Sosyal medyada ve kapalı mesajlaşma platformlarında yer alan bir paylaşımda, Wikipedia’daki bir haritanın Türkiye’deki kesinleşmiş ve şüpheli Covid-19 vakalarının illere dağılımını gösterdiği iddia edildi. Paylaşım, Teyit’e ihbar olarak da gönderildi. Wikipedia’daki haritaya göre, kırmızı renk kesin vakaların, mavi renk ise şüpheli vakaların bulunduğu şehirleri gösteriyor.
Ancak, Wikipedia’da yer alan haritanın Türkiye’deki kesinleşmiş veya şüpheli vakaları gösterdiğini söylemek doğru değil. Çünkü, Sağlık Bakanlığı ilk vakanın açıklandığı günden bu yana, vakaların hangi şehirde olduğu bilgisini paylaşmıyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün raporlarında da, yalnızca ülkedeki vakalar bildiriliyor.
Yetkililer, vakaların hangi şehirde olduğunu açıklamıyor
Wikipedia, kullanıcıların içerik hazırlayabildiği ve içeriği değiştirebildiği, açık bir internet ansiklopedisi. Wikipedia’da yer alan bu harita da, bir kullanıcı tarafından hazırlanmış. Kullanıcının haritayı hangi kaynaklardan yararlanarak hazırladığı görülebiliyor. 4 Mart 2020 tarihinden bugüne dek bazı haber siteleri kaynak kullanılarak haritaya eklemeler yapılmış. İlk şüpheli vakaların görüldüğü illerden ikisi Kocaeli ve Muğla olarak belirtiliyor. Bu iller mavi renkle işaretlenmiş. Muğla’da yapılan işaretlemenin nedeni, Fransa'dan gelen bir kişinin yeni koronavirüs şüphesiyle hastanede gözlem altına alındığı haberi. Ancak Kocaeli’ndeki vakanın durumu herhangi bir kaynağa dayandırılmamış. 9 Mart 2020 tarihindeki bu işaretlemeler, test sonuçlarının negatif çıkmasıyla silinmiş. Haritaya ilk kırmızı işaretleme ise 10 Mart 2020’de İstanbul’a yapılmış. Fakat, kaynak olarak kullanılan haber, 11 Mart 2020 tarihli. Bu tarih Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın ilk tespit edilen vakayı açıkladığı tarihle aynı. Ancak, Sağlık Bakanı vakanın hangi şehirde olduğunu söylememişti.
Haritada işaretlenen illerin eklenme tarihleri ve kaynakları
10 Mart 2020’deki güncellemeyi 19 Mart’ta yapılan işaretlemeler izliyor. Bu kez haritada Ankara, Konya ve Denizli illeri şüpheli vakaları gösteren mavi renkle işaretlenmiş. İzmir ve İstanbul ise kırmızı renkte. Şüpheli vakaları gösteren mavi işaretlemelerin nedeni, umreden 15 Mart 2020 tarihinde gelenlerin Ankara ve Konya’daki öğrenci yurtlarında karantinaya alınmış olması. Denizli’nin bu şehirlerin arasında olması ise, Denizli Valisi’nin iki kişinin Covid-19 şüphesi taşıdığı açıklamasına dayanıyor. İzmir’de kesinleşmiş vakanın işaretlenmesi de Çeşme Belediye Başkanı tarafından bir kişinin testinin pozitif çıktığını söylemesinin ardından yapılmış.
24 Mart 2020 tarihiyle yapılan son güncellemede Kastamonu, Şanlıurfa ve Van’ın kırmızı renkte işaretlendiği yani vakalara yapılan testlerin pozitif sonuçlandığı bilgisi yer almış. Ancak, Sağlık Bakanı Koca’nın Van açıklaması dışında diğer illere ilişkin iddialar, resmi açıklamalara değil, bazı yerel kaynaklara dayanıyor.
Bakanlık, pozitif vakaların Türkiye geneline yayıldığını söyledi
Bakanlık, vakaların hangi illerde olduğuna ilişkin bir açıklama yapmadığı için basına yansımayan birçok ilde de vaka olabilir. Nitekim Sağlık Bakanı Fahrettin Koca da, 23 Mart 2020 tarihinde yaptığı basın açıklamasında bunu vurguladı. Koca, Türkiye’de yalnızca belli bir bölgede vakaların olduğunu söylemenin yanlış olduğunu ve ülkenin neredeyse genelinde pozitif vakaların olduğunu belirtmişti.
Sonuç olarak, Wikipedia’da yayınlanan bu haritanın resmi kaynaklara dayanmadığı ve yalnızca basında yer alan birkaç haberden yola çıkarak oluşturulduğu görülüyor. Resmi kaynaklar olan Sağlık Bakanlığı ya da Dünya Sağlık Örgütü il il vakaları bildirmiyor. İddia bu haliyle yanlış bilginin en yaygın türlerinden çarpıtmaya örnek.
