Sosyal medyada paylaşılan bir videonun koronavirüse karşı dua eden Müslümanların arkasında saf tutan Çinlileri gösterdiği iddia edildi. Videoda, yer alan insanların Çin’de namaz kılıp koronavirüse karşı dua eden Müslümanların arkalarında kıbleyi bilmeden seccade sererek saf tutan gayrimüslim Çinliler olduğu öne sürüldü. Video YouTube’da da benzer iddialarla yer almış. Çakan Kapakçı isimli Facebook sayfası tarafından paylaşılan video 15 binin üzerinde beğeni, 26 binin üzerinde paylaşım aldı.
Ancak iddia doğru değil. Video Haziran 2019’da dolaşıma girmiş; koronavirüsle ilgisi yok.
Video koronavirüsle ilgili değil
Tersine görsel arama yöntemiyle arandığında videonun Haziran 2019’da Deshabhimani isimli YouTube kanalından paylaşıldığı görülebilir. Orijinal video, bir kısmı kesilerek kullanılmış. Görüntüler Çin’in Zhejiang Eyaleti’nin, Yiwu şehrinde Ramazan Bayramı namazı sırasında kaydedilmiş.
Deshabhimani isimli YouTube kanalı Hindistan Komünist Partisi’nin yayın organı olan bir Malayalam gazetesi. Malayalam, Hindistan’da konuşulan bir dil. Deshabhimani’nin internet sitesinde videonun Mak Mohamed isimli bir Facebook kullanıcısının canlı yayınından alındığı bilgisi verilmiş. Mak Mohamed’ın Facebook hesabından 5 Haziran 2019 tarihinde paylaştığı, aynı mekanda çekilmiş diğer videolar da görülebilir.
Endonezya bölgesinde yer alan Riau adlı haber sitesinde videonun Çin’in dindar Müslümanların ibadet etmesini yasakladığı iddialarını çürütmek amacıyla paylaşıldığı bilgisi yer alıyor.
Videodaki insanların yazlık kıyafetlerle olmaları da Covid-19’un ortaya çıktığı Aralık 2019’da kaydedilmediğini gösteriyor. Ayrıca videodaki kimsenin maske takmaması da videonun koronavirüsle ilgili olmadığının bir diğer göstergesi.
Videonun koronavirüse yakalanma korkusuyla Müslümanlarla dua etmek için saflara giren gayrimüslim Çinlileri gösterdiği iddiaları Endonezya İletişim ve Bilgi Teknolojileri Bakanlığı ve Liputan 6 adlı Endonezya haber sitesi tarafından da yanlışlanmış.
Sonuç olarak videonun koronavirüse karşı dua eden Müslümanların arkasında saf tutan gayrimüslim Çinlileri gösterdiği iddiası gerçeği yansıtmıyor. İddia yanlış bilginin en yaygın yedi türünden hatalı ilişkilendirmeye örnek.
