Sosyal medyada yapılan bazı paylaşımlarda, Türkiye’nin öğrencilere en çok ev ödevi veren beşinci ülke olduğu iddia edildi.
Eğitim konusunda güvenilir bilgilere ulaşabileceğimiz bir kaynak, OECD (Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü) tarafından uygulanan PISA programı. Türkçe açılımı Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı olan PISA, çeşitli ülkelerdeki 15 yaşındaki öğrencilerin matematik, fen bilimleri ve okuma gibi alanlarda performansını ölçerek karşılaştırma yapmayı ve ülkelerin eğitim politikalarını düzenlemelerine yardımcı olacak raporlar ortaya koymayı amaçlıyor.
PISA’nın 2012 yılındaki çalışmasına göre, Türkiye’de 2003 yılında öğretmenlerin haftada verdiği ev ödevi ortalama 5,9 saatken 2012 yılında bu 4,2 saate düşmüş. Türkiye 38 ülkenin bulunduğu listede 2003 yılında en çok ödev veren 18. ülke; 2012 yılında ise 39 ülke arasında Yeni Zelanda ile birlikte 26. sırayı paylaşıyor. İki listede de en çok ödev veren ülke Rusya. 2003’te en çok ev ödevi veren beşinci ülke haftada 8,4 saatle Slovakya iken 2012’de ise 6,5 saat ile İspanya.
Türkiye’nin en çok ödev veren beşinci ülke olduğu bir liste var mı?
2021’in Temmuz ayında yayınlanan, “Doğu Avrupa ve Orta Asya’da Eğitim: PISA’dan Bulgular” başlıklı rapor, OECD ile UNICEF’in ortak çalışmasıyla oluşturulmuş. Bu raporun “Okul dışı öğrenmeye ayrılan vakit” başlıklı bölümünde Türkiye, Doğu Avrupa ve Orta Asya ülkeleri arasında en çok ödev veren beşinci ülke. Bu ülkeler sırasıyla: Kazakistan, Romanya, Hırvatistan, Bulgaristan ve Türkiye. Ayrıca Türkiye, bu beş ülke arasında OECD ortalamasının altında olan tek ülke.
Türkiye’nin beşinci olduğu başka bir liste ise 2011 tarihli TIMSS raporu. TIMSS, PISA’ya benzer şekilde, dört yılda bir dördüncü ve sekizinci sınıf öğrencileri üzerinde, matematik ve fen bilgisi odaklı yürütülen bir araştırma raporu. 2011 raporunda Türkiye’nin beşinci sırada bulunduğu liste, yalnızca sekizinci sınıf öğrencileri için geçerli. Ayrıca bu tablo öğretmenlerin ne kadar ödev verdiğini değil, öğrencilerin ödeve ne kadar zaman ayırdığını gösteriyor.
Türkiye’deki sekizinci sınıf öğrencilerinin yüzde 8’i fen bilgisi ödevlerine haftada üç saatten fazla harcadığını söylerken, yüzde 39’u 45 dakika ile üç saat arasında harcadığını, yüzde 54’ü ise 45 dakikadan az harcadığını belirtmiş. Bu tablo yalnızca fen bilgisi dersini birleşik veren ülkeler için hazırlanmış; raporun devamında görüldüğü üzere fizik, kimya, biyoloji gibi dersler dahil edildiğinde Türkiye’nin sıralaması değişiyor.
Ödevler öğrenmeye yardımcı oluyor mu?
2018 PISA raporunda, bazı ülkelerde ödev saati arttıkça başarının da arttığının gözlendiği söylense de, bunun nedensellik ilişkisi anlamına gelmediğinin altı çizilmiş.
Örneğin 2016’daki çalışmaya göre, evde öğrencilerin matematik çalışmaya ayırdıkları süre arttıkça notlarının arttığı gözlemlenmiş. Türkiye’de düşük not alanların matematiğe ayırdıkları süre haftada dört saate yakınken, yüksek not alanlar için bu vakit altı saate yakın.
Farklı bir çalışmada ise, ödev yapacak sessiz bir yer bulamayan, ekonomik şartları el vermeyen veya ebeveyni çeşitli sebeplerle daha az yardımcı olabilen öğrenciler için ödevin yük olabileceği, yani avantajlı öğrencilerin ödevlere daha fazla vakit ayırabildiği anlatılıyor.
