Sosyalmedyada 8 Aralık 2019’da yer alan Teyit’e de ihbar olarak gönderilen bir videonun, Nisan 2018’de Ege Denizi’nde Türkiye’ye ait F-16 uçakları ile Yunanistan’a ait Mirage 2000 uçakları arasındaki it dalaşını gösterdiği iddia edildi. Aynı video TGRT Haber'in sosyal medya hesabında yer alan bir paylaşımda da kullanıldı. Video şimdiye kadar yaklaşık 200 retweet ve bin 200 beğeni aldı.
Videonun ilk yarısı simülasyon
İddia konusu videonun ilk saniyelerinden ekran görüntüsü alınıp Yandex’te tersine görsel arama yapıldığında karşımıza 12 Temmuz 2017’de YouTube’da paylaşılan bir video çıkıyor. Paylaşan kişi videonun FALCON BMS 4.33 simülatörü ile yapıldığını açıklamış.
FALCON, bilgisayarlara kurulabilen bir uçak simülatörü uygulaması. Bu uygulamayla yapılan birçok videoya internet üzerinden ulaşılabiliyor. Buvideolardaki simülasyon görüntüsündeki işaret ve logolarla, iddia videodaki görüntünün benzerliği hemen fark edilebiliyor.
F-16 simülasyonları videodakinden farklı
F-16’larda kullanılan simülasyon ekranlarının görüntüleri ise FALCON ekranındakilerden oldukça farklı; bunu TRT Haber’in hazırladığı bir belgeselden anlıyoruz.
Gerçek bir F-16 uçuşunda, simülasyondakine benzer bir ekranın var olmadığını da başka bir videodan görebiliyoruz.
İkinci yarı eski tarihli bir videodan alınmış
Videonun ikinci yarısında kullanılan görüntülere ise, 2007 tarihli YouTube paylaşımlarından ulaşıyoruz. Yani videonun diğer yarısı 2018’den olamaz.
Hoax Eye isimli Twitter hesabı da iddia videonun ilk kısmını inceledi ve videonun 2018’deki it dalaşından olmadığını belirtti. Yunanistan’daki doğrulama platformu Ellenika Hoaxes Şubat 2018’de yayımladığı bir analizde iddia konusu videonun Türk savaş uçakları ile alakalı olmadığını belirtmişti. Bu analizden yola çıkarak aynı videonun daha önce de benzer iddialarla sosyal medyada paylaşıldığını söyleyebiliyoruz.
Nisan 2018’de yaşanan kazanın sebebi it dalaşı değil
F-16’ların yaptığı kazaların bazılarına F16.net isimli internet sitesinde tutulan bir arşivden ulaşılabiliyor. Sitede arama yaptığımızda karşımıza 2018’de F-16 ve Mirage 2000 model uçaklar arasında yaşanmış bir kaza ya da it dalaşı bilgisi görünmüyor. Fakat AFP’nin (Agence France-Presse) 13 Nisan 2018’deki bir haberinde, Yunanistan Milli Savunma Bakanlığı’ndan yapılan bir açıklamaya referansla Ege Denizi açıklarında Türkiye F-16’ları ile it dalaşı yaşandığı ve bir Yunan askerin hayatını kaybettiği bilgisi var. Aynı bilgi New York Times’ın bir haberinde de yer alıyor. Eski Yunanistan Savunma Bakanı attığı tweette bir pilotun öldüğü bilgisini doğrulamıştı.
Ancak TRT World ve Anadolu Ajansı, o günkü haberlerinde ölümün it dalaşından kaynaklandığının Türk yetkililer tarafından reddedildiğini ifade etti. Yunanistan’da yayın yapan başka bir haber platformu Ptisidiastima’dan Phaedon Karaioisfides de bir analiz yayımlayarak ölümün asıl sebebinin Türk F-16’lar olamayacağını belirtti. Kaza alçak irtifa bulutları sebebiyle normalde de sisli olan bir bölgede gerçekleşmiş. Ayrıca Yunan savaş uçakları bölgeden ayrıldıktan tam dokuz dakika sonra Türk F-16’lar aynı noktaya varmış. Ptisidiastima’daki yazıda Yunan pilotun ölme sebebine ilişkin birçok teknik neden daha sayılıyor.
Daha ayrıntılı bilgi almak için Teyit Ellenika Hoaxes’a da ulaştı. Ellenika Hoaxes ekibi de ölen Yunan savaş pilotunun ölüm sebebinin Türkiye olamayacağını ve konu hakkında hala spekülasyonlar bulunduğunu ve devlet tarafından araştırıldığını belirttiler. Ellenika Hoaxes’tan Thanos Sitistas, Ege Denizi’nde uzun süredir devam eden anlaşmazlıklar nedeniyle kendilerinin de sık sık benzer iddialarla karşılaştıklarını ifade etti.
İki taraf Ege Denizi’nde birçok kez karşı karşıya gelmiş, it dalaşına girmiş, hatta 8 Ekim 1996’da bir Türk askeri hayatını kaybetmişti.
