Venezuela’da 23 Ocak 2019’da Ulusal Meclis Başkanı Juan Guaidó’nun başkanlık yemini etmesinin ardından Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump da başkan olarak Maduro’yu tanımadığını ifade etti. Muhalif siyasetçilerin ve Ulusal Meclis Başkanı Juan Guaidó’nun halkı sokağa davet etmesinin ardından başkent Caracas’ta başlayan eylemler sırasında birçok yanlış fotoğraf ve video sosyal medyada paylaşılmaya başlandı. Bu fotoğraf ve videoların çoğu Venezuela’da daha önceki tarihlerde gerçekleştirilen eylemlere ait. Ayrıca video ve fotoğrafların Maduro destekçilerini mi yoksa Guaido destekçilerini mi gösterdiğine dair karışıklıklar bulunuyor.
Sosyal medyada paylaşılan bir videonun Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump’ın Venezuela Başkanı olarak Nicolás Maduro’yu tanımadığı ifadesinin ardından Maduro’nun çağrısından sonra binlerce Venezuelalının yürüyüşlerini gösterdiği iddia edildi.
Facebook’ta bir kullanıcının paylaştığı video şimdiye kadar yaklaşık 9 bin 500 görüntülenmeye ulaştı ve 216 beğeni aldı.
Ancak bu video Maduro yanlısı kişilerin düzenlediği bir yürüyüşten değil. Aynı saatlerde protestocular arasından başka bir açıdan çekilmiş videolardan ve fotoğraflardan iddia videonun Maduro karşıtı protestocuları gösterdiği söylenebilir.
Videoda Guaido'yu destekleyen slogan atılıyor
Türkiye’deki kullanıcılar tarafından paylaşılmasından önce iddia konusu videonun farklı ülkelerdeki kullanıcılar tarafından da paylaşıldığı görülebiliyor. Bu paylaşımlarda söz konusu protestocuların Maduro karşıtı olduğu belirtiliyor.
https://twitter.com/Kyruer/status/1088127693412016130
teyit.org bu videoda duyulan sloganları anlamak için İspanyolca bilen bir kaynağa ulaştı. teyit.org’un kaynağı söz konusu videoda birbirinden çok farklı sloganlar atıldığını fakat içlerinde en belirgin duyulabilen sloganda “Juan Guaido asume las competencias como presidente!” (Juan Guaido başkanlık yetkilerini üstleniyor!) dendiğini belirtti.
Video gerçekten Maduro karşıtlarını mı gösteriyor?
Twitter’da dolaşımda olan video ile aynı saatlerde CNN muhabiri Jorge Luis Perez Valery’nin iddia videonun yukarıdan gösterdiği Juan Pablo II Meydanı’nı insanların arasından saat belirterek paylaştığı bir video bulunuyor.
“#23E Saat 10.26 itibariyle muhalif gösteriler”
Valery’nin paylaştığı videonun başlarında Juan Pablo II Meydanı’nda bulunan kırmızı bina görülebiliyor.
Getty Images’da yer alan ve aynı gün ve saatlerde devam eden hükümet karşıtı protestoları gösteren fotoğrafların da Juan Pablo II Meydanı’ndan olduğu anlaşılıyor.
Aynı konumdan çekilmiş başka bir fotoğrafta da hükümet karşıtlarının eylemleri görülebiliyor.
Maduro destekçileri başkanlık sarayına doğru hareket etmişler
Venezuela Ulusal Haber Ajansı’nın (AVN) 23 Ocak 2019 saat sabah 10.41’de paylaştığı bir habere göre hükümet yanlısı işçi partileri ve organizasyonların 3 adet toplanma noktası bulunuyor. Bir grup Chacaito semtindeki Plaza Brion’da toplanmış. Diğer iki grup ise Nueva Granada Bulvarı’nda ve Catia Meydanı’nda buluşmuş ve her üç grup da O’Leary Meydanı’na (El Silencio semtindeki) yürümüşler.
Getty Images’da 23 Ocak’ta paylaşılan bir fotoğrafta hükümet yanlılarının yürüyüşlerini görmek mümkün. 
Fotoğrafta görülen yol tabelasında yazan “Jose Marti Bulvarı” ibaresi dikkat çekiyor. Jose Marti Bulvarı AVN’nin haberinde ilk grubun toplanma yeri olan Plaza Brion’un oldukça yakınında.
teyit.org bu fotoğrafı çeken Bloomberg foto muhabiri Marco Bello’ya ulaştı. Bello, fotoğrafın EXIF bilgilerini paylaştı. Buradan hareketle fotoğrafın çekiliş saatinin öğleden önce 11.43 olduğu söylenebiliyor.
Marco Bello, hükümet yanlılarının Jose Marti Meydanı’nda toplanıp O’Leary Meydanı’ndan geçerek başkanlık sarayı olan Miraflores güzergahında hareket ettiklerini ifade etti. Ayrıca Bello iki karşıt grubu birbirinden ayırmanın oldukça zor olduğunu ve fotoğrafı çektiği sırada her iki grubun birbirlerine bir sokak mesafede bulunduğunu da belirtti. Bello açıklamasını karşıt grupların sabah saatlerinde bile Juan Pablo II Meydanı’nda bulunduklarını söyledi. Juan Pablo II Meydanı Marco Bello’nun çektiği fotoğrafta görülen kırmızı binanın olduğu yerde.
Juan Pablo II Meydanı’nda bulunan kırmızı bina.
Juan Pablo II Meydanı’nda görülen kırmızı bina:KPMG Kulesi
Venezuela’da yayın yapan TeleSur’da yer alan başka fotoğraflardan da hükümet yanlılarının başkanlık sarayına doğru hareket ettikleri bilgisine ulaşılabiliyor.
Hükümet yanlılarının Miraflores başkanlık sarayına gitmelerinin sebebi başkan Maduro’nun 23 Ocak 1958’de askeri diktatör Jimenez’in ülkeden gitmesinin yıldönümü üzerine yapacağı bir konuşma. Hükümet karşıtlarının Juan Pablo II Meydanı’nda toplanmalarının sebebi ise 22 Ocak’ta bütün muhalefet liderlerinin ve siyasetçilerin Maduro karşıtı kesimleri sokağa çağırmaları.
Juan Pablo II Meydanı ve Marco Bello’nun fotoğrafı çektiği Jose Marti Meydanı birbirine oldukça yakın. İki grubun sık sık bir araya geldiği biliniyor. Fakat yukarıdaki fotoğrafın çekildiği saatin ardından hükümet yanlısı grupların O’Leary Meydanı’na doğru yürüyüş yaptıkları akılda tutulursa bir saat hesabı yapıldığında 23 Ocak öğleden sonra Juan Pablo Meydanı ve etrafında bulunan grupların hükümet karşıtı olduğu söylenebiliyor. Şöyle ki başkanlık sarayı (Miraflores Palace) ve O’Leary Meydanı şehrin batısında bulunuyor ve Jose Marti Meydanı’ndan yürüyerek yaklaşık 2 saat 50 dakika sürüyor.
Diğer iki grubun yani Catia Meydanı ve Nueva Granada Bulvarı’nda buluşan grupların Miraflores başkanlık sarayına ulaşmaları ise yaklaşık 50 dakika sürüyor.
Reuters’ın 23 Ocak’ta Palacio de Miraflores çevresinde başkan Maduro destekçilerinin eylemlerini canlı yayınla gösteren videonun saatinin 16.00 olduğu görülüyor.
Buradan hareketle 11.43’te Juan Marti’de olan grupların Miraflores’e tahmini varış saatlerinin zaten en erken 14.30 olduğu düşünüldüğünde aynı saatte şehrin batısında kalan grupların hükümet karşıtı olduğu söylenebilir.
Aynı saatlerde muhalifler Juan Pablo II Meydanı’nda toplanmışlar
Venezuela muhalif siyasi partilerinden Voluntad Popular’ın Twitter hesabından 23 Ocak 2019’da atılan bir tweette ise başlayan protestoların Juan Pablo II meydanında yoğunlaştığı ve Juan Guaidó’nun da bu bölgeye geldiği belirtiliyor.
“Tüm sivil halkın desteğinin yoğunlaştığı Juan Pablo II’ye başkan @jguaido’nun geliş anı”
Yani hükümet destekçileri 16.00'dan sonra başkanlık sarayı çevresinde yürüyüşlerini düzenlemişler. Voluntad Popular’ın yukarıda yer verilen tweetindeki videoda ise Ulusal Meclis başkanının Juan Pablo II Meydanı’na öğlen 12’den sonra geldiği anlaşılıyor. İki farklı eylemin farklı saatler ve kentin farklı kesimlerinde gerçekleştiği sonucuna varılabiliyor.
Ulusal Meclis Başkanı Juan Guaidó’nun Juan Pablo II Meydanı’na vardıktan bir süre sonra Başkanlık yemini ettiği sırada VPI kanalının canlı yayımladığı görüntülere ulaşmak mümkün. Yemin töreni sırasında Guaidó’nun arkasındaki bir yol tabelası göze çarpıyor.
Tabelada Caracas şehri merkezinde bir semt olan Chacaito’nun ismi geçmekte. Ayrıca canlı yayının yapıldığı saatin yanındaki “Chacao” ismi de yemin töreninin gerçekleştiği bir diğer semti belirtiyor.
Chacao semtinin yakınlarında bulunan Chacaito’yu gösteren yol tabelası fark edilebiliyor. Muhalif göstericilerin toplandığı Juan Pablo II Meydanı da Chacao semti ile Chacaito arasındaki kısa mesafede yer almakta. Yani iddia konusu eylem Juan Guaidó’nun yemin töreninden sonra kaydedilmiş ve yemin töreninin gerçekleştiği yerin yakınından. Törene katılan kitlelerin Guaidó’yu desteklediği bilindiğine göre bu kişilerin hükümet karşıtı olduğu söylenebiliyor.
Maduro’nun konutu ve başkanlık sarayı olarak adlandırılan Palacio de Miraflores ise şehrin batısında bulunuyor ve Chacaito’ya yaklaşık 7,4 kilometre uzaklıkta.
Maduro destekçileri genelde kırmızı kıyafetler giyiyorlar
YouTube’da 23 Ocak 2019’da paylaşılan başka bir videoda ise Maduro destekçileri yürüyüşçülerinin genelde kırmızı renkli kıyafet giydikleri ve ellerinde Maduro’nun genel başkanı olduğu PSUV (Venezuela Birleşik Sosyalist Partisi) flamaları taşıdıkları görülüyor. Bu video da Jose Marti Meydanı’nda Maduro destekçilerinin yürüyüşlerine başlamadan önceki toplanma anında kaydedilmiş. Videoda PSUV dışında çeşitli sol örgütler ve sendikaların da Maduro’ya destek verdiği görülebiliyor. Bu grupların da kıyafetleri genelde kırmızı renkte.
Hükümet yanlısı yürüyüşçüler iktidar partisi renklerinde kıyafetleri ile dikkat çekiyor. (Kaynak: EFE)
Instagram’da hükümet karşıtlarının #23E etiketiyle paylaştığı görüntüler incelendiğinde de karşıt grupların protestolarında genelde daha renkli kıyafetler kullandıkları ve çoğu kişinin Venezuela renklerindeki şapkalardan taktıkları görülebiliyor.
Global News'un YouTube kanalında 23 Ocak 2019'da yayınlanan canlı yayın görüntülerinin 1 saat 21. dakikasında hükümet karşıtı protestocuların ellerindeki sarı bayraklar dikkat çekiyor. Bu sarı bayraklar “Primero Justicia” isimli Maduro karşıtı olduğu bilinen bir siyasi partinin bayrakları.
Ayrıca yukarıda aktarılan güzergahta harekete geçen (Catia Meydanı'ndan O'Leary Meydanı'na doğru) Maduro yanlısı yürüyüşçülerin saat 14.13'te O'Leary Meydanı'nda vardıklarında çekilen görüntülerine ulaşmak da mümkün. Bu fotoğrafta da kırmızı giysiler ve flamalar görülebiliyor.
Hükümet karşıtı eylemler genelde kentin doğu kesimlerinde gerçekleşiyor
BBC Venezuela’da 23 Ocak 2019’daki eylemler aktarılırken de Maduro yanlılarının yürüyüşlerinin Caracas’ın batı kesimlerinde, Maduro’nun başkanlık konutuna yakın yerlerde düzenlendiği bilgisi bulunuyor.
Hükümet karşıtı eylemcilerin protestoları sırasında şehrin daha merkez ve doğu kısımlarını seçmelerinin sebebi 23 Ocak 1958’de askeri diktatör Jimenez’in ülkeden gitmesine sebep olan işçi protestolarının bu bölgelerde gerçekleşmesi olabilir.
The Guardian’da Venezuela’da Mayıs 2017’de yer alan haberlerde de o zamanki Maduro karşıtı protestocuların kentin doğu kesimlerinde olduğu bilgisi bulunuyor.
VICE’ın YouTube kanalında 2017’deki protestoları gösteren belgesel izlendiğinde eylemcilerin şehrin doğu kısmında oldukları görülebiliyor.
Başkent Caracas’ta 23 Ocak ve sonrasında çekilen görüntülerde iki grubu birbirinden ayırt etmek oldukça zor. Bu nedenle yukarıda olduğu gibi eylemler sırasında orada bulunan yerel gazetecilere ulaşmak ve yerel dili bilen (Venezuela için İspanyolca) kaynaklara videolarda duyulan kelimelerin ne anlama geldiğini sormak oldukça mühim.
Sonuç olarak sosyal medyada paylaşılan bazı videoların Maduro yanlısı vatandaşların yaptıkları yürüyüşü gösterdiği iddiası doğru değil. Video, Maduro karşıtı protestocuları gösteriyor. Hükümet yanlısı göstericiler Maduro’nun Caracas’ın batısında bulunan başkanlık konutunun yakınlarında genelde iktidar partisinin flamaları ile gösteri yaparken Maduro karşıtları ise Juan Guaidó’nun Başkanlık yeminini ettiği Chacao semti yakınlarında yürüyüşlerini gerçekleştiriyorlar.
