Sosyal medyada paylaşılan “Sıradan hırsız paranızı, cüzdanınızı, bisikletinizi çalar. Politik hırsız ise geleceğinizi, hayallerinizi, bilginizi, eğitiminizi. İkisi arasındaki fark, sıradan hırsız sizi seçer. Siyasi hırsızı ise siz seçersiniz” sözünün Voltaire’e ait olduğu iddia edildi.
Fransız aydınlanmasının önemli entelektüellerinden Voltaire, siyaset ve felsefe alanında birçok eser verdi. Voltaire’in, 17. ve 18. yüzyıllarda yaşadığını biliyoruz. Aforizmada geçen “bisiklet” ve “idarecileri seçme” ifadeleri, bu nedenle şüphe yaratıyor.
Bisikletle başlayalım. Bisikletin Voltaire’in ölümünden sonra bulunduğu bilgisine kolayca ulaşıyoruz. 1694-1778 yılları arasında yaşayan Voltaire’in, 1817 yılında bulunan ve daha sonra yaygınlaşan bisikletten bahsetmiş olması olası değil.
Dahası, Voltaire’in yaşadığı dönemde Fransa hala bir monarşiydi. Fransa’da ilk milletvekili seçimleri 1791’de, ilk başkanlık seçimi ise 1848’de gerçekleşmiş. Voltaire’in yaşadığı dönemlerde yurttaşlar idarecileri seçemiyorlardı.
Peki bu laf nereden çıkmış olabilir? İnternette geriye doğru bir arama yaptığımızda, sözün 2019 yılında Voltaire ismi kullanılmadan da paylaşıldığını görüyoruz. Söz İngilizce ve Fransızca çeşitlemeleriyle ve yine Voltaire’in adı geçmeden de paylaşılmış.
Daha 2017 yılında sözü mizah amaçlı içerikler üreten sayfalar paylaşmış. Yabancı dillerdeki bu paylaşımlarda, “sıradan hırsız şemsiyenizi, saatinizi çalar” gibi versiyonlar da var.
Söz Amerikalı yazar Charles Bukowski’ye atfedilerek de paylaşılmış.
Voltaire takma adıyla tanınan Fransız yazar ve filozof François Marie Arouet, pek çok farklı türde çokça eser verdi. Eserlerinde feodal sistemi eleştiren, kişisel özgürlükler ve özel mülkiyeti savunan yazar, demokrasiye ise mesafeliydi.
