Teyit şimdiye kadar Türkiye'de yaşayan Suriyeli mülteciler hakkında birçok yalan haberi ve yanlış bilgiyi inceledi. Aşağıda şu ana kadar sosyal medyada paylaşılan ve teyit.org'a ihbar olarak gönderilenleri derledik.
1) Suriyeli bir sığınmacının doktor dövdüğü iddiası
Sosyal medyada paylaşılan bir videoda, Suriyeli bir sığınmacının hastanede kadın doktorları dövdüğü iddia edildi.
Ancak iddia doğru değil. Video, Rusya’nın Veliky Novgorod şehrinde 23 Şubat 2017 tarihinde yaşanan bir olaya ait. Bekleme salonunda hastane çalışanlarına saldıran ve sarhoş olduğu belirtilen saldırgan tutuklanmıştı.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
2) Suriyelilere alışverişlerde yüzde 50 indirim sağlayan Ak Kart verildi iddiası
Sosyal medyada ve WhatsApp gruplarında dolaşan bir mesajda, İstanbul’daki IKEA mağazasından Suriyeli bir ailenin Ak Kart ile yüzde 50 indirimli alışveriş yaptığı iddia edildi.
IKEA’nın basın biriminden bir yetkili Teyit'e, söz konusu iddiaların müşteriler tarafından kendilerine iletildiğini belirterek şunları söyledi:
"IKEA’nın herhangi bir mağazasında Ak Kart adıyla geçerli olan bir kart bulunmuyor. Mağazalarda Ak Kart adında bir kartın kullanıldığına dair de mevcut bir bilgi yok. Ama konuyu araştırmaya devam ediyoruz. Haberin yayılmasına neden olan kişiler hakkında da çalışılıyor."
Suriyelilere, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) ve Kızılay tarafından yardım kartları veriliyor. Bu kartlara aylık yüklenen paralarla Suriyeliler ihtiyaçlarını karşılayabiliyor.
KızılayKart ile ailedeki fert başına 100 TL yardım yapılıyor. Kartlar şu an sadece gıda alışverişleri için kullanılabiliyor. Bu kartların giyim, ev tekstili ya da bankalarda da kullanılabilmesi için çalışmalarımız var. Kızılay’ın, Suriyelilerin yaşadığı kamplar dışında farklı illerde ve merkezlerde de 1 milyon Suriyeli’ye ulaşma hedefi var.
AFAD ise teyit.org’a yaptığı açıklamada, AFAD Kart’ın kamp alanı içinde yaşayan Suriyelilere verildiğini, karta yüklenen yardım parasının yalnızca market alışverişlerinde kullanılabildiğini ve kartın herhangi bir indirim sağlamadığını söyledi.
İddianın incelendiği 2017 yılında KızılayKart ile aile üyelerine aylık 100 TL verilirken, 2018 yılında bu miktar 120 TL olarak belirlendi.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
3) Suriyeliler ile ilgili paylaşım yapanlara üç yıla kadar hapis cezası verileceği iddiası
Sosyal medyada yapılan bir paylaşımda, İçişleri Bakanlığı’nın getirdiği bir düzenleme ile Suriyeliler hakkında video, resim ve haber paylaşanların 3 yıla kadar hapisle yargılanacağı iddia edildi.
Ancak, Suriyeliler hakkında video, resim ve haber paylaşan kullanıcıların 3 yıla kadar hapisle yargılanacağı iddiaları doğru değil. İçişleri Bakanlığı’nın konu hakkında bir düzenlemesi ya da bir yasağı bulunmuyor. Bakanlığın Suriyeli mülteciler hakkında yaptığı 5 Temmuz tarihli açıklama incelendiğinde bahsi geçen iddialar hakkında somut bir ifade olmadığı görülebiliyor.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
4) Konya Büyükşehir Belediyesi Suriyelilere maaş bağladı iddiası
Sosyal medyada dolaşıma giren bir fotoğraf ile Konya Büyükşehir Belediyesi’nin Suriyelilere maaş dağıttığı iddia edildi. “Sosyal Kart Bürosu” yazısının yer aldığı bir bina önünde toplanan bir grubun görüldüğü fotoğraf kısa sürede binlerce kişi tarafından paylaşıldı.
Ancak iddianın aksine Konya Büyükşehir Belediyesi, Sosyal Kart Bürosu aracılığıyla maaş değil, ihtiyaç sahibi olduğu tespit edilen ailelerin, gıda temizlik ve kırtasiye yardımlarını almalarına imkan sağlayan sosyal kart dağıtıyor.
Konya Büyükşehir Belediyesi bu karta belli miktarda para yatırarak kart sahibi kişilerin ihtiyaçlarını karşılamasını sağlıyor. Kart sahibinin kimlik bilgileri kart içine yükleniyor ve kart sahibi kişiler dışında kartın kullanılmasına izin verilmiyor.
Kişisel sosyal kartlarla belediye, ihtiyaç sahiplerine aylık 75 TL ila 150 TL’lik alışveriş imkanı sağlıyor.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
5) 131 bin 746 Suriyeli’nin üniversiteye yerleştirildiği iddiası
Sosyal medyada ÖSYM tarafından 131 bin 746 Suriyeli genç üniversitelere yerleştirildiği iddiaedildi.
Ancak, ilk olarak ”MizahTürk” isimli Facebook sayfasının ortaya attığı ve 131 bin 746 Suriyeli gencin üniversiteye kura ile alındığı iddiası doğru değil. Yurtdışından gelen öğrencilerin kura ile herhangi bir üniversiteye alınması mümkün değil. YÖK’ün hazırladığı “Yurtdışından Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar” incelendiğinde bu durum görülebiliyor.
Metinde “Ahmet Zevat” isimli gencin yeni hedefinin “çapraz geçişle” Oxford Üniversitesi olduğu belirtiliyor. Fakat, yine YÖK’ün hazırladığı 24 Nisan 2010 tarihli Önlisans ve Lisan düzeyindeki programlar arası geçişleri düzenleyen yönetmelikte veya literatürde böyle bir terim ile karşılaşılmıyor.
Son olarak söz konusu iddianın kullanıcılar tarafından paylaşılması ve gelen tepkiler üzerine “MizahTürk” isimli sayfa sonradan yazıya eklediği notta ise söz konusu metnin kurgu olduğunu belirtti.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
6) Suriyelilerin tüp bebek tedavisinden ücretsiz yararlandığı iddiası
Sosyal medyada Suriyelilerin tüp bebek tedavi masraflarının Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından ödendiği iddia edildi. İddia ilk olarak FOX TV Ana Haber bülteninde 3 Şubat 2017’de Fatih Portakal tarafından dile getirildi.
İddianın gerçeği yansıtmadığını belirten SGK yetkilileri teyit.org’a yaptıkları açıklamada, SGK’nın Suriyeli sığınmacıların hiçbir sağlık giderini karşılamadığını, Suriyelilerin sağlık giderlerinin Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) tarafından karşılandığını belirtti.
Konu hakkında görüştüğümüz AFAD şunları söyledi:
"AFAD olarak yalnızca Sağlık Uygulama Tebliği kapsamındaki sağlık giderlerini karşılıyoruz. Bunun dışında kalan tüp bebek giderlerini, Hepatit C, protez gibi sağlık giderlerini karşılamıyoruz."
Türkiye'de yaşayan Suriyelilerin aldıkları sağlık hizmetleri hakkında ayrıntılı bilgi için bu linkten faydalanılabilir.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
7) Suriyeliler, Türkiye halkının dinden kopuk yaşadığını söyleyerek yürüyüş düzenledi iddiası
Sosyal medyada paylaşılan bir görsel ile Suriyeli bir grubun “Türkiye Cumhuriyeti halkının dinden kopuk yaşadığını ve açık saçık giyinerek Suriyelileri tahrik ettiğini söyleyerek Gaziantep Valiliği’ne yürüdüğü iddia edildi.
Ancak iddia gerçeği yansıtmıyor. Gaziantep’te böyle bir eylem gerçekleşmedi. Paylaşımda kullanılan fotoğraf ise 2012’den Yemen’den.
Gaziantep Valiliği Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü Teyit'e yaptığı açıklamada, “Böyle bir olay ya da eylem olmadı” dedi. Ayrıca güvenilir kaynaklarda da böyle bir olayın yaşandığına dair herhangi bir bilgi bulunmuyor.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
8) Suriyeliler istedikleri üniversiteye hiçbir koşul olmadan girebiliyor iddiası
Suriyelilerle ile ilgili sosyal medyada gündeme gelen pek çok iddiadan biri Suriyeli öğrencilerin istedikleri üniversiteye herhangi bir sınava girmeden yerleşebildikleri.
Ancak bu iddia doğru değil. Suriyeliler de diğer yabancı uyruklu öğrenciler gibi belirlenen şartlar kapsamında yatay geçiş yaparak ya da yabancı uyruklu öğrencilere uygulanan sınavlara girerek Türkiye’de eğitim alabiliyor.
Yabancı uyruklu öğrencilerin, yatay geçiş yapmak istedikleri üniversitelerin şartlarına uygun olmaları gerekli. Türkiye’de denkliği olan bir yüksek öğretim kurumuna geçiş sınavına daha önce kendi ülkelerinde girmiş olmaları ya da not ortalamasının girmek istediği üniversitenin belirlediği ortalamayı tutması bu şartlardan bazıları. Örneğin bazı üniversiteler, yabancı öğrencileri kendi yaptıkları sınavlara tabi tutarken bazı üniversiteler ise öğrencilerin not ortalamasına göre değerlendirme yapabiliyor. Her üniversitenin kabul edebilecekleri yabancı öğrenci için ise farklı kontenjanları bulunuyor.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
9) Bursa’da yaşayan Suriyelilerin bir atı kafasına vurarak öldürdüğü iddiası
Sosyal medyada paylaşılan bir video ile Bursa’da yaşayan Suriyelilerin bir atı kafasına vurarak öldürdüğü iddia edildi.
Videoda atın kafasına vuran kişinin Bursa’da yaşayan bir Suriyeli olduğu iddiası doğru değil. Video Şubat 2014’te internette dolaşıma girmiş, bunun üzerine Suudi Arabistan merkezli Al-Arabiya kanalında yayınlanan bir haberde videonun Suudi Arabistan’dan olduğu belirtilmişti.
Konu BBC Arapça servisinde 17 Şubat 2014 tarihinde “Trend” bölümünde de yer almış, Twitter kullanıcılarının 36 bin tweet içeren محاسبة_معذبي_الحصان# (Hayvana eziyet edenler cezalandırılsın) etiketiyle olaya tepki gösterdikleri belirtilmişti.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
10) Suriyeliler maaşlarını almak için PTT önünde kuyruğa giriyor iddiası
Türkiye’de yaşayan Suriyelilerin devletten maaş aldığı, bu yüzden PTT şubeleri önünde kuyruğa girdikleri yönündeki iddialar sosyal medyada ve bazı haber sitelerinde sık sık dile getiriliyor.
İddiaların aksine Suriyelilerin yoğun yaşadığı illerde PTT önünde oluşan kuyrukların sebebi Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) tarafından ihtiyacı olan mültecilere sağlanan kış yardımı. BM’nin resmi web sitesinde bu yardım için 50 bin 948 PTT kartı dağıtıldığı ve 254 bin 740 kişiye ulaşıldığı açıklandı. BMMYK Resmi Facebook sayfasından ise konu ile ilgili paylaşılan haberlerde, PTT kartlara tek seferlik 600 ila 900 TL arasında değişen miktarlarda kış yardımı yatırıldığı belirtildi.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
11) İki Suriyelinin Bursa’da bir kadını kaçırıp tecavüz ettiği iddiası
Sosyal medyada yer alan paylaşımlarda, Bursa’da 7 Eylül gecesi iki Suriyelinin, iş çıkışı evine giden Serpil Yıldırım isimli bir kadını kaçırıp, tecavüz ettikten sonra öldürdüğü iddia edildi.
Ancak bu iddia doğru değil. İddiada kullanılan fotoğraf 2013 yılında gerçekleşen başka bir olaya ait.
İstanbul Eyüp TEM Otoyolu’nda gerçekleşen ve 2 Ocak 2013’te haberleştirilen olaya göre, Gülşan Sarcan isimli kadın boşandığı eşi tarafından öldürüldü.
Bursa İl Emniyet Müdürlüğü Cinayet Büro Amirliği ise teyit.org’a böyle bir olayın yaşanmadığını ifade etti.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
12) Gaziantep’te Suriyeliler vatandaşlık için kuyruğa girdi iddiası
Sosyal medyada dolaşıma giren bir fotoğrafla, Suriyeliler’in Gaziantep’te vatandaşlık başvurusu için Şehitkamil İlçe Nüfus Müdürlüğü önünde sıraya girdiği iddia edildi. Ancak BirGün gazetesi yazarı Erk Acarer’in de paylaştığı fotoğrafın “vatandaşlık başvuru sırasını” gösterdiği iddiası gerçeği yansıtmıyor.
Fotoğraf 9 Aralık 2016 tarihinde Doğan Haber Ajansı’nın (DHA) servis ettiği “Suriyelilerin adres bildirimi izdihamında coplu müdahale” başlıklı habere ait. Haberde, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’nın yanı sıra; Kızılay gibi yardım kuruluşlarının 100’er liralık yardımından almak isteyen Suriyelilerin, adres bildiriminde bulunmak üzere sabah erken saatlerde Nüfus Müdürlüğü’ne akın ettiği belirtiliyor.
Fotoğraf: DHA
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
13) Suriye’de organ mafyasının çocukları kaçırdığını gösteren video iddiası
Sosyal medyada, Suriyeli çocukların organ mafyasının eline düştüğünü ve çocukların organlarının çalındığını gösterdiği iddia edilen bir video yayıldı.
Ancak sosyal medyada yayılan videodaki görüntülerin çocukların organlarını çalan organ mafyasına ait olduğu iddiası gerçeği yansıtmıyor.
Videonun başındaki görüntüler ilk olarak Rusya’nın İdlip’te düzenlediği iddia edilen bir hava saldırısı sonucu yaralanan çocukların görüntüleri olduğu iddia edilerek 11 Aralık 2015 yılında paylaşılmıştı.
Sedyede mavi kıyafetli bir kişinin çocuğu tedavi etmeye çalıştığı ve çocuğun hayatta olduğu montajlanmamış videoda görülüyor.
Videonun sol üst köşesinde bulunan logonun Smart News Agency’e ait olduğunu görmek mümkün. Bu ajans, iddiadaki videoyu YouTube kanalına 11 Aralık 2015 tarihinde yüklemiş. Videonun başlığında ise “İdlip’in güneyinde bulunan Al-Qasabiya köyünde Rus uçakları katliam yaptı” ifadeleri yer alıyor.
Smart News Agency de teyit.org’un sorularına yanıt vererek iddiaların doğru olmadığını videodaki kız ve babasıyla görüştükleri bir röportajın Hawa Smart radyo kanalında yayınladıklarını ifade etti.
Videodaki çocukla yapılan başka bir röportaj var.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
14) Fotoğrafın Suriyelilerin Türkiye’ye gelen Afganları protesto ettiğini gösterdiği iddiası
Sosyal medyada paylaşılan bir fotoğrafla Hatay’da yaşayan Suriyeli sığınmacıların Türkiye’ye gelen Afganları protesto ettiği iddia edildi.
Ancak fotoğraftaki Suriyelilerin Türkiye’ye gelen Afganları protesto ettiği ve pankartlarda Afganlara yönelik yazılar yazdığı iddiası doğru değil. Fotoğraf, 2015 yılında Gaziantep’te Rusya’nın Suriye’ye müdahalesini protesto eden Suriyelilere ait olduğu belirtilerek paylaşılmıştı. Fotoğraftaki pankartlar ise montajlanmış.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
15) Suriyeli mültecilere içinde 930 TL bulunan yardım kartı verildiği iddiası
Sosyal medyada paylaşılan ve teyit.org’a ihbar olarak gönderilen görselde, Suriyeli mültecilere aylık harcamaları için içinde 930 TL bulunan bir kart verildiği iddia edildi.
Suriyeli mültecilere yardım amaçlı olarak KızılayKart verildiği iddiaları doğru ancak kartın içindeki miktarın 930 TL olduğu iddiası yanlış. KızılayKart sahibi olan mültecilere aylık 120 tl yardım yapılıyor. KızılayKart, Yabancılara Yönelik Sosyal Uyum Yardım (SUY) programı kapsamında ihtiyaç sahibi sığınmacılara veriliyor.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
16) Faturanın Konya’da yaşayan Suriyelinin sudan bedava yararlandığını gösterdiği iddiası
Teyit'e ihbar olarak gönderilen bir fotoğrafta yer alan ve ödenecek miktarı “0 TL” olan su faturasının Suriyeli bir mülteciye ait olduğu iddia edildi.
Fotoğraftaki faturanın Konya’da yaşayan Suriyeli bir mültecinin sudan bedava yararlandığını gösterdiği iddiası doğru değil. Söz konusu fatura, Konya Büyükşehir Belediyesi KOSKİ Genel Müdürlüğü’nce belirlenmiş 10-12 TL’lik limitin altında olduğu için “0 TL” olarak fiyatlandırılmış. Faturadaki adres, abone numarası, tarih ve isim bilgileri doğru. Fakat iddiada adı geçen kişinin (Kemal El-Ali) aboneliği 1 Ekim 2018 tarihinde sona ermiş. KOSKİ Genel Müdürlüğü’nden edinilen bilgilere göre şu an Kemal El-Ali’nin üzerinde Konya’da herhangi bir su faturası bulunmamakta. 12 Kasım 2018 itibariyle 149315 numaralı yeni abonenin su faturası ise 16.50 TL.
KOSKİ Genel Müdürlüğü Çağrı Merkezi çalışanından Kemal El-Ali’nin Haziran, Temmuz ve Ağustos 2018’e ait fatura borç bilgilerine ulaşıldı. Bu bilgilere göre El-Ali’nin 25 Haziran, 24 Temmuz ve 28 Ağustos 2018 tarihli faturaları sırasıyla 56, 48 ve 58 TL şeklinde fiyatlandırılmış. KOSKİ çalışanı, KOSKİ’de uygulanan abone sınıflandırmasında “ücretsiz yararlandırma” gibi bir durumun söz konusu olmadığını, “indirimli yararlandırmanın” sadece engelli ve şehit-gazi yakını vatandaşlar için geçerli olduğunu ve bunun oranının birim su miktarı üzerinden yüzde 50 olduğunu söyledi.
29 Ekim 2018’de KOSKİ online borç sorgulama ekranına girildiğinde Kemal El-Ali’nin taşındığı evdeki yeni abonenin borç bilgisine ulaşıldı. Yeni abonenin 12 Kasım 2018 itibariyle borcu 16.50 TL. Yeni abonenin isminin ve soy isminin baş harflerine bakıldığında iddia faturadaki Kemal El-Ali olmadığı görülebiliyor.
KOSKİ Genel Müdürlüğü’yle 17 Ekim 2018’de yapılan telefon görüşmesinde KOSKİ yetkilisi, aynı ihbarın kendilerine de ulaştığını ve bunun üzerine ekiplerin adrese gidip sayacı tekrar kontrol ettiklerini de belirtti. KOSKİ, yaptıkları kontroller sonrasında herhangi bir arızanın yahut kaçağın bulunmadığını ve faturanın o tarihte hala “0 TL” görüldüğünü ekledi.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
17) Adıyaman’da Atatürk heykekline saldırdığı belirtilen kişinin Suriyeli olduğu iddiası
Sosyal medyada paylaşılan bir videoda görünen kişinin, Adıyaman’daki Atatürk heykeline saldıran Suriyeli bir mülteciyi gösterdiği iddia edildi. Videoda, Suriyeli olduğu iddia edilen kişinin Kapcami Mahallesi Sümer Meydanı’nda bulunan Atatürk heykeline çıktığı ve heykelin omuzlarında oturduğu görülebiliyor.
Adıyaman’daki Atatürk heykeline “saldırdığı” belirtilen kişinin Suriyeli bir mülteci olduğu iddiası doğru değil. Sümer Meydanı’ndaki Atatürk heykeline çıkan kişi Ahmet B. isimli bir Türk vatandaşı.
Hürriyet Gazetesi tarafından yapılan 14 Kasım 2018 tarihli bir haberde Adıyaman’da yaşanan olaya dair bilgiler yer alıyor. Haberde heykele çıkan ve linç edilmekten son anda kurtulan Ahmet B. isimli kişinin bisiklet tamirciliği yaptığı ve polise verdiği ifadesinde Atatürk’ü çok sevdiği için heykele çıktığını söylediği belirtiliyor.
Adıyaman Emniyet Müdürlüğü Asayiş Şube ile görüşen Teyit söz konusu kişinin madde bağımlısı bir Türk vatandaşı olduğu bilgisine ulaştı. Daha sonra Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul Milletvekili Barış Yarkadaş’ın kaynak olarak gösterdiği CHP Adıyaman İl Başkanlığı ile de görüşen Teyit'e, söz konusu kişinin Suriyeli değil bir Türk vatandaşı olduğunu öğrendi.
İnternette yapılan aramada Ahmet B.’nin Adıyaman’da bulunan Atatürk heykelinde daha önce de eylem yaptığı anlaşılıyor. Milliyet Gazetesi tarafından yapılan 24 Aralık 2016 tarihli bir haberde Ahmet B.’nin Adıyaman’daki Atatürk heykeline çıkıp “şehitler ölmez, vatan bölünmez” şeklinde slogan attığı ve polisin olaya müdahale ettiği belirtiliyor.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
18) Rachid Yusuf isimli Suriyeli mültecinin Türkiye hakkında söylediği sözlere ilişkin iddialar
Sosyal medyada paylaşılan başka bir iddiaya göre Rachid Yusuf isimli Suriyeli bir mülteci Türkiye hakkında çeşitli açıklamalarda bulundu. İddialara göre Yusuf’un sözleri Alain Dunlioff isimli bir kişinin “Mültecilerin Gözünden Türkiye” başlıklı bir yazı dizisinde paylaşıldı.
Rachid Yusuf isimli Suriyeli bir mültecinin Türkiye hakkında sözler sarf ettiği iddiası doğru değil. Facebook’ta paylaşılan gönderide yer alan fotoğraf Rachid Yusuf isminde birine ait değil. Görüntüdeki kişi Suriyeli bir girişimci olan Sami Al Ahmad. Rachid Yusuf isminde birinin gönderide belirtilen sözleri söylediğine dair bulgulara rastlanmıyor. Bunun yanı sıra kaynak olarak belirtilen ve mülteciler üzerine çalışan Alain Dunlioff isminde bir kişi bulunmadığı gibi kendisinin hazırlamış olduğu böylesi bir yazı dizisine de ulaşılamıyor. Alain Dunlioff isminde birinin “Mültecilerin Gözünden Türkiye” başlıklı bir yazı dizisine de ulaşılamıyor.
Gönderide yer alan fotoğraftaki kişi Rachid Yusuf isminde biri değil. Fotoğrafta Suriyeli bir girişimci ve aynı zamanda bir diş hekimi olan Sami al Ahmad görülüyor.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
19) Türkiye’de son 6 ayda 225 bin Suriyelinin doğum yaptığı iddiası
Sosyal medyada paylaşılan ve teyit.org’a ihbar olarak olarak gönderilen bir gönderide, Türkiye’de son altı ay içerisinde 225 bin Suriyeli mültecinin doğum yaptığı iddia edildi.
Türkiye’de son altı ay içerisinde 225 bin Suriyeli mültecinin doğum yaptığı iddiası doğru değil. Kamu Denetçiliği Kurumu’nun (KDK) 2018 yılında yayınladığı “Türkiye’deki Suriyeliler” isimli raporda, Suriyeli mültecilerin Türkiye’ye giriş yapmaya başladığı 2011 yılından 1 Temmuz 2017’ye kadar geçen sürede 248 bin 462 doğum (sf.113) gerçekleştirdiği belirtiliyor. Söz konusu raporda 2011 yılından 11 Aralık 2017’ye kadar geçen sürede bu rakamın 276 bin 158’e yükseldiği (sf. 153) ifade ediliyor.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) tarafından 2016’da yayınlanan bir raporda 9 Mart 2016 tarihine kadar (sf.44-45) Türkiye genelinde 151 bin 746 Suriyeli bebeğin doğduğu ifade ediliyor. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkan Yardımcısı Mehmet Ali Torunoğlu’nun 3 Kasım 2016 tarihinde TBMM Mülteci Hakları Komisyonu’na verdiği bilgilerde şimdiye kadar Türkiye’de 177 bin Suriyeli bebeğin doğduğu ifade ediliyor. Yani, 9 Mart 2016’dan 3 Kasım 2016’ya kadar geçen sürede Türkiye’de yaklaşık 25 bin yeni bebeğin dünyaya geldiği anlaşılabiliyor.
Suriyeli mülteciler hakkında çalışan Türk-Alman Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler bölüm başkanı Prof. Dr. Murat Erdoğan’ın “Suriyeliler Barometresi” isimli kitabında Kasım 2017 tarihi itibariyle Türkiye’de günde 306 Suriyeli bebeğin dünyaya geldiği ifade ediliyor. Günde 306 olan Suriyeli bebek doğum hızının değişmediği varsayıldığında son altı ayda Türkiye’de yaklaşık 55 bin yeni Suriyeli bebeğin doğması gerekiyor. Doğum hızının üç katına çıktığı varsayımında bile son altı ayda yaklaşık 165 binden fazla bebeğin dünyaya gelmiş olması gerekiyor.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
20) Ahmed-i Şerif isimli kişinin Türkler ve Suriyeliler hakkında söylediği iddia edilen sözler
Sosyal medyada paylaşılan iddialara göre Ahmed-i Şerifi isimli bir kişi Türkler ve Türkiye’de yaşayan Suriyeliler hakkında çeşitli söylemlerde bulunuyor. Bu paylaşımlardan birinde, “Biz bu topraklarda TC’nin hegemonyasını yıkmak için bulunmaktayız” dediği belirtildi.
Sosyal medyada Ahmed-i Şerifi isimli sayfa ve o sayfanın gönderilerini paylaşan Suriye Vatandaşlık Bürosu isimli sayfa, parodiamaçlı kurulmuş sayfalar. Ahmed-i Şerifi isimli sayfada bahsi geçen isme ait olduğu belirtilen fotoğraflar, Londra merkezli bir kuruluş olan Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nin kurucusu Rami Abdurrahman’a ait. Suriye’deki savaşın başlangıcından itibaren konuyla ilgili yürütülen siyasi görüşmeler veya tartışmalarda Ahmed-i Şerifi isminde herhangi birine rastlanmıyor. Ayrıca Suriye’deki savaşın başlangıcından itibaren gerçekleştirilen siyasi tartışmalar veya görüşmelerde rol oynamış Ahmed-i Şerifi isimli bir kişiye dair herhangi bir bilgiye de rastlanmıyor.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
21) Suriye kökenli Muhammed Erdoğan’ın Bursa’dan milletvekili seçildiği iddiası
Sosyal medyada yer alan ve Teyit'e ihbar olarak gönderilen paylaşımlarda AK Parti’den Bursa milletvekili adayı olan Suriye kökenli Muhammed Erdoğan’ın seçildikten sonra yaptığı konuşmada, “bu toprakları kanımızın son damlasına kadar koruyacağız. Beni seçen Bursa halkına şükranlarımı sunuyorum” dediği ve bu konuşmasını Türkçe bilmediği için Arapça yaptığı iddia edildi.
AK Parti Bursa milletvekili seçildiği belirtilen Erdoğan’ın Arapça olarak “bu toprakları kanımızın son damlasına kadar koruyacağız, beni seçen Bursa halkına şükranlarımı sunuyorum” dediği iddiası doğru değil. Bursa birinci bölgeden AK Parti’nin 9. sıra adayı olan Muhammed Erdoğan, Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) açıkladığı kesin sonuçlara göre 24 Haziran seçimlerinde milletvekili olarak seçilemedi.
Amerika’nın Sesi isimli haber sitesinin Suriye kökenli aday Muhammed Erdoğan hakkında hazırladığı haberin bir bölümünde, Erdoğan’ın Türkçe konuştuğu görülebiliyor.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
22) Videonun Sapanca’da bacakları kesilen köpeğin Suriyeli çocuklar tarafından işkenceye uğradığını gösterdiği iddiası
Sosyal medyadapaylaşılan videonun Sapanca’da bacakları kesildikten sonra ölüme terk edilen köpeği gösterdiği iddia edildi. Ayrıca iddialarda videodaki çocukların da Suriyeli olduğu belirtildi.
Videonun Sapanca’da bacakları kesilen köpeğin Suriyeli çocuklar tarafından işkenceye uğradığını gösterdiği iddiası doğru değil. Söz konusu videonun en erken 9 Ağustos 2016 tarihinde bir Facebook sayfasında paylaşıldığı görülüyor.
Haziran 2018’de Ürdün merkezli bir sivil toplum kuruluşu tarafından yapılan paylaşıma göre ise görüntüler Ortadoğu’daki bir ülkeden. Bu kurum, söz konusu videonun Türkiye’de yavru bir köpeğin öldürülmesine ilişkin gerçekleşen olayla herhangi bir ilgisinin bulunmadığını belirtti.
Aynı hafta Sapanca Savcılığı tarafından ormanlık bir alanda bacakları kesik halde bulunan yavru köpeğe ilişkin başlatılan soruşturma kapsamında ise bir kişinin şüpheli olarak gözaltına alınmış olduğu da biliniyor.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
23) Türkiye’de yaşayan Suriyelilerin telefon görüşmelerinde para ödemeyeceği iddiası
Sosyal medyada paylaşılan ve Sözcü, Sputnik, Yurt Gazetesi, İPA Haber, WebTekno gibi sitelerde yer alan haberlerde, Türkiye’de bulunan Suriyeli mültecilerin yurt dışı ve yurt içi telefon görüşmelerinin ücretsiz olacağı iddia edildi.
Ancak Suriyeli mültecilerin yurt dışı ve yurt içi telefon görüşmelerinin ücretsiz olacağı iddiası doğru değil. İddianın gündem olmasının ardından Göç İdaresi Genel Müdürlüğü konu hakkında bir açıklama yaptı. Açıklamada; Suriyeli mültecilerin telefon görüşmelerinin ücretsiz olacağı şeklindeki iddiaların doğru olmadığını belirten müdürlük, söz konusu uygulamanın Geri Gönderme Merkezleri’nde sınır dışı edilmek üzere tutulan sınırlı sayıdaki yabancıyı kapsadığını ifade etti.
Kamu İhale Merkezi takip sisteminde Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün 7 Mart 2018’de açtığı ihalenin bilgisine ulaşılabiliyor. “60 bin Adet Şifreli Telefon Kartı Satın Alınacaktır” başlığıyla açılan ihalenin yüklenicisi olarak “Mega Uluslararası Telekomünikasyon Hizmetleri Anonim Şirketi” görünüyor. Ancak daha sonra ihale merkezinde yer alan ihale başlığının değiştirildiği fark edilebiliyor. Buna göre ihalenin isminden 60 bin ifadesinin kaldırıldığı ve sadece” şifreli kart alım ihalesi” olarak değiştirildiği anlaşılıyor. Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün internet sayfasında yer alan ve Geri Gönderme Merkezleri’nde sağlanan hizmetlerin sıralandığı yazının ikinci maddesinin, “Yabancıya; yakınlarına, notere, yasal temsilciye ve avukata erişme ve bunlarla görüşme yapabilme, ayrıca telefon hizmetlerine erişme imkânı sağlanır” şeklinde olduğu da görülebiliyor.
Teyit'in ulaştığı Mega Telekom şirketi yetkilileri Göç İdaresi’nin yapmış olduğu açıklamanın yeterli olduğunu, şirketin farklı bir açıklama yapmayacağını ifade etmişti. Konuyla ilgili olarak Mülteciler Derneği’nin yaptığı bir haberde de Suriyeli mültecilerin telefon görüşmelerinin ücretsiz olmayacağı ifade ediliyor.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
24) Suriyeli mültecilerin hastanelerde ‘yasal öncelikli hasta’ sayıldığı iddiası
Teyit'e ihbar olarak gönderilen birçok paylaşımda kullanıcılar Suriyelilerin hastanelerde öncelikli olarak tedavi gördüklerini iddia etti.
Ancak Suriyeli mültecilerin yasal öncelikli hasta statüsünde muayene edildiği iddiası doğru değil. 2011’den beri geçici koruma ya da şartlı mülteci statüsünde bulunan Suriyeliler, yasalar gereği Türk vatandaşları gibi 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kanunu hükümlerine tabiler. Suriyelilerin yasal öncelikli hasta sayılmalarını gerektiren herhangi hukuki bir düzenleme bulunmuyor.
Gebze Fatih Devlet Hastanesi’nden edinilen bilgilere göre de iddia fotoğrafta görülen Suriyeli mültecinin hastanenin acil bölümünden ilgili polikliniğe sevk edildiği için elektronik sistemde öncelikli hasta durumunda gösterilmiş. Kimlerin “yasal öncelikli hasta” statüsünde olduğuna dair Sağlık Bakanlığı’nın yayımladığı bir genelgeye göre de “Suriyeli mülteci olmak” öncelik gerektiren durumlar arasında sayılmamış.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
25) Fotoğrafın Türk bayrağı yakan Suriyelileri gösterdiği iddiası
Sosyal medyada paylaşılan bir fotoğrafın Türk bayrağı yakan Suriyelileri gösterdiği iddia edildi.
Fakat Türk bayrağını yakan fotoğraftaki grubun Suriyeli olduğu iddiası doğru değil. Fotoğraf, 2015 yılında Irak’ta bulunan Başika Üssü’ne Türkiye’den askeri güçlerin takviye edilmesi üzerine başlayan protestolarda 12 Aralık 2015 tarihinde çekildi.
İddia fotoğrafta görülen bayraklar Irak ve Haşdi Şabi’ye ait.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
26) İŞKUR’un 7 bin 400 Suriyeli istihdam edeceği iddiası
Bir haberde İŞKUR’un 7 bin 400 Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ile 7 bin 400 Suriyeli sığınmacıyı istihdam edeceği iddia edildi.
İŞKUR’un 7 bin 400 Suriyeliyi ve 7 bin 400 Türk vatandaşını personel olarak istihdam edeceği iddiası yanlış. İŞKUR, “Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler ve Türk Vatandaşları İçin İstihdam Desteği Projesi” kapsamında 14 bin 800 kişiye istihdam edilebilmelerini sağlamak amacıyla sadece belli eğitimler verecek. Eğitimler sonrasında katılımcılara danışmanlık yapacak. Bu proje Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile İŞKUR tarafından Dünya Bankası işbirliğinde hayata geçiriliyor ve projenin maliyeti, Avrupa Birliği “Türkiye’deki Mülteciler İçin AB Mali Yardım Programı (FRIT)” tarafından karşılanıyor.
“Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler ve Türk Vatandaşları İçin İstihdam Desteği Projesi”nin açılış toplantısı 28 Ocak 2019 tarihinde Ankara’da yapıldı. İŞKUR Genel Müdürü, bu toplantıda projenin ana eksenini oluşturan yarısı Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı, yarısı Suriyeli toplamda 14 bin 800 kişinin aktif işgücü programları ile yetiştirilip işgücü piyasasına erişimlerinin destekleneceğini belirtti. Toplam 30 ay sürecek şekilde planlanan projenin pilot illeri arasında İstanbul, Gaziantep, Şanlıurfa ve Adana yer alıyor.
Bu program kapsamında gerçekleşen eğitim, sağlık ve sosyo-ekonomik destek ile ilgili ayrıntılı bilgiye programın tanıtım sayfasındanulaşılabiliyor.Burada yer alan bilgilere göre program kapsamında 500 bin Suriyeli mülteci çocuğun eğitime erişimi sağlandı. 5 bin 500 Türkçe dil öğretmeni 23 ilde istihdam edilerek 312 bin çocuğa dil eğitimi sağlandı ve 125 sağlam yapı ile 50 prefabrik okul inşa edildi.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
27) Fotoğraflar Türkiye’de organları çalınan Suriyeli çocukları göstermiyor
Teyit'e ihbar olarak gönderilen fotoğrafların Suriye’den Türkiye’ye organ ticareti için getirilen ve organları alınıp öldürülen çocukları gösterdiği iddia edildi.
Fotoğrafların Türkiye’de organları çalınan Suriyeli çocukları gösterdiği iddiası doğru değil. Soldaki fotoğraf, İnsan Hakları Gözlem Örgütü’nün ilgili raporunda Suriye hükümeti tarafından 21 Ağustos 2013’te gerçekleştirildiği belirtilen bir kimyasal saldırı sonucu ölen çocukları gösteriyor.
İddia görselde yer alan soldaki fotoğraf Google Görsellerde tersine aratıldığında Suriye’deki iç savaşa dair yayınlar yapan bir haber sitesinin 5 sene önce gerçekleşen kimyasal saldırı ile ilgili haberineulaşılabiliyor. Fotoğrafların Suriyeli aktivistler tarafından çekildiği de belirtiliyor. Suriye’deki iç savaşa dair haberler yayınlayan Orient TV’nin YouTube paylaşımları arasında saldırıda yaşamını yitiren çocukları gösteren videoya erişmek mümkün. Sağdaki fotoğraflarda yer alan kız çocuğu ise, Ekim 2015’te Endonezya’da tecavüze uğradıktan sonra öldürülen Putri Nur Fauziah.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
28) Suriyelilere bayram parası verildiği iddiası
Paylaşılan bir fotoğrafın, kamu bankası olan Ziraat Bankası’na ait bir ATM’nin önünde, bayram paralarını çekmeyi bekleyen Suriyelileri gösterdiği iddia edildi.
İddia doğru değil. Türkiye’de yaşayan ve belirli koşulları sağlayan Suriyelilerin devlet aracılığıyla aldığı tek maddi destek, Avrupa Birliği (AB) tarafından finanse edilen Sosyal Uyum Yardımı (SUY) adı altında verilen aylık 120 Türk Lirası.
SUY destek programı, biri finansör olmak üzere toplam dört ortaktan oluşuyor. Desteğin finansörü Avrupa Birliği üye ülkeleri, uygulayıcı ortakları ise Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı (WFP), Türk Kızılayı ve Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. Program kapsamında kamplar dışında yaşayan ve belli şartları sağlayan uluslararası koruma veya geçici koruma altındaki yabancılara gıda, giyim, barınma gibi temel ihtiyaçlarını karşılamaları için aylık 120 lira veriliyor. Türkiye’de kamplarda kalan Suriyeli mültecilerin bu yardımdan yararlanamama sebebi ise bu ihtiyaçlarını kamplarda karşılayabiliyor olmaları.
Fotoğraftaki bankamatiklerin arkasında görülen levhadan, fotoğrafın Şanlıurfa ili Eyyübiye ilçesindeki Çamlık Parkı’nı gösterdiği anlaşılıyor.
Eyyübiye Belediyesi Başkanı Mehmet Kuş’un Basın Danışmanı Ekrem Demirbilek Teyit’e yaptığı açıklamada, belediye tarafından da ilçe sınırları içerisinde yaşayan Suriyelilere bayram parası verilmediğini belirtti.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
29) Videonun Gaziantep’te dans eden Suriyeli mültecileri gösterdiği iddiası
Sosyalmedyadapaylaşılan ve teyit.org’a ihbar olarak gönderilen videonun, Gaziantep’te elektrik direklerine çıkarak eğlenen Suriyeli mültecileri gösterdiği iddia edildi. Videoda mavi kıyafetleri olan bir kişinin beton elektrik direğine çıkarak dans ettiği görülebiliyor.
Ancak videonun Gaziantep’te bir düğün sırasında direğe çıkıp dans eden Suriyeli mültecileri gösterdiği iddiası doğru değil. Söz konusu video ilk olarak 15 Mart 2019’da İran’da çekildiği belirtilerek Twitter’a yüklenmiş. İran’ın güney bölgesinde yer alan Bandar Abbas şehrinde bahsi geçen dans erkekler tarafından yaygın şekilde yapılıyor.
Gaziantep’teki Suriyeli mültecilerin düğününü gösterdiği iddiasıyla paylaşılan videonun ilk olarak Arash isimli bir kullanıcı tarafından 15 Mart 2019’da Twitter’da paylaşıldığını söylemek mümkün. 160 bin kez beğenilen paylaşımın devamında ise kullanıcı, videonun İran’da çekildiğini ifade etmiş.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
30) Videonun denize çıplak girmeye çalıştığı için dövülen Suriyeliyi gösterdiği iddiası
Sosyal medyada paylaşılan videonun, denize çıplak girmeye çalıştığı için dövülen bir Suriyeliyi gösterdiği iddia edildi. Sözcügibi haber sitelerinde ise aynı olay dövülen kişinin sığınmacı olduğu iddiası ile 13 Haziran 2019 tarihinde paylaşıldı.
Ancak, videonun denize çıplak girdiği için dövülen bir Suriyeliyi gösterdiği iddiası doğru değil. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) yaşanan olayda denize çıplak girmeye çalışan kişi, hem KKTC hem Türk vatandaşı olduğu bilgisi edinilen Muzaffer Mazlum.
Olay, 17 Mayıs 2019 tarihinde KKTC’nin Yeni İskele ilçesindeki Long Beach Bölgesi’nde yer alan Babutsa isimli halk plajında yaşandı. Elinde sopa ile çıplak şekilde sahilde dolaşan Muzaffer Mazlum, önce plaj görevlisi Hasan Kırmızı tarafından uyarıldı. Mazlum’un Kırmızı’yı itmesi üzerine ikili arasında kavga çıktı. Kavgaya sahildeki diğer vatandaşlar da katıldı. Mazlum, polis tarafından gözaltına alındı.
Videonun internette hızla yayılmasının ardından, görüntülerde Mazlum’u darp ettiği tespit edilen Yeni İskele Belediyesi çalışanı Hasan Kırmızı ve bir vatandaş hakkında “kavga ve rahatsızlık” suçundan dava açıldı.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
31) Suriyeliler hakkındaki ifade İmamoğlu’na mı ait?
Sosyalmedyadapaylaşılanve Teyit’e ihbarolarakgönderilenbiriddiayagöreİstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu Temmuz 2019’da yaptığı bir açıklamada Türkiye’de yaşayan Suriyeliler hakkında “70 yaşında adam pazarda limon satacak; 20 yaşında Suriyeli genç belediyeden yardım alıp, sahilde nargile içecek. Yok öyle artık o devir bitti.” şeklinde bir ifade kullandı.
Ancak İBB Başkanı İmamoğlu, Suriyeliler hakkında 11 Temmuz 2019 itibariyle böyle bir söz söylemedi. İddia sosyal medyada dolaşıma girdiğinde İmamoğlu’nun İBB’nin 8 Temmuz 2019’daki ilk meclis oturumunda bu sözleri söylediği iddia ediliyordu. 23 Haziran 2019’da yinelenen İBB seçimlerinin ardından İmamoğlu’nun başkan olarak katıldığı ilk toplantı olan 8 Temmuz 2019’daki yaklaşık 3 saatlik oturum boyunca Ekrem İmamoğlu Suriyeliler hakkında bu ifadeleri kullanmıyor.
Söz konusu ifadeyi paylaşan sosyal medya kullanıcılarının hiçbiri kaynak göstermemiş. İddiadaki cümleler aratıldığında karşımıza ilk olarak 9 Temmuz 2019’da yüksek etkileşimli gönderiler çıkıyor. Twitter’da ve Facebook’ta yer alan gönderilerde İmamoğlu’nun 8 Temmuz 2019’da gerçekleşen İBB meclisi birinci oturumunda bu cümleleri kullandığı iddia ediliyor.
İBB’nin YouTube kanalından eş zamanlı olarak canlı yayınlanan 8 Temmuz 2019’daki meclis oturumunun tamamı izlendiğinde İmamoğlu’nun böyle bir cümle kurmadığı görülebiliyor. İkinci oturum 11 Temmuz 2019 saat 13.30’a erteleniyor. 11 Temmuz’daki oturum da YouTube’dan izlendiğinde İmamoğlu’nun iddiada belirtildiği şekilde bir ifade kullanmadığı fark ediliyor.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
32) Ankara’daki Suriyelilerin işyerlerinin kapatılacağına dair iddialar
Sosyalmedyada paylaşılan ve teyit.org’a ihbar olarak gönderilen bir haberde Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin Suriyelilere ait iş yerlerini kapattığı ve Suriyelilerin 19 Temmuz 2019 tarihi itibariyle Ankara’da iş yeri açamayacağı iddia edildi.
Anka Canlı adlı Twitter hesabı, gün içinde haberi güncelleyerek, söz konusu uygulama kararının Polatlı Belediyesi’ndeki encümenler tarafından alındığını iddia etti.
Ancak her iki iddia da gerçeği yansıtmıyor. Polatlı Belediyesi’nin de Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin de Suriye uyruklu kişilere ait iş yerlerinin kapatılmasına dair bir uygulaması bulunmuyor. Ankara Büyükşehir Belediyesi yetkilileri, büyükşehir belediyesinde böyle bir karar alınmadığını belirtti. Polatlı Belediyesi Zabıta Müdürlüğünün yaptığı açıklamaya göre ise gündeme gelen uygulama, 3572 sayılı ruhsat yönetmeliği gereğince ticari faaliyetine son verilen 7 adet işletmeye yönelik. Kapatılan işletmelerden 3 tanesi T.C. uyruklu vatandaşlara aitken, 4’ü Suriye uyruklu kişilere ait.
Ankara Büyükşehir Belediyesi yetkilileriyle görüşen Teyit, belediyenin Suriyelilere ait iş yerlerine yönelik herhangi bir kapatma kararının bulunmadığını öğrendi. Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin resmi internet sitesi veya sosyal medya hesaplarında da böyle bir uygulamayı gösteren bir duyuruya rastlanmıyor. İddia konusu haberde kullanılan fotoğraflarda da Polatlı dışında bir ilçenin fotoğrafı görülmemekte. Haberin kaynaklarından ANKA Canlı Haber de, daha sonra paylaşımını güncelleyerek uygulamanın sadece Polatlı’da gerçekleştiğini belirtmiş. Polatlı Belediyesi’nin yayılan haber üzerine yaptığı açıklamaya belediyenin resmi Facebook sayfasından ulaşılabiliyor.
Polatlı Belediyesi Zabıta Müdürlüğü ile de iletişime geçen Teyit, uygulamanın 3572 sayılı İş Yeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Yönelik Yönetmelik gereğince uzun süredir her sene gerçekleştirildiğini öğrendi. Bu sene de Zabıta Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen kontrollerde, genel temizlik ve insan sağlığı kurallarına uymayan, tarihi geçmiş ve menşei belirsiz ürün satışı yapan veya ruhsatları bulunmadığı belirlenen işletmelere 15 gün boyunca yasal şartları sağlamaları için süre verildiği, 15 gün sonunda bu şartları hala sağlamamış olan 7 işletmenin kapatıldığı belirtildi. Yapılan telefon görüşmesinde bu kapatılan 7 işletmeden 3’ünün sahibinin T.C. vatandaşı 4’ünün ise Suriye uyruklu olduğu belirtildi.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
33) Fotoğrafın denizde nargile içen bir Suriyeliyi gösterdiği iddiası
Korkusuz Gazetesi’nin 24 Temmuz 2019 tarihli sayısında “Besle kargayı oysun gözünü” başlıklı bir manşet yayımlandı. Haberde yer alan fotoğraflardan biri “Suriyeliler Türkiye’de denizin keyfini böyle çıkarıyor” alt başlığı ile paylaşıldı.
Ancak fotoğrafta görülen kişinin Suriyeli bir mülteci olduğu iddiası doğru değil. Fotoğraftaki kişi Erzin Soylu isimli bir Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı. İddia konusu fotoğraf 2016 yılının Ağustos ayından beri dolaşımda. Aynı fotoğraf Onedio.com tarafından 14 Mayıs 2017 tarihinde yapılan “Nargile kafelerin müdavimi olmuş köz kokulu gençlerin 13 ortak özelliği” isimli bir paylaşımda görülebiliyor.
Fotoğrafın sahibi Erzin Soylu, Twitter hesabından attığı bir tweette, görselde bulunan kişinin kendisi olduğunu belirtti. Teyit konu hakkında Soylu’nun avukatıyla da görüştü ve fotoğrafla ilgili hukuki sürecin başlatılacağı bilgisine ulaştı.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
34) Türk bayraklı çizim Türkiye’de yaşayan bir Suriyeli tarafından yapılmadı
Sosyal medyada paylaşılan ve Türk Bayrağı’ndaki hilali bir ağız ve yıldızı da bu ağızdan kaçan insanlar olarak tasvir eden bir illüstrasyonun çizerinin Türkiye’de yaşayan Suriyeli bir kişi olduğu iddia edildi.
Ancak söz konusu illüstrasyonu Türkiye’de yaşayan bir Suriyelinin çizdiği iddiası doğru değil. İllüstrasyonun sahibi Moustafa Jacoub isminde Suriye asıllı Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşayan bir çizer. Jacoub’un Suriye’deki iç savaşa dikkat çekmek ve ülkelerin mültecilere ilişkin politikalarını eleştirmek için hazırladığı birçok çalışma bulunuyor. Moustafa Jacoub Teyit’e söz konusu illüstrasyonu çizmedeki amacının “Suriyeliler dahil olmak üzere totaliter rejimlerde yaşayan ve ifade özgürlüğü arayan insanların sesi olmak” olduğunu belirtti.
Sosyal medyada paylaşılan görsel yaklaştırıldığında sağ altında “M. Jacoub 2019” ibaresinin yer aldığı görülebiliyor. Bu isim internette aratıldığında karşımıza görsel tasarımcıların kullandığı Behance, Devianart gibi platformlarda kullanıcı olan Moustafa Jacoub isimli bir çizer çıkıyor. Jacoub’un profil bilgilerinde yer alan biyografi kısmına bakıldığında ise kendisinin ABD’nin Texas eyaletinin Houston şehrinde yaşadığı bilgisine ulaşılıyor.
Teyit, Moustafa Jacoub’a ulaştı. Jacoub, kendisinin Suriye asıllı bir Arap olduğunu söyledi ve iddia konusu çizimin kendisine ait olduğunu belirtti. Çizer, Suriye İç Savaşı sırasında Almanya’da 2 sene yaşadığını sonrasında ise Houstan’a taşındığını ve şu an freelance çalışan bir görsel sanatçı olduğunu ifade etti.
Ayrıntılı analiz için tıklayın.
Derleyenler: Gülin Çavuş, Çınar Livane Özer, Mehmet Atakan Foça, Taha Onur Selimoğlu, Ali Osman Arabacı, Burak Avşar, Alican Acanerler
