Covid-19 salgını beraberinde birçok bilinmeyeni de getirdi. Her ne kadar koronavirüslerin kökeni hayli geçmişe dayansa da ailenin yeni ferdi SARS-CoV-2’nin insanlarda ne gibi etkileri olacağı, tedavisi ve nasıl bir seyirde gideceği kesin olarak bilinmiyor. Bu belirsizlik hali de virüsle ilgili çıkan haberlere daha fazla şüpheyle yaklaşılmasının temel noktalarından biri. Haber sitelerinde yayılan ve Teyit’e ihbarolarak gönderilen bir iddia da bu tablo nedeniyle fazlasıyla şüphe uyandırıyordu.
Sosyal medyada da geniş yer bulan iddiada, Covid-19 hastası olan iki doktorun tedavi sonrasında ten renginin değiştiği öne sürülüyordu.
İddia doğru. Covid-19 tedavisi sonrası iyileşen iki doktorun ten rengi koyulaştı. Ancak bu koyulaşma geçici. Tedavi sonrasında doktorların ten renginin yeniden normale döndüğü anlaşılıyor.
Doktorların ten rengindeki değişiklik geçici
İddiada yer alan bilgiler anahtar kelimelerle Çin’in arama motoru Baidu ve Weibo üzerinden aratıldığında 17 Nisan tarihinde üzerinden yapılmış bir paylaşıma erişilebiliyor. İsmi Yi Fan ve Hu Weifeng olduğu belirtilen iki doktora ilişkin haberlere de çeşitli sitelerden ulaşılabiliyor. İçeriklerde iki ismin tedavi gördüğü hastanenin doktorlarından birinin açıklaması da yer alıyor. Doktor normal şartlarda vücuttaki demirin karaciğerde depolandığını belirtirken, zarar görmüş bir karaciğerde bu fonksiyon yerine getirilemeyeceği için kanda demir oranının artacağını vurguluyor. Açıklamada ten rengindeki değişikliğin bu nedenle olduğu ve tedavi sonrası hastaların normale döneceği de ifade ediliyor. Doktorların sağlık durumu 18 Nisan tarihinde Beijing TV’de yayınlanan bir haberde de yer alıyor.
Ancak haberler bununla sınırlı değil. Bu gelişmelerden birkaç gün sonra doktorlardan biri olan Hu Weifeng’in ten renginin yeniden normale döndüğü bilgisi paylaşıldı. 42 yaşındaki Yi Fan isimli diğer doktorun ise 26 Ekim 2020'de kameralar karşısına çıktığında ten renginin normale döndüğü görüldü.
Ancak Hu Weifeng’in durumu Nisan ayı sonu itibariyle yeniden kötüleşti ve beyin kanaması geçirdi. Haziran başındaysa hayatını kaybetti.
Durum neden yaşanmış olabilir?
Konuyu inceleyen France24 ekibi bu bilgiyi doğrularken, Paris’te görevli bir doktor olan An Chuc’un görüşlerine de yer vermiş. Chuc, görüntülerden hastaların karaciğerindeki bozukluk nedeniyle ten renginin değiştiğinin anlaşıldığını ve sarılığın da benzer bir dinamiğe sahip olduğunu vurgularken, viral enfeksiyonlarda bu gibi durumların gözlemlenebileceğini ifade ediyor.
Lancet’da yayınlanan bir makalede de Covid-19’un karaciğerlerde fonksiyon bozukluğuna neden olabileceği belirtilmişti. Nitekim bu konuda araştırma yapıldığında bazı viral enfeksiyonların ve karaciğer bozukluklarının ten renginde değişikliğe neden olabileceği biliniyor. Cochrane’de yer alan bir meta analizin genel bilgiler bölümünde karaciğer bozukluğu nedeniyle olan demir birikimi sonucu ten renginde değişim yaşandığı ifadeleri yer alıyor.
Hatta ten rengi değişiklikleri nedenleri arasında farklı ilaçlar da mevcut. Sıtma ve bazı antiinflamatuar ilaçların da olası etkileri incelendiğinde benzer tabloya ulaşmak mümkün. Çin’de ve dünyanın farklı yerlerinde Covid-19’la mücadelede de sıtma ilaçlarının kullanıldığı da bilinen bir durum.
Çin-Japonya Dostluk Hastanesi Kritik Bakım Tıbbi Bölümü müdür yardımcısı Prof. Duan Jun daha sonra doktorların ten renginin değişmesinin nedenini tedavilerinde kullanılan antibiyotik Polymxin B'den kaynaklandığını açıkladı. Polymxin B, aşırı pigment üretimi sonucu açık tenli insanların derilerinde geçici kararmaya neden oluyor.
Konu Türkiye’de de geniş yankı buldu ve bilim kurulu üyesi Dr. Hasan Tezer’e de soruldu. Tezer, kişilerin karaciğer fonksiyonu etkilendiği için safra birikimine bağlı cilt renklerinde değişiklik olmuş olabilir görüşünü paylaştı.
Sonuç olarak Çin’de tedavi gören iki doktorun ten renginin değiştiği iddiası doğru.
