Sosyal medyada paylaşılan bazı gönderilerde, nefesi belli bir süre tutarak akciğer kapasitesinin test edilebileceği iddia edildi. Gönderilerde, videoda belirtilen süre uzunluğuna bağlı olarak akciğer kapasitesinin ölçülebileceği öne sürülüyor.
Akciğerlerin kapasitesini test etme videosunu ilk olarak Zydus Hospitals paylaştı. Zydus Hospitals, Hindistan’da bulunan büyük bir hastane zinciri. Teyit, konuyla ilgili bilgi almak ve videonun bilimsel bir geçerliliği olup olmadığını sormak için Zydus Hospitals’a e-posta attı, fakat yetkililer henüz yanıt vermedi.
Ortalama bir insan nefesini 30-90 saniye tutabiliyor. Bu süre sigara kullanımı, altta yatan sorunlar veya nefes eğitimi gibi faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebiliyor. Ancak nefes tutma süresi tek başına akciğer kapasite ölçümü için geçerli ve yeterli değil. Nefesinizi az ya da çok tutabilmenizin farklı sebepleri olabilir.
Akciğer kapasitesi bir dizi cihaz ile doktor kontrolünde ölçülüyor
Akciğer kapasitesi, çoğunlukla göğüs hastalıkları uzmanları kontrolünde yapılan solunum fonksiyon testleri (SFT) aracılığı ile ölçülüyor. Bu testler, akciğerlerinizin ne kadar çalıştığını ölçmek için birden fazla yöntem ve cihaz ile yapılabiliyor.
Solunum fonksiyon testlerinde sağlık teknisyeni, önce normal nefes alıp vermenizi, daha sonra hızla derin nefes alıp yine hızla birkaç saniyede tüm nefesinizi bırakmanızı istiyor.
Solunum fonksiyon testleri çoğu kişi için güvenli olarak nitelendiriliyor. Bazı hastalarda baş dönmesi ve baygınlık olabileceği belirtiliyor. Astımlı hastalarda da test sırasında atak gelişebilir. Son bir ayda geçirilen kalp krizi, yakın zamanda geçirilen karın, göğüs ve göz ameliyatı, akciğer zarında hava toplanması durumunda SFT testleri önerilmiyor.
Belirtilen her türlü tıbbi yan etki ve tedbir göz önünde bulundurulduğunda, akciğerin kapasitesini ölçmek için gerçekleştirilen testlerin hastanın tıbbi bilgilerine sahip bir uzman kontrolünde yapılması gerektiğini anlıyoruz.
Evde akciğer testleri yalnızca tıbbi takip için mümkün
Evde akciğer kapasitesini ölçmenin bazı yöntemleri var, ancak bu yöntemler de doktor tarafından öneriliyor ve birtakım gereçlerle mümkün. Mesela olası günlük solunum problemlerini izlemek ve değerlendirmek için bir peak expiratory flow veya bir spirometre kullanılıyor.
Ancak bu uygulamalar sağlıklı kişilere değil, takip gereken KOAH, astım gibi rahatsızlığı olanlara tavsiye ediliyor.
Teyit, konuyla ilgili bilgi almak için Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği’ne (TÜSAD) ulaştı. Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Muzaffer Onur Turan, akciğerlerin kapasitesi ve fonksiyonel durumunun, "solunum fonksiyon testi" adı verilen işlem ile objektif olarak ölçülebileceğini belirtti. Solunum fonksiyon testleri hastanelerde yapılabiliyor. Bu test ile akciğerlerin alabildiği hava hacmi ve bu havanın akciğere alınıp verilmesi sırasında oluşturulan hava akım hızı ölçülüyor. Hastane ortamında gerçekleştirilen bu test ile hem akciğerlerin kapasitesi değerlendirilebiliyor, hem de astım ya da KOAH gibi hastalıkların tanısı konulabiliyor. Bu tetkiklerin sadece astım hastalarında tanı ve takip amaçlı kullanıldığının altını çizen Turan, videolardaki kaç saniye nefes tutulabildiğinin akciğer aktivitesini değil, sadece kaç saniye nefesimizi tutabildiğimizi gösterdiğini de ekledi.
Ayrıca, CNN Türk'e konuyla ilgili açıklama yapan Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Muhammed Akkoyunlu'ya bu testin gerçek olmadığını belirtti.
Daha önce de evde yapılan nefes kontrolü ile koronavirüsün önceden tespit edilebileceği iddia edilmişti. Teyit, daha önce konu hakkında analiz hazırlamış ve bu iddianın da bilimsel bir temelden yoksun olduğunu ortaya koymuştu.
