Aralık 1989’da başlayan halk hareketlerinin ardından askeri müdahale ile devrilen Romanya eski Cumhurbaşkanı Nikolay Çavuşesku ve eşi Elena Çavuşesku bir duvarın önünde kurşuna dizilerek infaz edilmişti.
Ancak sosyal medyada bu anları gösterdiği iddiasıyla paylaşılan görüntülerle Çavuşesku’nun kurşuna dizildiği anların kurgu olduğu iddia edildi.
İddia "Çavuşesku çiftinin idam edilmediği, görüntülerin mizansen olduğu" komplo teorisinin bir yansıması.
Görüntüler bir kısa filmden
Nikolay ve Elena Çavuşesku'nun kurşuna dizilme anlarını gösteren bilindik fotoğraf kareleri var.
Ancak paylaşılan video Nikolay ve Elena Çavuşesku’nun infaz edildiği “gerçek” anları göstermiyor. Görüntüler Richard Vetterli’nin 1991 yapımı “Nicolae und Elena” adlı kısa filmden alınmış. Hamburg Uluslararası Kısa Film Festivalinde gösterilen filmde, infaz anı yeniden canlandırılmıştı.
Fotoğraf karesi ve görüntüleri karşılaştırdığımızda da aradaki farkları görebiliyoruz. Fotoğraf ve videodaki arka planları farklı. Diğer taraftan görüntülerdeki kıyafetlerin de farkları görülüyor.
Filmde görülen duvar.
Filmdeki oyuncuların kıyafetleri.
İki görseli detaylı olarak karşılaştırdığımızda aradaki farklar görülüyor. İnfaz anlarında çiftin gözleri bağlı değil ancak kısa filmde gözleri bağlanmış. Elena Çavuşesku'nun paltosunun önü açık ve boynundaki fular seçiliyor. Ancak kısa filmde fuların bir kısmı görünüyor ve rengi fotoğrafta görünenden farklı. Yine Elena Çavuşesku'nun elleri orijinal görüntülerde arkadan bağlı, filmde değil.
İnfaz sırasında Nikolay Çavuşesku'nun da kafasında başlık olduğu seçiliyor. Ancak kısa filmde böyle bir detay yer almamıştı. Paltosunun duruşu da filmdekinden farklı.
Ayrıca arkadaki duvarın farkı da net olarak görülüyor.
İki görselin detaylı karşılaştırması.
Çavuşesku ailesi Bükreş dışında Targoviste’deki askeri bir üstte idam edildi. 2013 yılında müzeye çevrilen birliğin güncel görüntüleri de var. Görüntülerde idam edildikleri duvarın renginin değiştirildiği de fark ediliyor.
2013 yılında eklenen yerdeki beyaz çizgiler çiftin idam edildikten sonra düştükleri yeri gösteriyor.
Konu o dönem yayınlanan 32. Gün'de de yer almış videonun orijinaline yer verilmişti.
Çavuşesku çiftinin idamının mizansen olduğu iddiaları nereye dayanıyor?
Çavuşesku çiftinin gerçekten idam edilmediği, görüntülerin bir mizansen olduğu komplo teorileri geçmişe dayanıyor. İdam edildiklerinden bir yıl sonra , 1990 yılında Associated Press gibi kaynaklarda “Uzmanların Çavuşesku’nun infaz videosunun sahte olduğunu” belirten haberler yer almış.
Ancak bu haberler idamın yapılmadığını söylemiyor. 1990 yılının Nisan ayında bir Fransız televizyonu tarafından yayınlanan 90 dakikalık bir videodan bahsediliyor.
Videoya dair görüntü haberlerde yer almamış. Ancak bazı detaylardan hangi görüntüden bahsedildiği çıkarımı yapmak mümkün.
Haberlerde videoda infazdan sonra Elena Çavuşesku’nın kafasından kan akar vaziyette yatarken bir doktorun kontrol ettiği belirtiliyor. İnternette aradığımızda YouTube’da tarif edilen görüntülere rastlıyoruz.
Uzmanlar o dönem yaptıkları değerlendirmelerde bu görüntünün hem zamansal olarak hem de vurulma açısı ve cesetlerin durumundan dolayı gerçek olamayacağını belirtilmiş. Çekim için kaydedilmiş bir canlandırma olabileceği belirlenmişti.
İnfaz sırasında kaydedilen fotoğrafın sahte olduğuna ise hiçbir kanıt yok.
