Venezuela’da 23 Ocak 2019’da Ulusal Meclis Başkanı Juan Guaidó’nun şu anki Başkan Nicolas Maduro yerine başkanlık yemini etmesinin ardından başkent Caracas’taki muhalif protestolardan olduğu iddia edilerek birçok video ve fotoğraf sosyal medyada dolaşıma girdi. Bu görsellerden bazıları 23 Ocak 2019’da gerçekleşen protestolar sırasında çekilmişti. Bazıları ise Venezuela’da Chavez’in ölümünün ardından Başkanlığa gelen Maduro’ya karşı 2013’ten beri düzenlenen eylemler sırasında çekilmiş.
Sosyal medyada başka ülkelerdeki birçok kullanıcı tarafından paylaşılan bir videonun 23 Ocak 2019’da Caracas’taki Maduro karşıtlarının protestolarını gösterdiği iddia edildi. Twitter’da bir kullanıcının 23 Ocak’ta paylaştığı video şimdiye kadar yaklaşık 2 bin retweet ve 2 bin 500 beğeni aldı.
Ancak videonun 23 Ocak 2019’da Maduro karşıtlarının başkent Caracas’ta yaptıkları protestoyu gösterdiği iddiası doğru değil. Söz konusu video 1 Eylül 2016 tarihinde gerçekleşen başka bir protesto sırasında kaydedilmiş.
Video 1 Eylül 2016’dan
NBC News’da 2 Eylül 2016’da yer alan bir habere göre Venezuela muhalif partilerinin 40 gün önce halka yaptıkları çağrı 1 Eylül 2016’da karşılık bulmuş ve binlerce insan Maduro hükümetini protesto etmek amacıyla sokaklara dökülmüştü.
İddia konusu videoyu 1 Eylül 2016’da BBC muhabiri Tom Burridge adlı kullanıcının Twitter’da paylaştığı görülebiliyor.
Aynı videonun 2 Eylül 2016 tarihinde YouTube’a yüklendiği de görülebiliyor. Bu videonun da açıklamalar kısmında yer alan bilgilerden 1 Eylül’deki eylemler sırasında çekildiği anlaşılıyor. Ayrıca aynı videoyu YouTube’da birçok kanalda görebilmek mümkün.
Benzer görüntülere Venezuela Vente Partisi’nin internet sitesindeki bir yazıdan da ulaşılıyor. Yazıda Venezualalıların 2014’ün ortasından beri kötüye giden ekonomiye karşı bu tür bir eylemle bir araya gelmelerinin öneminden bahsediliyor.
Video Francisco de Mirando Bulvarı’nda kaydedilmiş
İddia videonun ilk saniyesinde karşıda görülen binanın Google Haritalar’a yüklenen fotoğraflardan Caracas’ta Francisco de Mirando Bulvarı’nda bulunan Torre Cemica olduğu anlaşılıyor.
1 Eylül 2016’daki protestoları gösteren ve aynı bulvardan çekilmiş başka sosyal medya paylaşımlarına da ulaşmak mümkün.
İddia videodaki protesto görüntüleri ise Plaza Juan Pablo II meydanından. Haritalardan adı geçen bulvarın ve meydanın birbirine oldukça yakın oldukları görülebiliyor. Yani Caracas’taki eylemcilerin genelde Francisco de Mirando Bulvarı’nı izleyip Plaza Juan Pablo II meydanına çıktıkları söylenebilir.
İddia videoda birçok eylemcinin Venezuela bayrakları taşıdıkları görülebiliyor. Getty Images’da 1 Eylül 2016’da ve aynı hafta yer alan fotoğraflarda da eylemcilerin ellerindeki bayraklar farkediliyor.
Ellerinde Venezuela bayrağı ve sarı bayrak taşıyan protestocular
İddia videoda da görülen sarı bayraklarda “Primero Justicia” ibaresi yer alıyor. Primero Justicia 2016’daki eylemlerin sebebi olan anayasa değişikliğinde Maduro karşıtı tutum sergileyen bir siyasi parti.
İddia videoda ayrıca bulvarın sonuna doğru kurulan bir sahne dikkat çekiyor.
1 Eylül 2016’da Getty Images’da yer alan bir fotoğrafta da aynı sahne görülebiliyor. Getty Images’daki fotoğrafın altında söz konusu protestonun Maduro karşıtlarını gösterdiği bilgisi bulunuyor.
Kırmızı kare içerisine alınan yer iddia videoda da görülebilen sahne.
1 Eylül’deki eylemlerden sonra Maduro yanlısı yürüyüşler de düzenlenmiş
Reuters ve France24’un 7 Eylül 2016 tarihli haberlerinde Eylül’ün ilk haftası düzenlenen hükümet karşıtı protestolara karşı Maduro yanlısı protestocuların da sokaklarda olduğu bilgisi bulunuyor. BBC’nin haberinde bu protestoların da ülkenin diğer kentlerine yayıldığı ifade ediliyor.
New York Times’ın 3 Eylül 2016’daki haberinde 1 Eylül’de düzenlenen hükümet karşıtı protesto yürüyüşlerinden fotoğraflara yer verilmiş. Bu fotoğrafların iddia konusu videonun çekildiği bölgeden olduğu görülebiliyor. Bu sebeple iddia videonun Maduro karşıtı bir protestodan olduğu söylenebiliyor.
Aynı bölgeden çekilmiş başka bir fotoğraf
Ayrıca 1 Eylül 2016 haftası devam eden protestolardan çekilen birçok fotoğrafta göstericilerin polisle karşı karşıya geldiği görülüyor. Bu sebeple de protestoların Maduro karşıtı olduğu söylenebilir.
7 Eylül 2016’da devam eden eylemde polisle karşı karşıya gelen protestocular
Venezuela’da neler oluyor?
Venezuela’da iki adet meclis bulunuyor. Biri ülkenin içerisinde bulunduğu ekonomik ve siyasi krizi çözmek için kurulan Kurucu Meclis, diğeri ise anayasa referandumundan beri etkisiz halde bulunan Ulusal Meclis. Kurucu Meclisin çoğunluğu Başkan Nicolas Maduro’nun destekçilerinden oluşuyor. Ulusal Meclis ise muhaliflerin elinde. Kurucu Meclis’in yılbaşından sonra toplanması üzerine Ulusal Meclis Başkanı Juan Guaidó’nun Mayıs 2018’de gerçekleşen başkanlık seçimlerinin geçersiz olduğunu ve Başkan Nicolas Maduro’nun başkanlığının geçersiz olduğunu söylemesinin ardından muhalif siyasetçiler ve Maduro karşıtları sokaklara döküldü. Juan Guaidó 23 Ocak 2019’da başkanlık yemini etti. Hemen ardından Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump, Maduro’nun başkanlığının meşruiyetinin artık ortadan kalktığını ve Guaidó’nun başkan olarak ABD tarafından tanındığını söyledi. Ayrıca Trump, Venezuela ordusuna demokrasinin yeniden tesisi yönünde konum almaları gerektiğini de belirtti.
ABD'nin tanıma açıklamasının ardından Kanada, Şili, Peru, Brezilya, Guatemela, Kolombiya ve Paraguay, Guaido’nun hükümetini tanıyacaklarını açıkladı. Türkiye, Brezilya ve Rusya ise Maduro hükümetini destekleyen açıklamalar yaptılar. Maduro ise başkent Caracas’ta başkanlık sarayının önünde toplanan destekçilerine yaptığı bir açıklamada ABD ile diplomatik ilişkilerini tamamen kestiklerini ve ABDli yetkililerden 72 saat içerisinde ülkeyi terk etmelerini istedi.
Venezuela’da yaşanan gelişmeleri daha iyi anlamak için Al Jazeera’nın 9 Şubat 2018’de YouTube kanalında yayımladığı bir belgesel de izlenebilir.
Sonuç olarak videonun 23 Ocak 2019’da Caracas’ta gerçekleşen Maduro karşıtı eylemleri gösterdiği iddiası doğru değil. Söz konusu video 1 Eylül 2016’da yine Caracas’ta düzenlenen hükümet karşıtı bir eylem sırasında kaydedilmiş.
