Sosyal medyada paylaşılan ve Teyit’e ihbar olarak gönderilen bir videonun 2019 yılında Kudüs’te düzenlenen İsrail karşıtı bir mitingi gösterdiği iddia edildi.
Bir kullanıcı tarafından 17 Kasım 2019’da Twitter’da paylaşılan gönderide İsrail karşıtı eyleme 1 milyon Yahudinin katıldığı da belirtildi. Buna ek olarak video Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul Milletvekili Mehmet Bekaroğlu tarafından da paylaşıldı.
Ancak videonun 2019 yılında Kudüs’te düzenlenen İsrail karşıtı bir mitingi gösterdiği iddiası doğru değil. Video, 2014 yılında Kudüs’te kaydedilmiş. Eyleme katılan ortodoks Yahudiler ise İsrail meclisinde görüşülen ve kendilerinin de askere alınmasını öngören kanun taslağını protesto ediyor.
Eylem 2014 yılından
Güncel olduğu ifade edilerek paylaşılan görüntülerin bir kullanıcı tarafından 2 Mart 2014’te video paylaşım sitesi YouTube’a yüklendiğini söylemek mümkün. Bahsi geçen videonun açıklamasında Harediler olarak bilinen 600 bin ortodoks Yahudinin askere alınma görüşmelerini protesto ettiği ifade ediliyor.
2014 yılında gerçekleşen eylem hakkında İsrail basınında çıkan birçok haber de mevcut. Times of Israel isimli internet sitesinde yer alan 2 Mart 2014 tarihli haberde binlerce ortodoks Yahudinin Kudüs’te askere alınma yasası görüşmelerini protesto etmek için toplandığı ve 3 bin 500 polisin eylemde görev yaptığı belirtiliyor.
Fotoğraf: Thomas Coex - AFP
2014 yılındaki eylem, The Jerusalem Post isimli gazete tarafından da haberleştirilmiş. Haberde binlerce Haredi göstericinin orduya alınma yasa görüşmelerini protesto ettiği açıklanıyor. Kalabalığın gayrı resmi kaynaklara göre 300 bin civarında olduğu, ancak polisin bu konuda bir açıklama yapmadığı da vurgulanıyor.
Stok görsel sitesi Getty Images’dan da 2 Mart 2014’te gerçekleştirilen eylemler sırasında çekilen fotoğraflara ulaşabiliyor. Fotoğrafların açıklamalarında ise Kudüs’te gerçekleştirilen eylemlerde bazı yolların kapatıldığı ve ortodoks Yahudilerin askere alınma görüşmelerini protesto ettiği bilgileri yer alıyor. Son olarak Euronews tarafından 2 Mart 2014 tarihinde paylaşılan videodan da Kudüs’te gerçekleştirilen protestolar izlenebiliyor.
Son olarak Euronews tarafından 2 Mart 2014 tarihinde paylaşılan videodan da Kudüs’te gerçekleştirilen protestolar izlenebiliyor.
Ortodoks Yahudiler İsrail’de tartışma konusu
Ortodoks Yahudiler, askerlik hizmetinin kadın ve erkekler için zorunlu olduğu İsrail’de bu hizmetten muaf tutuluyor. Uygulama, ülke henüz kurulduğu zamanlarda dini konularda eğitim gören 400 öğrenciye verilen muafiyetle başlamış. Haredi nüfusunun ülkenin yaklaşık yüzde 10’una tekabül ettiği günümüzdeyse, muafiyet uygulaması tartışmalara neden oluyor. Dini inançlarından ötürü asker olmak istemeyen Harediler, toplumun bazı kesimleri tarafından yük olarak görülüyor.
Ortodoks Yahudilerden oluşan askeri birlik Golan Tepeleri’nde eğitim yapıyor.
Ancak bazı Haredi çocuklar, aileleri karşı çıkmasına rağmen askerlik görevlerini yerine getiriyor. İsrail’de ilk defa 1999 yılında Haredi askerlerden oluşan bir birlik kurulmuş. Harediler, diğer standart askerlik prosedüründen biraz daha farklı olarak askerlik hizmetlerini gerçekleştiriyorlar. Fakat bu usul tüm Haredilerde karşılık bulmuş değil. Bu yüzden Harediler İsrail’de sık sık eylemleriyle gündeme geliyor. Örneğin, 24 Haziran 2019 tarihli bir haberde de ortodoks Yahudilerin yine askerlik konusunda bir eylem yaptığı görülebiliyor.
Sonuç olarak görüntülerin 2019 yılında gerçekleşen İsrail karşıtı bir eylemi gösterdiği iddiası doğru değil. İddiayı ise sosyal medyada en çok paylaşılan yanlış bilgi türlerinden “hatalı ilişkilendirme” kategorisine yerleştirebiliriz.
