WhatsApp’ta paylaşılan ve Teyit’e ihbar olarak gönderilen paylaşımlarda, WhatsApp'ta gönderilen mesajlarda üç mavi tik görülmesinin, mesajın hükümet görevlileri tarafından okunduğu anlamına geldiğiiddia edildi.
WhatsApp’ta dolaşan metin:
“Sevgili dostlarım, Yukarıda WhatsApp’ın bir uyarısı var. Kısaca: Siz bir mesaj gönderdiğinizde mesajın yanında bir tik işareti görürsünüz. Bu mesajın alındığını gösterir. Bu tik işaret iki olduğunda mesajın yerine ulaştığını maviye dönüştüğünde mesajın okunduğunu gösterir. Bu normal prosestir. Eğer tik işareti üç mavi olursa bu mesajın bir hükümet görevlisi tarafından okunduğunu ve mavilerden biri kırmızıya dönüşmüşse mesajın incelenmeye alınabileceğini göstermektedir. Lütfen mesajlarınızda tedbirli olun ve bu bilgiyi dostlarınızla paylaşın.”
Ancak iddia doğru değil. WhatsApp’ta üç tik özelliği yok ve iletilen mesajlara üçüncü kişilerce erişilemiyor.
WhatsApp’ta üç tik özelliği yok
WhatsApp, okundu bilgisinin ne anlama geldiğini detaylıca anlatıyor. Buna göre tek tik mesajın gönderildiği, çift tik mesajın alıcının telefonuna teslim edildiği, çift mavi tik ise alıcının mesajı okuduğu anlamına geliyor. Okundu bilgisi ve mavi tik özelliği, devre dışı bırakılabiliyor. Ancak bu açıklamada üç tik özelliğinden bahsedilmiyor.
Hükümetler WhatsApp mesajlarına erişebilir mi?
WhatsApp, varsayılan olarak açık hizmetler için uçtan uca şifreleme sunuyor. Uçtan uca şifreleme, mesajların WhatsApp ve üçüncü kişiler tarafından okumasına karşı korumak için mesajların şifrelenmiş oldukları anlamına geliyor. Böylece mesajların, fotoğrafların, videoların, sesli mesajların, belgelerin ve aramaların başkalarının eline geçmesi engellenmiş oluyor. Uçtan uca şifreleme devre dışı bırakılamıyor.
Ayrıca gönderilen her bir mesajın kendine özgü bir kilidi ve şifresi bulunuyor. Bunların hepsi otomatik olarak oluşturuluyor. Yani mesajlara hükümetler erişemiyor. Özel konuşmaları güvene almak için bir ayarı açmaya veya gizli sohbetler oluşturmaya gerek yok.
Hesap ve mesaj kayıtları, yalnızca ülkelerin yürürlükte olan yasalarına bağlı olarak kolluk kuvvetleri ve üst idarelerle paylaşılabiliyor. Örneğin ABD’de kullanıcıların mesajlarının paylaşılması için, resmi bir cezai soruşturma ile bağlantılı geçerli bir mahkeme celbi gerekli. Türkiye’deyse anayasanın 22. maddesine göre herkes haberleşme hürriyetine sahip ve haberleşmenin gizliliği esas. Kanunla yetkili kılınmış mercinin yazılı emri bulunmadıkça; haberleşme engellenemez ve gizliliğine dokunulamaz. Yani ABD örneğinde olduğu gibi, kullanıcıların WhatsApp hesap ve mesaj kayıtlarının idareler ile paylaşılması için yetkili mercilerin kararı ve emri gerekiyor.
İddia yeni değil. 2019’da da benzer iddialar Hindistan’da ortaya atılmış ve yanlış olduğu ortaya çıkarılmıştı.
Geçtiğimiz günlerde WhatsApp ile ilgili başka bir iddia daha ortaya atılmıştı. WhatsApp’ta dolaşan iddialara göre devlet WhatsApp gruplarını incelemeye almıştı. Önlem almanın yolu ise var olan grupların silinmesi ve yeniden oluşturulmasıydı. Teyit’in konuyla ilgili analizinde iddianın doğru olmadığı ortaya konulmuştu.
Sonuç olarak iddia doğru değil. WhatsApp’ta üç tik özelliği yok ve iletilen mesajlar iletici ve okuyucu dışında üçüncü kişiler tarafından erişilemiyor. İddia, uydurmaya örnek.
