Geçtiğimiz günlerde, Covid-19 aşısının mucitlerinden biri ve BioNTech isimli biyoteknoloji şirketinin CEO’su olan Uğur Şahin’in BBC’yle yaptığı söyleşiden bir kesit paylaşıldı.
Videoda sunucu Şahin’e aşının semptomları mı yok ettiğini yoksa virüsün yayılmasını mı engellediğini soruyor. Sosyal medyada paylaşılan kesite göre Şahin’in yanıtı ise, “Bu soruları resmi olarak yanıtlamıyoruz. Birkaç ay içinde bu soruları dolaylı yoldan yanıtlayabiliriz.”
Bu kesit, Britanyalı gazeteci ve sunucu Andrew Marr’ın 15 Kasım 2020’deki programından alınmış. Marr, Pfizer-BioNTech ortaklığında çalışmaları sürdürülen Covid-19 aşısına dair Şahin’e bazı sorular yöneltiyor.
Öncelikle sosyal medyada paylaşılan bölümde hem yanlış anlamaya yol açabilecek bir çeviri hatası olduğunu, hem de Şahin’in konuşmasının önemli bir kısmının kırpıldığını söylemekte fayda var. Marr’ın, ‘Aşı Covid-19’a yakalanan insanlardaki semptomları mı yok ediyor yoksa virüsün yayılmasını mı engelliyor?’ sorusuna karşı Şahin’in tam yanıtı aslında şöyle:
"Öyle olduğunu umuyorum. Bu soruya kesin ve net bir cevabımız yok. Buna birkaç ay içinde dolaylı yollardan yanıt bulabiliriz. Örneğin her iki gruptaki deneklerin, antijenlere değil de virüsün diğer proteinlerine yönelik antikorlarını inceleyerek öğrenebiliriz. Bu bize genel bir bakış açısı sunabilir. Ayrıca bir bilim insanı olarak, diğer virüslerde yaptığımız gözlemlere de dayanarak, aşının hastalığı önlemedeki yüksek etkililik oranının, biraz da olsa yayılımı da önlemede etkili olacağını düşünüyorum. Bu kadar etkili bir aşının, insanlar arasındaki bulaşı da azaltacağına inancım yüksek. Bu azalma belki yüzde 90 değil, yüzde 50 oranında olacak ama bunun bile pandeminin yayılmasında belirgin bir azalmaya yol açacağını unutmamak gerek."
Söyleşinin yapıldığı tarihi göz önünde bulundurmak da gerek. BioNTech-Pfizer aşısına dünyada ilk kez Britanya 2 Aralık 2020’de acil kullanım onayı vermişti: Yani bu söyleşinin yapıldığı tarihten 17 gün önce.
Aşıların temel amacı bireylerin virüs ya da bakteriyle temasından önce bağışıklık oluşturmak ve bu sayede hastalanmasını önlemek. Ayırca çoğu aşının bulaşı azalttığı da biliniyor. Üstelik Covid-19 aşılarının yayılımı önlüyor olabileceğine dair önemli kanıtlar bulunuyor. Son zamanlarda Britanya’da yürütülen bir çalışmaya göre BioNTech ya da AstraZeneca aşılarından sonra virüsün yayılma oranı yüzde 40 ila 60 düşüş gösteriyor. Yani aşı olmasına rağmen hastalanan bir kişinin virüsü başkasına bulaştırma olasılığı, aşı olmayan birine göre hemen hemen yarı yarıya daha az.
