talep etti. Bu sebeple Karalar mazbatasını alamıyordu. Yani Adana için bu iddianın yayıldığı 4 Nisan 2019 tarihinde seçim sonuçları hala kesinleşmiş değildi. Fakat 5 Nisan 2019 saat 17.00'de edinilen bilgiye göre Adana'daki itirazlar reddedildi ve Karalar'ın büyükşehir belediye başkanlığı kesinleşmiş oldu.
BBC Türkçe’nin itiraz sürelerini açıkladığı görselden süreci daha anlaşılır bir biçimde takip etmek mümkün.
Karalar’ın resmi bir açıklaması bulunmuyor
İddia hakkında ayrıntılı bilgi almak için Teyit, Zeydan Karalar’ın danışmanı Umut Yüzer'e ulaştı. Yüzer, Zeydan Karalar’ın iddia konusu sözleri içeren resmi bir açıklamasının bulunmadığını, zaten seçim sonuçlarının sosyal medyada iddianın yayıldığı 4 Nisan 2019 tarihinde belli olmadığını ve mazbata alınmasının da söz konusu olmadığını belirtti. Yani Zeydan Karalar’ın mazbatası iddianın paylaşıldığı tarihte kesinleşmemişti. Bu sebeple iddia konusu cümleyi kurmuş olması zaten mümkün değildi. Ayrıca Karalar şu ana kadar böyle bir açıklama da yapmadı. Umut Yüzer, kesin sonuçlar ardından bir müfettiş talep edilerek büyükşehir belediyesindeki yolsuzlukların araştırılmasının talep edileceğini fakat şu an için böyle bir isteğin olmadığını da ifade etti.
Umut Yüzer'le yapılan 5 Nisan 2019 saat 17.00'de yapılan telefon görüşmesinde ise Adana'da seçim sonuçlarına Cumhur İttifakı'nın yapmış olduğu itirazların reddedildiği ve sonucun kesinleştiği öğrenildi. Yani Adana'nın yeni Büyükşehir Belediye Başkanı Zeydan Karalar oldu. Yüzer, mazbatanın daha hazır olmadığı için en geç 8 Nisan 2019 pazartesi sabahı alınabileceğini de ekledi.
Zeydan Karalar, OdaTv’ye yaptığı bir açıklamada da “Valiliğe giderek İçişleri Bakanlığı müfettişlerinin tüm dosyaları zimmete almalarını talep ettiği” gibi iddiaların doğru olmadığını belirtiyor.
Yolsuzluk incelemeleri mülkiye müfettişleri ya da Sayıştay tarafından yapılıyor
OdaTv’nin haberinde söz konusu iddiaların WhatsApp gruplarında yayıldığı belirtiliyor. Ayrıca sosyal medyada Adana’da hiç işe gelmeden 6 bin kişiye 5 yıldır bankamatikten maaş ödendiği, bu sayının Ankara’da ise 25 bin olduğu gibi iddialar da paylaşıldı.
Twitter’da 3 Nisan 2019’da kacsaatolduturk isimli hesap tarafından paylaşılan iddia şimdiye kadar yaklaşık 11 bin retweet ve 32 bin beğeni aldı.
Ancak bu iddialar da doğru değil. Çünkü bir belediyedeki yolsuzluğun tespiti için öncelikle müfettiş incelemesi yapılması gerekiyor. Bu inceleme için de Belediye Başkanları’nın mazbatalarını almış olmaları gerekiyor. 5 Nisan 2019 tarihi itibariyle Adana ve Ankara Belediye Başkanları mazbatalarını almadı.
Orhan Aydın’ın iddiasındaki gibi Valilik’ten talep edilen teftiş süreci ile İçişleri Bakanlığı Mülkiye Teftiş Kurulu Başkanlığı kastediliyor. Mülkiye Teftiş Kurulu Tüzüğünün 5. maddesine göre müfettişler, mahalli idarelerle bunlara bağlı ve bunların kurdukları veya özel kanunlarla kurulan birlik, işletme, müessese ve teşebbüslerin çalışmalarını, işlemlerini ve hesaplarını denetliyorlar.
Fakat Mülkiye Müfettişlerinin denetimi belediye başkanları tarafından yapılan bir taleple olmuyor. Müfettişler, bakanlık teftiş kurulu başkanı veya direkt bakan tarafından tespit ve inceleme için mahalli idarelere gönderiliyorlar.
Büyükşehir belediyeleri için iç denetim yolu belediyelerin kendi bünyelerinde bulunan teftiş kurulu müdürlükleri. Bu müdürlükler başkanlık tarafından yaptırılan bir inceleme ile iç denetimi sağlıyorlar.
Belediyeler için başka bir denetim yolu (dış denetim) ise Sayıştay incelemesi. Sayıştay Türkiye Cumhuriyeti Anayasası 160. maddesine göre mahalli idarelerdeki gelir ve giderleri Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) adına inceliyor. Yani Sayıştay incelemesinde de mevcut belediye başkanlarının herhangi bir etkisi bulunmuyor. Sayıştay’ın 2017 Adana Büyükşehir Belediyesi raporunda iddialardaki yolsuzluklara rastlanmıyor.
Teyit’in görüştüğü Zeydan Karalar’ın danışmanı Umut Yüzer, seçilmiş belediye başkanının mazbatasını aldıktan sonra belediyedeki yolsuzluk iddialarına karşı her türlü inceleme için elinden geleni yapacağının altını çizdi.
Adana’da yolsuzluk iddiaları daha önce de gündeme gelmişti
NTV’nin 22 Şubat 2017’deki bir haberinde dönemin Adana Büyükşehir Belediye Başkanı Hüseyin Sözlü için, Ceyhan Belediyesi Başkanlığı sırasında "edimin ifasına fesat karıştırma, rüşvet almak, vermek ve rüşvete aracılık yapmak" suçları nedeniyle 5 yıl hapis cezasına çarptırıldığı bilgisi yer alıyor.
Sonuç olarak 31 Mart 2019 yerel seçimlerinde en çok oyu alarak seçilen Millet İttifakı Adana Büyükşehir Belediyesi başkanı adayı CHP’li Zeydan Karalar’ın belediyede çok fazla yolsuzluk olduğu gerekçesiyle mazbatasını almayacağını açıkladığı ve öncelikle bu iddiaların araştırılmasını talep ettiği iddiası doğru değil. Bu iddiaların yayıldığı 4 Nisan 2019 tarihinde Adana’da Cumhur İttifakının geçersiz oyların yeniden sayılması talebi sebebiyle seçim sonuçları hala kesinleşmiş değildi. Bu nedenle Zeydan Karalar mazbatasını alamamıştı. Ayrıca Karalar’ın böyle bir açıklaması da bulunmuyor. Belediyelerdeki yolsuzluklar ise İçişleri Bakanlığına bağlı Mülkiye Teftiş Kurulu ya da Sayıştay aracılığıyla inceleniyor.
