Sosyal medyadapaylaşılan ve Diken, GZT, Yeni Asya, Independent Türkçe gibi haber sitelerinde de yer alan bir iddiaya göre 2018’de yayınlanan İslam dinine en uygun yaşayan ülkeler endeksinde (Islamicity Index) Türkiye 95. sırada yer aldı. İslam’a en uygun yaşayan ilk 40 ülke arasında ise Müslüman olan hiçbir devlet bulunmadığı da iddialar arasında yer alıyor.
2018 İslamilik Endeksi’nde Türkiye’nin 95. sırada olduğu iddiası doğru. Söz konusu endeks, Amerika Birleşik Devletleri’nde faaliyet gösteren Islamicity Vakfı tarafından İslam İşbirliği Teşkilatı üyesi ülkeler göz önünde bulundurularak hazırlanıyor. 2018’deki endekste ilk 40 ülke arasında Müslüman olarak tanımlanan hiçbir ülke yok. Türkiye 2017’de 81. sıradayken 2018’de 95. sıraya gerilemiş.
İslamilik Endeksi’ni Islamicity Vakfı hazırlıyor
İddia konusu endekse Islamicity Vakfı’nın internet sitesinden ulaşılabiliyor. 2018’de dünyadaki devletlerin İslam’a göre yaşayışlarının derecelendirildiği endeksin ilk 5 sırasında Yeni Zelanda, İsveç, Hollanda, İzlanda ve İsviçre olduğu görülüyor. İlk 40 ülke arasında ise Müslüman olarak tanımlanan hiçbir ülke yok. Tanımlamanın ise İslam İşbirliği Teşkilatı’na üye olan ülkeler gözetilerek yapıldığı anlaşılıyor.
Bu sıralama dört ayrı boyut baz alınarak yapılmış. Bunlar sırasıyla ekonomi, hukuk ve yönetim, insan hakları ve siyasi haklar, uluslararası ilişkiler. Vakfın internet sitesinde araştırmanın yöntemi olarak İslam hukuku kaynağı Kur’an-ı Kerim’de yer alan ayetler gösteriliyor. Endeksi oluştururken çalışmanın sınırları olarak da şeriat hukukunun gelişime açık olmasından kaynaklı yoruma açıklığı belirtilmiş.
Türkiye Müslüman ülkeler arasında insan haklarında ilk 5’te
Islamicity Vakfı’nın internet sitesinden 2015’ten beri yayımlanan yıllık endekslere ulaşılabiliyor. 2017 endeksinde Türkiye’nin 10 üzerinden 4,88 puanla 81. sırada yer aldığı görülüyor. Ayrıntılı raporda Türkiye, insan hakları ve siyasi özgürlükler kategorisinde İslam ülkeleri arasında 2017’de en iyi performans gösteren ilk 5 ülke arasında gösterilmiş.
İddia konusu endeks, vakıf tarafından 2000’den 2015’e kadar 5 yılda bir yayımlanmış. 2015’te ise endeksin her yıl yayımlanmasına karar verilmiş.
Endeksi hazırlayan vakfın başında Hossein Askari bulunuyor. Askari, Müslüman ülkelerin ekonomileri hakkında çalışmalarda bulunmuş bir akademisyen. Eğitimini Massachusetts Institute of Technology’de (MIT) tamamlamış. MIT, Teksas Üniversitesi, George Washington Üniversitesi gibi kurumlarda eğitimler vermiş. Askari, Müslüman ülkelerin ekonomilerindeki problemi temel olarak kurumların niteliğindeki eksikliklerde ve sürdürülebilirliklerinin bulunmamasında görüyor.
Endeksin oluşumuna çeşitli ülkelerden akademisyenler katkıda bulunuyor. Türkiye’de İbn Haldun Üniversitesi’nden Dr. Nihat Gümüş, vakıfla birlikte çalışmış. Gümüş, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nda da danışmanlık yapıyor.
Amerikan Gelir İdaresi Servisi’nin (IRS) internet sitesinde yer alan bilgilere göre Islamicity Vakfı, ABD’nin Maryland eyaletinin Rockville şehrinde bulunuyor. Vakfın başkanı Hossein Askari. Ayrıca vakıf vergiden muaf ve 501-c3 yasasına tabi.
Islamicity’nin danışma kurulu üyelerine bakıldığında ise Ali Allawi de görülüyor. Ali Allawi, 2003-2004 yılları arasında Geçici Irak Yönetim Konseyi tarafından Ticaret ve Savunma Bakanı olarak atanmıştı. 2005-2006 yılları arasında ise Irak geçiş hükümetinde Maliye Bakanlığı yaptı.
Islamicity’nin hazırladığı endeksin Dünya Bankası’nın (World Bank) İslam ülkeleri ekonomileri hakkında yayımladığı 2013 tarihli bir raporun - kaynaklarından biri olduğu görülebiliyor. Ayrıca vakfın başkanı Askari’nin Huffington Post’ta yazıları bulunuyor. İslam araştırmaları ile ilgili çeşitliyayınlarda da endeks kullanılmış. Malezya gibi Müslüman ülkelerde de rapor ülke faaliyetlerine yönelik eleştiri olarak olumlu şekilde algılanmış. Fakat rapor üzerine yazılan makalelerin genellikle Müslüman ülkelerden araştırmacılar tarafından kaleme alındığını da belirtmek gerekiyor.
