2 Şubat 2020 tarihinde YouTube’da paylaşılan bir videonun, Çin’in Wuhan şehrinde çekildiği ve yeni koronavirüsün ortaya çıktığı hayvan pazarını gösterdiği iddia edildi. Video yaklaşık 370 bin kez görüntülendi.
Ancak iddia doğru değil. Video eski tarihli ve Wuhan’ı değil, Endonezya’da bulunan Langowan pazarını gösteriyor.
Video Endonezya’daki Langowan pazarına ait
Videoyu Google tersine görsel arama ile aradığımızda, 19 Temmuz 2019 ve 29 Aralık 2019 tarihlerinde “Pasar Extreme Langowan Indonesia” başlığı ile paylaşılmış başka videolara gidiyoruz. Bu videolardaki kareler ile iddiada yer alan videodaki görüntüler aynı. Videonun 20. saniyesinde görülen Langowan tabelası da, videonun Wuhan’da çekilmediğini gösteriyor.
Endonezya'daki Langowan Pazar'ına ait ekran görüntüsü
Konuya ilişkin olarak Çin Medya Grubu da Twitter hesabından iddianın doğru olmadığına dair bir video yayınlamış. Videoda, görüntülerin Çin’den değil Endonezya’dan olduğu, videoda Endonezce konuşulduğu ve Endonezya para birimi kullanıldığı belirtilmiş.
Dünyadan birçok teyit platformu da iddianın doğru olmadığını gösteren birçok analiz yayınlamış. Daily Mail de görüntülerin Endonezya’dan olduğunu paylaşmış.
Bilim insanları yeni koronavirüsün tam olarak nerede ve nasıl ortaya çıktığını bilmiyor; ancak ortak görüş Wuhan’daki su ürünleri pazarının virüsün yayılımında pay sahibi olduğu. İnsanın mevcut ekonomik düzen ve nüfus artışı sebebiyle hayvanlarla kurduğu ilişkinin sınırlarda dolaşmasının bu ve geçmişte yaşanan birçok salgını tetiklediği düşünülüyor.
Sonuç olarak iddia gerçeği yansıtmıyor. Videodaki görüntüler Çin’in Wuhan kentinden değil, Endonezya’dan. İddia, yaygın bilinen yanlış bilgi türlerinden hatalı ilişkilendirmeye örnek.
