Twitter’da eski Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek tarafından paylaşılan bir videonun Covid-19 önlemleri kapsamında ziyarete kapatılan Mescid-i Nebevi’nin yeniden açıldığı gün içeri girmek için koşan insanları gösterdiği iddia edildi. Videoda mekanın kapıları açıldıktan sonra kalabalığın hızla içeri koştuğu görülüyor. Söz konusu paylaşım 10 bin beğeni alırken iki binden fazla kez retweetlendi.
Fakat iddia doğru değil, video geçmişte birçok kez paylaşılmış. Covid-19 kapsamında alınan önlemler sonrası yeniden açılan Mescid-i Nebevi’nin açılış anlarını göstermiyor.
Video yeni değil
İddiada videonun salgın sonrasında Mescid-i Nebevi’nin açılış anını gösterdiği söyleniyor. Videoyu tersine görsel arama yöntemi ile aradığımızda, eski tarihli birçok paylaşıma rastlıyoruz. Bu paylaşımlar 18 Nisan 2019’a kadar geriye gidiyor. Yani videonun 31 Mayıs 2020 tarihinde çekilmediği kesin.
Videonun gerçekten Mescid-i Nebevi’de çekildiğinden emin olmak için arama yaptığımızda, videoda görülen kolonların ve kemerlerin mekanın fotoğraflarıyla eşleştiğini görebiliyoruz.
Mescid-i Nebevi
Devamında ‘’Prophet's mosque’’, ‘’running’’, ‘’Masjid Nabawi’’ ve ‘’rush’’ gibi kelimelerle arama yapınca benzer görüntülerin 2013 ve 2017’de de paylaşıldığını görüyoruz. Videolardan birinin Ramazan Bayramı sabah namazı öncesi camiye girmek isteyen kalabalığı gösterdiği belirtiliyor.
Covid-19 sonrası camilerde birçok önlem alındı
Suudi Arabistan da tüm ülkeler gibi salgından etkilendi ve virüsün yayılmasını engellemek için farklı önlemler aldı. Bu kapsamda Mescid-i Nebevi’yi de kapsayan önlemlere baktığımızda, 20 Mart’ta tamamen ziyarete kapatılan mekanın 31 Mayıs pazar günü açıldığını görüyoruz. Ülkede birçok dini mekan, açıklanan iki aşamalı normalleşme planı kapsamında ibadete ve ziyarete açılsa da salgının yayılma riskine karşı farklı önlemler alınmaya devam ediliyor. Yeni uygulama camilere yüzde 40 kapasite ile ziyaretçi kabul edilmesi, mekanın hijyenini devam ettirebilmek adına halıların kaldırılması, kişilerin koruyucu maske ile mekana alınması, cemaatin sosyal mesafeye uygun olarak ibadet edecek olması, kişilerin kendi seccadelerini getirmelerinin beklenmesi gibi önlemler barındırıyor. Tüm bunları dikkate aldığımızda iddia konusu videodaki gibi bir kalabalığın 31 Mayıs günü camiye giriş yapması olası görünmüyor.
31 Mayıs günü Mescid-i Nebevi’nin tekrar ziyarete açıldığına ilişkin yayınlanan haberlerde alınan önlemler görülebiliyor.
İlk vakanın 2 Mart’ta duyurulduğu Suudi Arabistan’da 4 Haziran 2020 itibariyle toplamda 93 bin 157 vaka açıklanırken 611 kişinin hayatını kaybettiği, iyileşen kişi sayısının ise 68 bin 965 olduğu belirtildi. 8 Nisan’da yapılan bir açıklamaya göre kraliyet mensubu 150 kişinin de korona testi pozitif çıkmış. Covid-19 kapsamında bazı şehirlerde belirli aralıklarla sokağa çıkma yasağı uygulanırken, 2 Nisan’da Mekke ve Medine gibi şehirlerde 24 saat boyunca sokağa çıkma yasağı ilan edilmişti.
Müslümanlara göre Mescid-i Nebevi, Mekke'deki Mescid-i Haram ile birlikte en kutsal mescitlerden. "Nebevi" Arapçada "peygambere ait" anlamına geliyor ve yapıda Hz. Muhammed’in kabrinin de bulunduğu belirtiliyor.
Sonuç olarak video Covid-19 önlemleri sonrası yeniden açılan Mescid-i Nebevi’yi göstermiyor, daha önce birçok kez paylaşılmış. İnsanların sabah namazını camide kılmak için koştuğunu gösteren birçok benzer görüntü de mevcut. İddia bu haliyle hatalı bilginin en yaygın yedi türünden hatalı ilişkilendirmeye örnek.
