Sosyal medyada paylaşılan ve Ensonhaber,Haberler.com, İz Haber Ajansı, Son Dakika.com gibi internet siteleri tarafından da haberleştirilen bir videonun, İranlı bir bando ekibinin ülkedeki yönetimi ve idam kararlarını protesto etmek için vincin üzerinde sallanarak enstrüman çaldığını gösterdiği iddia edildi.
Bir sayfa tarafından 8 Ocak 2019’da Facebook’ta da paylaşılan video 15 bin kullanıcı tarafından görüntülendi.
Ancak videodaki bando ekibinin İran’daki idam cezalarını protesto etmek için gösteri yaptığı iddiası doğru değil. Vinç üzerinde enstrüman çalan kişiler Transe-Express isimli Fransız bir gösteri ekibi. Vincin üzerine çıkarak yaptıkları bu gösterinin adı ise “Mobile-Homme”. Ayrıca ekip daha önce İran’da hiç gösteri yapmamış.
Mobile-Homme'nin farklı yerlerdeki gösterilerine ulaşmak mümkün
Transe-Express’in, Mobile-Homme isimli gösterisinden daha önce çekilen fotoğraflara ulaşmak mümkün. Kumpanyanın internet sitesinde yer alan fotoğraflarda vinç üzerinde yer alan sanatçılar görülebiliyor. Facebook’ta yer alan fotoğraflarda da vinç üzerindeki ekip dikkati çekiyor.
Video paylaşım sitesi YouTube’a yüklenen 30 Ağustos 2013 tarihli bir videodan Transe-Express’in Mobile Homme isimli gösterisi izlenebiliyor. Benzer şekilde bu gösteride de vinç kullanıldığı ve sanatçıların trampet çaldıkları görülebiliyor. Son olarak, 9 Eylül 2018’de paylaşılan ve Mobile Homme gösterisinde kaydedilen videodaki ritim ve düdük sesleriyle İran’dan olduğu belirtilen videodaki ritim ve düdük seslerinin benzer olduğu anlaşılıyor.
Konu hakkında Transe-Express’e ulaşmaya çalışan teyit.org’a henüz dönüş sağlanmadı.
Transe-Express isimli gösteri ekibi farklı şekillerde gösteriler düzenliyor
Transe-Express isimli gösteri ekibinin internet sayfasında Mobile-Homme adı verilen gösteri hakkında çeşitli bilgilere ulaşılabiliyor. 1990 yılında başladığı anlaşılan gösterilerin şimdiye kadar gerçekleştirildiği şehirlerin listelendiği bir kitapçığa da ulaşmak mümkün. 2016 yılına kadar gelen listede, İran’da gösteri yapıldığına dair bir bilgi yok. Buna ek olarak Ocak 2019’a kadarki dönemikapsayan program günlüklerinde de Transe-Express’in İran’da bulunduğuna dair bir kanıt yok.
Söz konusu videonun ilk olarak Vocal Europe isimli sayfa tarafından 6 Ocak 2019'da Facebook’ta paylaşıldığı görülebiliyor. Videonun açıklamasında ise görüntülerdeki sanatçıların İran’daki ölüm cezasını protesto ettiği belirtiliyor. Sayfanın daha sonra paylaşımı sildiği fark edilebiliyor. teyit.org’un Facebook’tan ulaşmaya çalıştığı Vocal Europe’dan ise şimdiye kadar henüz bir cevap alınamadı.
Mobile Homme ekibi gösterilerde renkli kıyafetler giyiyor.
Konu hakkında AFP doğrulama ekibinin, videonun İranlı müzisyenlere ait olmadığını belirttiği bir paylaşımı da bulunuyor. Paylaşımda görüntülerin Transe-Express isimli gösteri grubuna ait olduğu ifade ediliyor. Daha sonra Transe-Express’in AFP’nin tweetini alıntılayarak teşekkür ettiği ve videoyu İran’dan olduğu iddiasıyla paylaşan Vocal Europe’u kaynakları konusunda uyardığı da görülebiliyor.
@AFPfactuel bu uydurmayı açıkladığı için teşekkür ederim.
@ASJBaloch @thevocaleurope, kaynaklarınıza dikkat edin.
Bu video Tahran'da sahne alan müzisyenlerin ölüm cezasına karşı protesto gösterilerini mi gösteriyor? Hayır, bu ( İran’da hiç bulunmamış olan) Fransız şirketi @transeexpress’in bir şovu.
Sonuç olarak videonun İran’daki yönetimi ve idam cezalarını protesto etmek için vinç üzerinde enstrüman çalan kişileri gösterdiği iddiası doğru değil. Gösteri ekibinin İran’da gerçekleştirdiği bir etkinlik yok. Buna ek olarak Transe-Express’in Twitter’da yaptığı açıklamalar bu durumu destekler nitelikte. Mobile Homme isimli gösteriden daha önce kaydedilen görüntüler incelendiğinde de kişilerin protestocu olduğuna dair bir kanıt yok.
