Sosyal medyada paylaşılan ve Teyit’e ihbar olarak gelen bir videonun, Çin’de koronavirüs bulaştırabilecekleri nedeniyle diri diri gömülen domuzları gösterdiği iddia edildi. İki kısımdan oluşan videonun ilk kısmında domuzların taşındıkları, ikinci kısmında da gömüldükleri gösteriliyor. İddia paylaşım 500’ün üzerinde retweet alırken, binin üzerinde beğeni aldı.
Ancak iddia tamamen doğru değil. Video 2018 yılına ait ve Çin'de koronavirüs nedeniyle değil, Afrika domuz ateşi nedeniyle itlaf edilen domuzları gösteriyor.
Video eski tarihli
Video Twitter’da @tindingtin isimli bir kullanıcı tarafından Aralık 2018 tarihinde paylaşılmış. Aynı zamanda video YouTube’da da Ocak 2019 tarihinde paylaşılmış. Videonun başlığında ise ‘Çin domuz vebası hastalığı’ yazıyor.
Ayrıca Dumpert isimli fotoğraf ve video paylaşım sitesinde de yer alan videoda ‘Afrika domuz vebasını Çin’de böyle çözüyorlar’ notuyla paylaşılmış. Associated Press’te yer alan analizde de videonun koronavirüs salgınıyla ilgili olmadığı, Afrika domuz ateşi salgını nedeniyle itlaf edilen domuzları gösterdiği ortaya konmuş. Çin medyasında yer alan haberlerde de farklı itlaf görüntülerine ve salgının detaylarına rastlamak mümkün.
2018 yılında başlayan Afrika domuz ateşi salgını nedeniyle Çin'deki binlerce domuz hastalığın yayılmasını engellemek için itlaf edildi. Ülkede ilk vaka Ağustos 2018'de Çin'in kuzeydoğusunda yer alan Shenyang şehrinde tespit edilmişti. Çin, dünyanın en büyük domuz eti üreticilerinden biri olarak biliniyor; 2018 rakamlarına göre dünyada en fazla domuza sahip ülke. Salgın bu nedenle Çin’de dünyanın hiçbir yerinde olmadığı kadar hızlı ve geniş bir alana yayılmıştı.
Salgın Vietnam, Kamboçya, Laos, Kore, Myanmar, Filipinler, Polonya, Belçika ve Bulgaristan, Güneydoğu Asya ve Doğu Avrupa'ya da yayıldı. Ağustos 2019’un sonunda, Çin’in domuz nüfusu yaklaşık yüzde 40 azalmıştı. Hastalık, dünyadaki domuzların da yaklaşık dörtte birini yok etmişti. Ortaya çıkan bu kriz çiftçiliği yeniden şekillendirmiş, dünyanın dört bir yanındaki tüketicilere ve üreticilere büyük zararlar vermişti.
Domuz ateşi insanlara bulaşmıyor
Çin hükümeti de 2019 yılında salgının nasıl ele alındığına dair başarısızlıkları açıklayan bir rapor yayınlamıştı. Raporda özetle salgının önlenmesi ve kontrolü durumunun karmaşık ve şiddetli olduğu özetlenerek, önleme ve kontrol yöntemlerini geliştirmek için bir öneri listesi sunuluyor.
Afrika domuz ateşi virüsünün, Sahra-altı Afrika’da yaygın yaban domuzlarını istila eden kenelerle ilişkili olduğu biliniyor. Hastalık domuzlar için ölümcül. İnsanlara bulaşmayan hastalığın aşısı da yok. Virüs, enfekte hayvanlardan diğerlerine dışkıları veya beden teması yoluyla bulaşabiliyor.
Koronavirüsün kaynağını belirlemek için çalışmalar halen devam ediyor. Ancak domuzlar olağan şüphelilerden biri değil. Şimdiye kadarki çalışmalar yarasa kaynaklı virüsün yılanlar ya da pangolinler üzerinden insanlara geçebilme yetisi kazandığı senaryoları üzerinde duruyor. Hastalığın ortaya çıkış tarihiyse Aralık 2019.
Sonuç olarak video koronavirüs nedeniyle değil, Afrika domuz ateşi nedeniyle itlaf edilen domuzları gösteriyor.
