Sosyal medyada ve Facebook’ta 23 Ekim 2019’da yapılan bir paylaşımda Yavuz Sultan Selim Üniversitesi’nde yazılan bir doktora tezinde Suriyeli bir kişinin sözlerinden alıntı yapıldığı iddia edildi. Aynı iddia Ajans 09, Sivil Hareket, Sanal Basın, Karabük Biz Haber ve Ekşi Sözlük’te de yer aldı.
İddia konusu sözler Sözcü’de Rahmi Turan’ın 4 Kasım 2019’daki köşe yazısında da yer aldı. Söz konusu alıntıda şu cümlelere yer veriliyor:
Soru: Niçin Türkiye'ye geldiniz?
SURİYELİ: Köyümüzü bastılar, Türkiye'ye gidin dediler.
Soru: Nasıl yaşıyorsunuz? Geliriniz ne?
SURİYELİ: Aldığımız ev kirası bedeli 1400 lira. Ben, annem, hanım, kardeşim, her birimize 1250 lira sosyal yardım parası veriliyor. Etti 5000 lira. 7 de çocuk var. İkisi burada doğdu ve Türkiye vatandaşı oldu. Devlet her bir çocuğa 895 lira veriyor. Toplam: 6265 lira. Yani, ailemizin 11 bin 265 lira geliri var.
Soru: Ya harcamalarınız?
SURİYELİ: Market kartımız var. Markete para vermiyoruz. Telefon için ayda 5 lira ödüyorum, dünya ile görüşüyorum.
Soru: Bu durumda paranız artıyor mu?
SURİYELİ: Evet, paramı biriktirdim, bir otomobil aldım, onunla taksicilik yapıyorum.
Soru: Plaka, vergi, ehliyet yok mu?
SURİYELİ: Niçin lâzım olsun? Polis beni durdurmaz, ehliyet lâzım değil, geçici plaka ise bedava.
Soru: Savaş bitince ülkene dönecek misin?
SURİYELİ: Dönmem. Niye döneyim ki? Burada işlerim iyi. Daha iyisini bulamam!
Ancak iddia doğru değil. Türkiye’de Yavuz Sultan Selim Üniversitesi adında bir üniversite bulunmuyor. Yükseköğretim Kurumu’nun (YÖK) internet sitesi ve tez arşivine bakıldığında da Yavuz Sultan Selim Üniversitesi adında bir kurum olmadığı için, bu üniversitede yazılan bir doktora tezine rastlanmıyor. İddia konusu açıklamadaki ifadeler de tez arşivi içerisinde aratıldığında karşımıza herhangi bir tez çıkmıyor. Ayrıca iddia konusu alıntıda Suriyelilerin aldığı iddia edilen yardım miktarları da gerçeği yansıtmıyor.
Türkiye’de Yavuz Sultan Selim Üniversitesi diye bir üniversite yok
İnternette yer alan paylaşımlarda Suriyeli bir kişiye ait olduğu iddia edilen sözlerin Yavuz Sultan Selim Üniversitesi’nde yazılan bir doktora tezinden olduğu söyleniyor. YÖK’ün internet sitesinden Türkiye’deki üniversitelerin bir listesine ulaşmak mümkün. Bu listede adı geçen üniversiteyi göremiyoruz.
Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge’ye göre lisansüstü öğrenim (yüksek lisans ve doktora) süresince yazılan tezler YÖK’ün “Ulusal Tez Arşivi”nde yer almak zorunda. Tez arşivine girilip detaylı arama yapılmak istendiğinde de doktora tezleri arasından seçim yapabileceğimiz bir Yavuz Sultan Selim Üniversitesi’ne rastlanmıyor.
İnternet üzerinde yapılan bir aramada da karşımıza Yavuz Sultan Selim adında bir üniversite çıkmıyor. Facebook’ta bu isimde kurulmuş resmi olmayan bir sayfa bulunuyor ve sayfanın sadece dört beğenisi var.
İddia konusu açıklamalardaki bazı ifadeler ve kelimeler (Niçin Türkiye’ye geldiniz?, Suriyeli, para, iki çocuk gibi) tez arşivi içerisindeki “gelişmiş arama” kısmında da aratıldığında karşımıza herhangi bir tez çıkmıyor.
Suriyelilerin aldığı iddia edilen yardım miktarları gerçeği yansıtmıyor
Teyit, Mayıs 2018’de yayımladığı bir analizde Türkiye’de geçici koruma veya uluslararası koruma altında olan Suriyelilere devlet tarafından yapılan yardımın Kızılay Kart aracılığıyla olduğunu ve bu yardımın da yabancılara Yönelik Sosyal Uyum Yardım (SUY) programı kapsamında Avrupa Birliği Sivil Koruma ve İnsani Yardım Genel Müdürlüğü tarafından finanse edildiğini belirtmişti. Kızılay Kart ile Suriyeli bir kişinin alabileceği aylık yardım sadece 120 TL.
Kızılay Kart sahiplerinin aylık 120 TL değerinde bir nakit yardımı alabilmeleri için de SUY kriterleri olarak belirtilen, altı farklı gruptan ihtiyaç sahiplerinden biri olmaları gerekiyor. Yalnız yaşayan kadınlar, hanede başka yetişkinin olmadığı ve 18 yaşından küçük en az bir çocuğun olduğu ebeveynler, ailede 18-59 yaş arası yetişkinin olmadığı 60 yaş üstü yaşlılar, dört veya daha fazla çocuğu olan aileler, bir veya daha fazla engellinin olduğu aileler ve çok sayıda bağımlı bireyi bulunan aileler kart için başvuru yapabiliyor.
İddia konusu alıntıdaki yardım miktarlarında tutarsızlık bulunuyor
İddia konusu alıntıdaki beş çocuklu ve üç yetişkinin bulunduğu Suriyeli bir aile, normal şartlarda bu yardımdan faydalanabilir. Fakat basit bir hesapla SUY yardımının belirtilen miktarın çok altında kalacağı, 960 TL olduğu söylenebilir. Ayrıca iddia paylaşımdaki bir hesap hatası da dikkat çekiyor. İddiada çocuk başına 895 TL yardım alındığı belirtiliyor. Fakat 895 TL’yi çocuk sayısı (5) ile çarptığımızda 6 bin 225 değil 4 bin 475 TL’yi bulabiliyoruz.
Türkiye’de çocuklar için bir miktar para yardımı ise söz konusu. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın bir genelgesine göre, her bir doğan çocuk için aileler belirli bir miktar yardım alabiliyorlar. Ailelere ilk çocuk için 300 TL, ikinci çocuk için 400 TL, üçüncü ve sonraki çocukları için 600 TL tutarında bir defaya mahsus olmak üzere doğum yardımı yapılıyor. Gelir Vergisi Kanunu’nun 206. maddesine göre aileler “Aile Yardımı Ödeneği” de alabiliyorlar. Bu yardım için de çeşitli kıstaslar var. Ama bahsi geçen doğum ve aile yardımı parası için Türk vatandaşı olma şartı aranıyor. Geçici koruma altındaki Suriyeli sığınmacılar vatandaş olmadıkları için, bu yardımlardan yararlanamıyor.
2004’te kabul edilen ve her ilçedeki kaymakamlıklar bünyesinde kurulması öngörülen Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarının (SYDV) yapısını düzenleyen kanun gereği, kaymakamlıklar bir ilçedeki yardıma muhtaç insanlara maddi ve manevi bazı yardımlar yapabiliyor. Ancak bu yardımlar için de Türk vatandaşı olmak gerekiyor. İddia konusu paylaşımdaki gibi, sekiz kişilik Suriyeli bir ailenin, SYDV bünyesinde yardım alması söz konusu değil.
Mülteciler Derneği açıklama yaptı
Rahmi Turan’ın Sözcü’deki yazısının ardından 5 Kasım 2019’da Mülteciler Derneği Twitter üzerinden yaptığı bir açıklama ile söz konusu yardımın doğru olmadığını, zaten Yavuz Sultan Selim Üniversitesi adında bir üniversitenin de bulunmadığını belirtti.
https://twitter.com/multecilerorgtr/status/1191656752439287808?s=21
Sonuç olarak Yavuz Sultan Selim Üniversitesi isminde bir üniversite Türkiye’de bulunmadığı için iddiada bir Suriyelinin aldığı yardımlardan bahsettiği açıklama gerçeği yansıtmıyor. YÖK tez arama arşivinde de iddiadaki kelimeleri bir arada içeren herhangi bir tez bulunmuyor. Ayrıca Suriyelilerin aldığı sosyal yardım parası sadece Kızılay Kart aracılığıyla gerçekleşiyor ve miktarı 120 TL. Söz konusu iddia yanlış bilginin en yaygın yedi türünden “uydurma”ya örnek olarak gösterilebilir.
