Mart ayının başında IMF'nin (International Monetary Fund - Uluslararası Para Fonu) yeni koronavirüs salgınıyla mücadele için fon ayırdığını açıklamasının ardından, konu çeşitli yönleriyle konuşulur hale geldi. Ağırlıkla Facebook üzerinden yayılan bir iddia ise IMF'den borç almayan sadece Türkiye ve Rusya’nın kaldığını önesürdü.
“Akıncı” adlı YouTube hesabı üzerinden yayılan videoda, sırasıyla İstiklal Gazetesi’nden Ramazan Ercan Bitikçioğlu, Akşam Gazetesi’nden Kurtuluş Tayiz ve Yeni Şafak’tan Zekeriya Kurşun’un köşe yazılarının seslendirildiğini tespit ettik.
İddia bu metinlerden Tayiz’in 1 Nisan tarihinde yazdığı “Türkiye solunu Residans kraliçeleri temsil ederse” başlıklı köşe yazısında “IMF’nin yaptığı açıklamaya göre kredi için kapılarına dayanan 81 ülke arasında bir tek Türkiye ve Rusya yok” ifadeleri paylaşıldı, videoda ise 4. dakika 58. saniyede dile getiriliyor. Konu Takvim Gazetesinde de “Türkiye ve Rusya hariç tüm ülkeler IMF’den yardım istedi” ara başlığı ile yanıltıcı biçimde paylaşıldı. Bu metin sosyal medyada ise IMF’den borç istemeyen sadece Rusya ve Türkiye’nin kaldığı şeklinde yansıtıldı.
Ancak iddia doğru değil. IMF Başkanı Kristalina Georgieva, 81 ülkenin destek istediğini duyurdu, bu ülkelerin hangileri olduğu ise paylaşılmadı. Avrupa Direktörü Poul Thomsen ise Avrupa Birliği üyesi olmayan Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinden Türkiye ve Rusya dışında kalanların yardım paketine başvurduğunu açıkladı. Yani IMF’in 189 üyesinden 108’i henüz başvuru yapmadı.
IMF’ye henüz başvurmamış 108 üye var
IMF Avrupa Direktörü Poul Thomsen, 30 Mart tarihinde kurumun blogunda bir yazı yayınladı ve Avrupa Birliği üyesi olmayan dokuz ekonomiden Türkiye ve Rusya dışında kalanların IMF’nin 50 milyar dolarlık yardım paketine başvurduğunu açıkladı. İki gün öncesinde, yani 28 Mart’ta yapılan açıklamada ise IMF Başkanı Kristalina Georgieva, 81 ülkenin destek istediğini duyurdu, bu ülkelerin hangileri olduğunu belirtmedi.
Kurum, mali destek için başvuran ve kabul alan ülkelerin listesini 10 Nisan tarihinde duyurdu. Buna göre, Avrupa’dan sadece Arnavutluk, Kosova ve Kuzey Makedonya Cumhuriyeti fona başvurmuş. Kırgızistan, Tunus, Gabon, Madagaskar, Ruanda ve Togo ise başvuran ve destek alan ülkeler arasında.
IMF'ye üye ülke sayısı 189. Türkiye IMF’ye 1947 yılından beri üye olan 47 Avrupa ülkesinden biri, AB’ye ise üye değil. AB’ye üye olan 28 ülkeden de 25’i hem IMF hem de AB’ye üye.
IMF 2. Dünya Savaşı sonrasında kuruldu
IMF Mart ayında Covid-19 ile mücadele için, 50 milyar dolarlık yardım paketi açıkladığını duyurmuştu. Başkan Georgieva sorulan bir soru üzerine Türkiye dahil tüm ülkelerle yapıcı ilişkide olduklarını belirtti. Konuyla ilgili Türkiye’nin tutumu hakkında ise Cumhurbaşkanı Erdoğan 13 Nisan tarihli konuşmasında “IMF programı başta olmak üzere hiçbir dayatmaya boyun eğmeyeceğiz” dedi.
Uluslararası Para Fonu, II. Dünya Savaşı’ndan sonra kuruldu. Hazine ve Maliye Bakanlığı’na göre amacı “çok taraflı bir ödemeler sisteminin kurulmasına yardım etmek ile ödemeler dengesi finansmanında problemler yaşayan üye ülkelere finansal destek sağlamak” olarak açıklanıyor.
Sonuç olarak Türkiye ve Rusya’nın destek fonuna başvurmadığı doğru olsa da, üye ülkelerden fona başvurmamış 108 ülke daha var. İddia bu haliyle bağlamından koparmaya örnek.
