Sosyal medya platformlarında 2018’den bu yana aralıklarla gündeme gelen bir iddia yeniden dolaşımda. Paylaşımlarda Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk parasının üzerinde “Saban kılıçtan üstündür” yazdığı iddia ediliyor. İddia konusu paylaşımlardan, Türkiye Cumhuriyeti kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün tarıma verdiği öneme işaret edilmeye çalışıldığı anlaşılıyor.
İlk madeni para 1924’te basıldı
Türkiye’de basılan paraların tarihine Hazine'ye bağlı Darphane’nin internet sitesi üzerinden ulaşılabiliyor. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk madeni parası 1924 yılında basılmış. Basılan ilk paralar ise, 100 para, 5 kuruş ve 10 kuruş olmak üzere üç adetmiş. Seriye 1925 yılında da 25 kuruş eklenmiş.
İddia konusu “Saban kılıçtan üstündür” yazılı parayı Darphane'nin sitesinde aradığımızda ise , 1970 tarihinde basılmış bir hatıra parası olduğu bilgisine ulaşıyoruz. Sanatçı Avni Kumuk tarafından tasarlanan paslanmaz çelik alaşımı olan para, FAO (BM Gıda ve Tarım Örgütü) ile yapılan anlaşma anısına basılmış ve cumhuriyet tarihinin ilk hatıra parası olma özelliğini taşıyor. Sonraki yıllarda üzerinde “Saban kılıçtan üstündür” yazan 10 kuruş, 5 lira, 150 lira gibi başka hatıra paraları da basılmış.
Hatıra parasının geçmişi, Roma İmparatorluğu dönemine dek gitse de, Türkiye Cumhuriyeti döneminin ilk hatıra parası 1970 yılında basıldı. Bu ve bunun gibi sonraki yıllarda basılan hatıra paraları bugün internetteki çevrimiçi satış platformlarında ve mezatlarda 10 ila 100 TL aralığında fiyatlara satılıyor.
Hatıra parası bastırma kararı, ulusal ve uluslararası öneme sahip tarihi, bilimsel, kültürel ve sanatsal gelişmeleri anmak için hükümetler tarafından alınıyor. Güncel hatıra paralarına 30 Temmuz’da basılan Ayasofya hatıra parası ile 11 Ağustos’ta satışa sunulan Nejat Uygur Geleneksel Türk Tiyatrosu hatıra parası örnek verilebilir.
