Sosyal medyada paylaşılan video görüntülerinin, Çinlilerin Doğu Türkistan’da işkence ettiği Uygur Türklerini gösterdiği iddia edildi. 10 Aralık 2019’da paylaşılan video, yaklaşık 1400 retweet ve 1000 beğeni aldı.
Görüntüler Endonezya’dan
Videodan alınan ekran görüntüleri, tersine görsel arama yöntemiyle aratıldığındagörüntülerin eski tarihli ve Endonezya’dan olduğu görülebiliyor. 2016’da YouTube’da “hırsızlar yakalandı” ve “soygunculara dayak” gibi başlıklarla paylaşılan görüntüler, iddia görüntüleriyle birebir örtüşüyor.
Yaşanan hırsızlık ve gençlere uygulanan şiddet, 2016 ve 2017 yıllarında Endonezya basınında da yer bulmuş. Bogor Daily ve Banjarmasin Post gibi internet sitelerindeki haberlerde, soygun yaparken yakalanan üç gencin acımasızca şiddete maruz bırakıldığı bilgisi mevcut. Bu haberlerdeki görüntüler de, iddiada kullanılanlarla aynı.
İddia Endonezya’da da incelenmiş
Endonezya’da faaliyet gösteren bir doğrulama platformu olan Cek Fakta - Liputan 6'da 12 Aralık 2019’da konuyla ilgili bir analiz yayımladı. Analizin detaylarında, video görüntülerinin tam olarak hangi tarihte ve nerede kaydedildiği bilgisine ulaşamadıkları, fakat görüntülerin Çin’de işkence gören Uygur Türklerini değil, Endonezya’da yaşanan hırsızlık olayı sonucu dövülen gençleri gösterdiği belirtilmiş.
Cek Fakta-Liputan 6’nın yayımladığı analizin devamında videoda duyulan Malayca konuşmalara da yer verilmiş:
\"Affedin beni efendim. Bir daha olmaz efendim.\"
\"Buna şeytan denir!\"
“Hey, karnına vurun!”
“Yakılmadığınıza dua edin”
İddianın kaynağı Instagram
Twitter’da viral olan video, Instagram’da paylaşılan bir gönderiden alınmış. Paylaşılan videonun üzerinde almanca “Kamplarda Uygur Türkleri işkence görürken, Dünya buna sessiz kalıyor” ifadeleri yer alıyor. Cek Fakta-Liputan 6’da yayımlanan analizden sonra gönderiye, görüntülerin Endonezya’dan olduğu bilgisi eklenmiş.
Benzer iddialar sık sık gündeme geliyor
Uzakdoğu ülkelerinde hukuk dışı cezalandırma yaygın. Bu durum hukukta vigilantizm, yani bir kişi ya da grubun kanuni düzen eksikliği sebebiyle yasal yetkisi olmadan kendi çıkarına göre zorla düzen sağlamaya çalışması olarak tanımlanıyor. Uzakdoğu ülkelerinde insanların kendi adaletlerini geleneksel yöntemlerle sağlaması sebebiyle sık sık karşılaştığımız vahşet görüntüleri, çoğu zaman başka olaylarla hatalı olarak ilişkilendiriliyor; yanlış bilginin yayılmasına sebep olabiliyor. Dahası, hızla yaygınlık kazanan yanlış haberler de, bu kanun dışı şiddet eylemlerine neden olabiliyor.
