26 Şubat 2019’da Twitter’da Mustafa Sönmez tarafından paylaşılan bir videonun Marmaray’ın bir kaldırıma çıktığını gösterdiği iddia edildi. Söz konusu paylaşım 2 bin retweet ve yaklaşık 6 bin beğeni aldı. Marmaray’da yaşanan aksaklığı gösterdiği iddiası ile paylaşılan videobirçokFacebooksayfasında da yer aldı.
Videonun Marmaray’da yaşanan bir aksaklığı gösterdiği iddiası doğru. Söz konusu video 14 Şubat 2019’da Marmaray’ın şu an kullanımda olmayan, Mart 2019’da açılacak Gebze-Halkalı Banliyö hattının Halkalı İstasyonundaki test sürüşü sırasında çekilmiş. Daha açılmayan istasyondaki platforma yanaşan vagonun sürtme sebebi ise yeni açılacak istasyonlardaki platform ve trenler arasındaki mesafenin farklı oluşu ve söz konusu trenlerin manevraları esnasında yaşanan bir aksaklık.
Marmaray’da yaşanan aksaklık
İddia konusu video sosyal medyada paylaşıldıktan sonra Marmaray Gebze-Halkalı Banliyö hattının sinyalizasyon işlerinde görevli firmada çalışan bir mühendis Teyit’e ulaştı. Mühendis, söz konusu olayın yaşandığı geceden farklı fotoğrafları Teyit’le paylaştı.
Projede görev alan mühendisin aktardıklarına göre olay 14 Şubat 2019’da gerçekleşti. Videoda görülen aksaklık, Marmaray’ın Mart 2019’da açılacak banliyö hattındaki bir vagonunun platformlardan birine sürtmesi. Söz konusu platform şu an için yolcu kullanımına açık değil.
Olay yerinden paylaşılan fotoğraflarda vagonun platforma sürttüğü görülebiliyor.
Platforma sürtmenin sebebi perondan sonra makas olması
Teyit’e ulaşan mühendis, sürtmenin sebebini şöyle açıkladı;
“Söz konusu istasyon Halkalı İstasyonudur. Bu istasyon son durak olduğu için istasyon sonrası depo alanı dediğimiz trenlerin park ve manevra yaptıkları bölge bulunuyor. Bu bölgede raylar makaslar aracılığıyla dallanıyor. Platformun batı yönünden depo sahasına girerken makasa girip ray değiştirmek isteyen araç, körük kısmından kıvrılınca perona temas ediyor. Diğer istasyonlarda hat düz devam ettiği için sorun yaşanmazken bu istasyonda perondan sonra makas olduğu için böyle bir sorun yaşanmış akabinde ise sorun çözülmüştür.”
5 vagonlu trenlerin daha önce yapılan test sürüşünde başarıyla platformdan geçebildiklerini fakat 10 vagonlu trenlerin daha uzun oldukları için manevra anlarında kırılma açılarının daha fazla olmasından dolayı sürttüğü de belirtildi.
Marmaray’ın internet sitesinden söz konusu banliyö hattının son durağının Halkalı İstasyonu olduğu görülebiliyor. YouTube’dan istasyonun yapım aşamasında çekilmiş bazı görüntülerine ulaşıldığında istasyonun devamında trenlerin bekletildiği bir depo sahasını da görebilmek mümkün.
İstasyonun yapım aşamasında çekilen görüntülerdeki depo sahası
Platformların boyutu da aksaklığa neden olmuş
Bu bilgiler üzerine Teyit, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) Marmaray İşletme Müdürlüğüne ulaştı. İlgili yetkili test sürüşünün TCDD kontrolünde gerçekleşmediğini fakat olayın müdürlük tarafından da araştırıldığını belirtti. Teyit’e aktarılan bilgiye göre TCDD test sürüşlerini eski banliyö duraklarında gerçekleştirmiyor. Vagonların viraj yaptıkları kısmın Halkalı’da bulunmadığını ve bu sebeple bir aksaklığın yaşanmış olabileceği de ifade edildi.
Mart 2019’da açılması beklenen banliyö hattının sinyalizasyon ve test işlemlerini Siemens Rail Automation şirketi gerçekleştiriyor. İhale kapsamında açılacak hatların test sürüşleri ve bakım hizmetleri de bu şirketin sorumluluk alanında olduğu için TCDD’nin iddia konusu olaydaki sürüşü gerçekleştirmediği bilgisi doğru denebilir.
1 Mart 2019’da TCDD, resmi internet sitesinden söz konusu trenlerin test sürüşünün başladığını duyurdu.
İşletme yetkilisi banliyö hattında kullanılacak vagonların 2013’te satın alındığını, bu vagonların önce İzmit’te sonrasında ise Edirne’de bekletildiğini de ekledi. Ayrıca işletme yetkilisi yeni yapılan istasyon platformlarında engelli vatandaşların daha rahat ulaşımını sağlamak amacıyla trenlerin perona tam olarak yanaştıklarını, eskiden böyle bir durum olmadığını, bu yüzden eski platformların değiştirildiğini de ekledi.
Ray Haber’de 2014 yılında çıkmış bir haberde söz konusu 10’lu vagonların ihalesi yapılıp teslim edilmelerine karşın kullanılmadıkları ifade ediliyor. Ulaştırma Bakanlığı ise vagonların test sürüşü yapıldıktan sonra kullanılacağını belirtiyor. Fakat ihalesi çok önceden yapılan 10’lu vagonların iddia olayda görülen vagonlar olup olmadığı belirsiz. 28 Aralık 2014’te T24’te yer alan bir haberde Marmaray için alınmış 38 adet 10 vagonlu trenin büyük olmalarından dolayı manevra yapamadıkları ve bu nedenle o tarihlerde ulaşıma açık olan raylarda bu trenlerin kullanılamadığı bilgisi yer alıyor. Yani 10’lu vagonlu trenlere göre yapılmayan platformlarda manevra yapılamamasından dolayı bir aksaklık yaşanabileceği iddiası daha önce de gündeme gelmişti.
Aynı video başka iddialarla da paylaşılıyor
İddia konusu video başka bir metin ile de paylaşıldı.
Bu paylaşımlarda şu ifadeler yer alıyor:
\"1600 m uzunluğundaki batırma tüpte jeolojik deformasyonlarla karşılaşıldığı aylardır bilinmesine ve müteahhit şirketin defalarca uyarmasına rağmen bu durumun kamuoyundan gizlendiği söyleniyor. Güzergahta kırılma olmasa da büyük bir eğrilme var.\"
Bu metnin iddia video ile bir ilgisi yok. Çünkü söz konusu metin 2016’dan beri internette paylaşılıyor. Yayılan metnin kaynağı ise Üsküdar Belediyesi’nin Cumhuriyet Halk Partili (CHP) Meclis eski üyesi Nezih Küçükerden’in Nisan 2016’da yaptığı bir açıklama.
Marmaray fay hattına oldukça yakın
Marmaray’ın internet sitesindeki “Tüneller ve Depremler” bölümünde Kuzey Anadolu Fay Hattının İstanbul’un 20 kilometre uzaklığından geçmesi nedeniyle bölgenin tehlikeli olabileceğini fakat Marmaray projesinde bu durumun göz önüne alındığı ifade ediliyor. Sitede yer alan bilgilere göre projenin yapımındaki Avrasyoconsult ekibi ABD ve Japonya menşeili bilgisayar sistemlerini kullanmışlar. Marmara Denizi’nde çok büyük bir deprem yaşanması halinde bu sistemin olası bir felaketi önleyeceğinin altı çiziliyor.
(Kaynak: Evrim Ağacı)
Yukarıdaki iki görselde Marmaray’ın güzergâhı ve Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın İstanbul’a olan uzaklığı görülebiliyor.
Makina Mühendisleri Odası İstanbul Şubesinin 29 Ekim 2013’te Marmaray’ın açılmasının ardından yaptığı bir basın açıklamasında ise söz konusu projenin olası tehlikesi belirtiliyor. Açıklamada Marmaray’ın tüplerinin fay hattına yakın olduğu ve uzun süredir beklenen İstanbul depreminde bunun bir felakete yol açabileceği ifade ediliyor. Ayrıca Marmaray açılmadan önce Ağustos 2013’te gündeme gelen ve tüp bağlantılarında olduğu söylenen 15 cm`lik düşey sapmaya da (Marmaray tünellerinden birinin olması gerekenden 15 cm aşağıda olması) değinilerek Türkiye Büyük Millet Meclisinden (TBMM) konuyla ilgili bir cevap beklendiği de söyleniyor.
Sonuç olarak videonun Marmaray’da yaşanan aksaklığı gösterdiği iddiası doğru. Söz konusu video 14 Şubat 2019’da Marmaray’ın Mart 2019’da açılacak Gebze-Halkalı Banliyö hattının Halkalı İstasyonundaki test sürüşü sırasında yeni açılacak istasyonlardaki platform ve trenler arasındaki mesafenin farklı olması nedeniyle söz konusu trenlerin manevraları esnasında yaşanan bir aksaklığı gösteriyor. Aynı videolar başka bir iddia ile de paylaşılmıştı. Bu paylaşımlardaki metin ise Üsküdar Belediyesi’nin Cumhuriyet Halk Partili (CHP) Meclis eski üyesi Nezih Küçükerden’in Nisan 2016’da yaptığı bir açıklamadan alınmış.
