Sosyalmedyadapaylaşılan ve teyit.org’a ihbar olarak gönderilen videonun Yeni Zelanda’da bir kiliseye yapılan saldırıyı gösterdiği iddia edildi.
16 Mart 2019 tarihinde “Takva” adlı facebook sayfası tarafından, 15 Mart 2019 Cuma günü Yeni Zelanda’nın Christchurch kentinde iki camiye düzenlenen ve 50 kişinin ölümüyle sonuçlanan saldırı sonrasında Yeni Zelanda’da bu kez kiliseye yapılan bir saldırıyı gösterdiği iddiasıyla paylaşılan video 359 bin defa görüntülendi ve 5 bin 250 kez paylaşıldı.
Ancak söz konusu videonun Yeni Zelanda’daki kiliseye yapılan saldırıyı gösterdiği iddiası doğru değil. Video, 14 Ağustos 2013 tarihinde Mısır’ın Sohag kentinde yer alan Saint George Kıpti Ortodoks Kilisesi’ne yapılan saldırıyı gösteriyor.
Görüntüler Mısır’dan
Coptic Media Egypt adlı YouTube kanalından 14 Ağustos 2013’te Mısır’ın Sohag kentinde meydana gelen saldırıya ait videonun orijinaline ulaşılabiliyor.
Videoda St. George Kıpti Ortodoks Kilisesi önünde toplanan kalabalık sloganlar eşliğinde kilise kapısına ve duvarlarına çeşitli cisimler ile saldırıyor. Bu esnada duvarın diğer tarafından (kilisenin içinden) dumanların yükseldiği görülebiliyor. Aynı anda duvarın üzerine çıkan bir kişi giriş kapısının üzerine tırmanıyor ve kapı üzerinde yer alan haçı parçalayıp aşağı atıyor.
Olayın farklı açılardan çekilmiş görüntüleri incelendiğinde yoğun dumanın kilise içerisindeki göstericilerin avludaki arabaları ateşe vermesinden kaynaklandığı görülebiliyor.
Ayrıca olay anında kilisenin güvenlik kameralarının farklı açılardan kaydettiği görüntülere de ulaşmak mümkün.
Ne Olmuştu?
Mısır’ın 5. Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin 3 Temmuz 2013’te gerçekleşen askeri darbe ile görevine son verilmesinden sonra ülke genelinde şiddet eylemleri artmaya başladı. Mısır’ın en kanlı günlerinden biri olarak tarihe geçen 14 Ağustos 2013’te Mısır ordusunun göstericilere gerçek mermi ile müdahale etmesi neticesinde Mısır Sağlık Bakanlığı'na göre en az 149 kişi, Müslüman Kardeşler hareketine göreyse en az 2 bin kişi öldü. Bu müdahalenin ardından Mursi yanlısı göstericiler Mısır’ın pek çok kentinde kiliselere karşı saldırıgerçekleştirdi. Toplam 42 kiliseye yapılan saldırılarda 37 kilise yakıldı veya tahrip edildi. Bunlardan biri de Mısır’ın başkenti Kahire’nin 450 km güneyindeki Sohag kentinde yer alan Saint George Kıpti Ortodoks Kilisesi’ydi.
Sonuç olarak iddiaya konu olan videonun 15 Mart 2019 Cuma günü Yeni Zelanda’nın Christchurch kentinde iki camiye düzenlenen ve 50 kişinin ölümüyle sonuçlanan saldırı sonrasında Yeni Zelanda’da bu kez kiliseye yapılan bir saldırıyı gösterdiği iddiası doğru değil. Video 14 Ağustos 2013 tarihinde, devrik lider Mursi yanlıları tarafından Mısır’ın Sohag kentinde yer alan Saint George Kıpti Ortodoks Kilisesi’ne yapılan saldırıyı gösteriyor.
Söz konusu videonun, yanlış bilginin en yaygın 7 türünden “hatalı ilişkilendirme” kategorisinde olduğunu söylemek mümkün. teyit.org, 1 Mart 2019 tarihinde yayımladığı yazıda hatalı ilişkilendirmeyi şöyle tanımlıyor:
“Yanlış bilgi türü olarak hatalı ilişkilendirme; bir olayı gösterdiği ya da anlattığı iddiasıyla ilişkilendirilen fotoğraf, video, alıntı ya da haber başlığının başka bir olaya ait olduğu durumları ifade ediyor. Stok ya da arşiv görüntüsü olduğu ifade edilmedikçe, kullanıcının olay ile ilişkili olduğunu düşünmesine neden olabilecek kullanımlar hatalı ilişkilendirme olarak tanımlanabilir.”
