Sosyal medyada paylaşılan bir videonun, Aralık 2019’da Çin’in Wuhan kentinde başlayan Covid-19 salgını sırasında Hong Kong’daki protestocuların yıktıkları 5G direklerini gösterdiği iddia edildi. Videoyu başkaülkelerdekisosyal medya kullanıcıları da paylaştı.
Ancak video salgın başlamadan aylar önce, Ağustos 2019’da Hong Kong’taki protestolar sırasında kaydedilmiş.
Video Ağustos 2019’dan
Videonun izini sürmek için videodan alınan ekran görüntüleri arama motorlarında aratıldığında karşımıza ilki 24 Ağustos 2019 olmak üzere birden fazla paylaşım çıkıyor. Paylaşımlarda yer alan ifadelerden de Hong Kong’taki göstericilerin caddelerde duran yüz tanıma cihazlarını yerlerinden söktükleri anlaşılıyor.
Aynı anların görüntüsüne, Britanyalı The Guardian’ın YouTube hesabında da rastlıyoruz.
The Atlantic’te 30 Ağustos 2019’da yayımlanan bir haberde de, şehirdeki protestolarda yüz tanıma sistemlerinin yerleştirildiği direklerin rolü aktarılmış. Haberde, caddelerdeki sistemler sayesinde, Çin hükümetinin protestocular hakkında bilgi topladığı yazıyor.
5G teknolojisinin yeni koronavirüsün çıkışıyla bağlantılı olduğu iddiası uzun süredir dolaşımda. Ancak Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) internet sitesine göre, hastalıktan kaynaklı ilk ölüm, Çin tarafından 31 Aralık 2019’da bildirildi. Yeni koronavirüs, Ağustos 2019’da hayatımızda yoktu.
Yüz tanıma sistemi nasıl çalışıyor?
Hong Kong sokaklarında rastlayabileceğiniz kamera direklerindeki sisteme kısaca CCTV (Closed Circuit Television: Kapalı Devre TV İzleme Sistemi) deniyor. Genelde güvenlik amaçlı, suçlu ya da plaka tanımak için yerleştirilen kameralara, Türkiye’deki mobeseler örnek gösterilebilir. Kameralar yüzünüzün geometrik hatlarını kaydedip bunları internet üzerinde bulunan fotoğraflarınızla karşılaştırıp kim olduğunuzu bulabilen bir yapay zekaya sahip. Yüz tanıma sistemi direklerinin ileride 5G sistemiyle çalışacağı da belirtiliyor.
Çin’in yüz maskeleri ile imtihanı
Hong Kong’ta suç işleyen kişilerin Çin hükümetine teslim edilmeleri hakkında hazırlanan bir yasa tasarısı sırasında Haziran 2019’da başlayan eylemler aylarca sürmüştü.
Çin protestolar sırasında yüz tanıma sistemi kullanıldığını önce reddetmiş, ancak Hong Kong yönetimi tarafından hazırlanan bir raporda, Haziran 2019 sonu itibariyle caddelere 50 izleme direği konduğu açıklanmıştı. 2019’da sokaklarda yüz maskesi takmak yasaklanmıştı. Aralık 2019’da başlayan salgından sonra ise maske ihtiyaç haline geldi.
Protestocular eylemler sırasında dünyaca ünlü isimlerin maskelerini takıp yüz tanıma cihazlarına yakalanmamaya çalışmıştı. Hatta Hong Kongluların, sisteme yakalanmamak için yüzlerine bir yansıtıcı yardımıyla başka bir kişinin yüzünü koydukları da öne sürülmüş, ancak bunun bir öğrenci projesinden ibaret olduğu ortaya çıkmıştı.
Hong Kong protestoları sırasında kullanıldığı öne sürülen ancak yanlışlanan yansıtıcılar.
Sonuç olarak video Hong Kong’da protestocuların salgından sorumlu tuttukları 5G direklerini yıktıklarını göstermiyor. Görüntüler Ağustos ayındaki protestolar sırasında kaydedilmiş. İddia yanlış bilginin en yaygın yedi türünden hatalı ilişkilendirmeye örnek.
