Sosyal medyada paylaşılan ve teyit.org’a ihbar olarak gönderilen bir videoda kayak yapan bir kadının çektiği görüntülerde arkasında onu kovalayan bir ayının görüldüğü iddia edildi.
Twitter’da bir kullanıcı tarafından 13 Ocak 2019 tarihinde paylaşılan söz konusu video 64 bin 614 beğeni aldı ve 8 bin 991 kez retweetlendi.
İddia video 2016 yılının Nisan ayında da dolaşıma girmiş ve bazı internet sitelerinde yer almıştı. Söz konusu videoya T24, En Son Haber, Habertürk, Onedio, CNN ve Sözcü gibi internet siteleri “Snowboard yapan kadını ayı kovaladı!” başlığıyla yer vermişti. Video 2016 yılında Facebook’ta “Fanatik” ve “Bunları Biliyor Musunuz?” isimli sayfalar tarafından da paylaşılmıştı.
Fakat söz konusu videoda snowboard yapan kadını bir ayının kovaladığı iddiası doğru değil. Video, bir yapım şirketi olan “The Woolshed Company” tarafından viral videoların yayılımına ilişkin bir sosyal deney gerçekleştirmek amacıyla montajlanarak hazırlanmış.
Video montajlanarak hazırlanmış
İlk olarak 10 Nisan 2016 tarihinde Kelly Murphy tarafından YouTube’a yüklenen ve 7 Ocak 2019 tarihinde Twitter’da tekrar dolaşıma giren söz konusu video montajlanarak hazırlanmış.
Videonun 0.36, 0.50 ve 0.57 saniyelerinde alınan ekran görüntülerinde kadını kovaladığı iddia edilen bir ayı görmek mümkün. Fakat video sesli bir şekilde izlendiğinde snowboard yapan kadının ayıyla arasındaki mesafe açılsa da videodaki ayı sesinin seviyesinin mesafeye uygun olarak değişmediği görülebiliyor. Buna ek olarak, belirtilen saniyelerde görülen ayının sürekli aynı ritimde koşması da dikkat çeken unsurlardan biri.
Videonun YouTube paylaşımındaki açıklamaya bakıldığında video yönetmeni, prodüktörü ve bir internet sitesine atıfta bulunulduğu da görülüyor. Böylece videonun kayak yapan bir kadının özçekim videosu değil üretilmiş bir içerik olduğu anlaşılabiliyor. Yani videoda gözüken ayı sonradan videoya yerleştirilmiş.
Videonun açıklama kısmında belirtilen internet sitesi Google’da aratıldığında Riot Content isimli bir internet sayfasıyla karşılaşılıyor. Bu sayfanın açıklama kısmında internet sitesinin “TVC, çevrimiçi ve viral içerik üretme stüdyosu” olduğu bilgisine ulaşılabiliyor. Ayrıca söz konusu video da Riot Content isimli bu internet sitesinde bulunabiliyor.
İddia video aynı zamanda açıklama kısmında videonun üreticisi olarak belirtilmiş olan “The Woolshed Company”nin “The Viral Experiment” adlı çalışmasının “How much of the news we should believe?” (Haberlerin ne kadarına inanmalıyız?) kısmında videonun 0.15’inci saniyesinde de bulunuyor. Bu videonun da internette viral olması için düzenlenmiş bir sosyal deneyin parçası olduğu görülebiliyor.
The Viral Experiment videosunda dünyanın gündemine oturan bu viral videoları tamamen uydurdukları belirtiliyor.
The Viral Experiment çalışmasının 2.04’üncü saniyesine bakıldığında da söz konusu ayı videosunun hazırlık aşamasıyla ilgili görüntüler izlenebiliyor. Videoya yerleştirildiği belirtilen ayı görüntülerinin yeşil ekran teknolojisi kullanılarak ve animasyonlardan yararlanılarak yapıldığı açıklanıyor.
Bölgede Asya kara ayısı popülasyonu hakim
National Geographic’in konuyla ilgili yayımladığı yazıya bakıldığında da videonun çekildiği kayak alanıyla ilgili, videodaki ayının gerçek olamayacağına dair bazı ipuçları bulunabiliyor. Videonun Kelly Murphy tarafından Japonya’da bulunan Honshu Adası’ndaki Hakuba47 isimli kış sporları merkezinde çekildiği belirtiliyor. Bölgede daha çok Asya kara ayılarının bulunduğu, fakat videoda görülen ve genellikle Kuzey Amerika’da bulunan boz ayı türünün de bu kayak alanında son yıllarda birkaç kez bahar aylarında görüldüğü belirtiliyor.
Kaynak : Boz Ayı, Asya Kara Ayısı
Kuzey Japonya’daki bu ada aslında kahverengi Ussuri ayılarının popülasyonuna sahipken, ayıların yaşadığı bölgenin Hakuba47 isimli kış sporları merkezine yüzlerce mil uzakta olduğu da belirtiliyor. Yani bir kayakçının Nisan ayında bu alanda bir ayıyla karşılaşma olasılığı olsa da bu videoda göründüğünün aksine ayı, bir boz ayı değil, yüksek ihtimalle bir Asya kara ayısı olurdu.
Video 2016 yılında birçok internet sitesinde tartışılmıştı
2016 yılının Nisan ayında farklı kaynakların söz konusu video ile ilgili yazılar yayımladığı da görülebiliyor. Mashable, 9 News, The Telegraph’ın konuyla ilgili yazıları bulunabiliyor. Ayrıca 9News isimli internet sitesinin haberine göre videonun sahibi Kelly Murphy’nin kendisiyle yapılan röportajda videonun gerçek olduğunu iddia ettiği belirtiliyor.
Bir doğrulama platformu olan Snopes’un da videodaki ayı görüntülerinin gerçek olmadığını gösterdiği analizi bulunuyor.
Sonuç olarak videonun snowboard yapan bir kadını ayının kovaladığını gösterdiği iddiası doğru değil. Video, bir yapım şirketi tarafından viral videoların ne kadar yayıldığını tespit etmek üzere montajlanarak hazırlanmış.
