Sosyal medyada ve Sabah, Takvim gibi haber sitelerinde İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanı Tunç Soyer’in İzmir’e özel bir bayrak ve para çalışması yaptığı, hatta İzmir’e özerklik talep ettiği iddia edildi. Soyer’in katıldığı bir toplantıdan olan video görüntüleri, A Haber ve Kanal 7 gibi televizyon kanallarında da yayınlandı. Konu siyasilerin de gündemindeydi.
Ancak iddia doğru değil. Soyer’in 5 Haziran 2020’de Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği’yle yaptığı görüşmede kaydedilen görüntüler cımbızlanmış. Videoda Soyer, akademik bir makaleye de konu olan tarihi İzmir bayrağından bahsediyor. İzmir parası konusu ise dijital bir para birimi olan bitcoinle ilgili.
Videonun orijinali beş dakika
İddiaya konu olan video görüntüleri 5 Haziran 2020 tarihinde Tunç Soyer’in Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği’yle yaptığı bir görüşmeden alınarak paylaşılmış. Soyer’in resmi sosyal medya hesabından o güne dair paylaşımları görmek mümkün. İddia paylaşımlarında bir dakikadan biraz fazla olan video, orijinalinde beş dakikaya yakın. Görüntülerin montajsız haline bir YouTube hesabında rastlanıyor. Görüşmede Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği’nden bir temsilci, Soyer’e sorular yöneltiyor. Videonun 21. saniyesinden itibaren birlik kendini tanıtarak, İzmir merkezli e-ticaret yapan bir seyahat acentesi olduklarını ve blockchain teknolojisiyle ödeme almaya çalıştıklarını söylüyor. Özellikle Covid-19 nedeniyle bankacılık sistemlerinin değişmesiyle, bitcoin ve türevi paraların duyulmaya başlandığı bilgisini veren kişi, görüntülerin 47. saniyesinde Soyer’e İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin blockchain teknolojisine bir yatırım planlayıp planlamadığı soruyor. Videonun devamında 57. saniyede Konya Büyükşehir Belediyesi’nin de bu teknolojiyle ilgili bir çalışma yaptığı söyleniyor.
Görüntülerin 1.06 dakikasından itibaren ise Soyer şunları söylüyor:
“Şimdi aslında şöyle bir şey söylemek isterim. Bir akademisyen hocamız, çok uzatmadan anlatmak istiyorum mutlaka size. İzmir bayrağıyla ilgili bir çalışma yaptı ve çalışma ortaya çok ilginç bir sonuç çıkardı. 1800'lerde hatta biraz daha öncesinden itibaren İzmir’in bir bayrağı olmuş. Yeşil beyaz çizgili bir bayrak. Kentlerin bayrakları varmış o dönem ama çok az sayıda kentin bayrağı varmış. İzmir de dünyadaki bayraklı kentlerden biriymiş. Biz tabii büyük bir heyecanla dinledik. Sonra hoca, bunu bir akademik makale haline getirdi, daha basmadı. Basacağız yakında galiba. Bunu şunun için anlattım. Benim aklımda bir İzmir parası çıkartmak vardı, hatta buna “İzcoin” diye bir isim de koymuştum. Sonra bayrak da çıkınca, arkadaşlar beni uyardılar dediler ki; senin bir eyalet kurma çaban olduğu anlaşılır, sonuçta İzmir’i bu memleketten kopartacak bir çalışma olarak algılanır, duralım bunun ismini falan değiştirelim dediler. Bunu biraz da şaka olsun diye anlattım ama kısacası şu, İzcoin veya buna ne diyeceksek diyelim, bunu bir takas enstrümanı blockchain teknolojisi kullanılarak yapılacak bir parayı hayata geçireceğiz. Ve bunu “Bizİzmir” sayfası üzerinden gönüllü çalışmalar için yapmaya başladık.
Şöyle yapıyoruz, İzmir için hizmet üretmek isteyen insanlara üretebilecekleri hizmetleri tanımlıyoruz. Yani söz gelimi siz İngilizce öğretmek isteyebilirsiniz, arka mahalledeki çocuklara 10 saat İngilizce dersi vermek isteyebilirsiniz. Biz bu hizmetleri tanımlıyoruz ve karşılığında da büyükşehir belediyesinin İzmirlilere sunduğu hizmetlerden hangisini bunlarla takas edebiliriz onları sunuyoruz. Dolayısıyla şöyle bir tablo çıkacak ortaya, diyelim ki siz Kemalpaşa’da kiraz bahçesinde kiraz hasadı yaptınız ve üreticiye destek oldunuz. 10 saatin karşılığında biz sizin kartınıza 10 puan yükleyeceğiz. Siz o 10 puanı aldığınız zaman karşılığında sekiz tane vapur bileti, üç tane konser bileti almış olacaksınız.
Kısacası bu takas ekonomisini büyütüp geliştirmeyi düşünüyoruz. O nedenle bir İzcoin mi olur, başka bir şey mi olur adı bilmiyorum ama gönüllülerle başlattığımız bu çalışmayı İzmir’de yaygınlaştırmak bizim de hayalimiz.”
Kaynak akademik bir çalışma
Tunç Soyer, konuşmasına bir akademisyenin tarihteki kent bayraklarına yönelik çalışmasına atıfta bulunarak “1800'lerde İzmir bayrağı da varmış” diyerek başlamıştı. Çalışmanın sahibi, Tarih Vakfı Başkanı Mehmet Öznur Alkan. Alkan’ın Toplumsal Tarih Dergisi’nin 315. sayısında yer alan “Tarihte Bayrağı olan Nadir Şehir: İzmir” başlıklı çalışması hem Tarih Vakfı’nın sitesinde hem de kendi sosyal medya hesabında görülebiliyor.
Toplumsal Tarih Dergisi’nin konuyla ilgili kapağı.
Mehmet Ö. Alkan’ın makalesi 17. yüzyılın başından 20. yüzyıla kadar uzanan dönemde İzmir’in kendine ait bir bayrağa sahip olduğunu ve görsel kaynaklarla bu bayrağın serüvenini anlatıyor. Makalede yer alan bilgilere göre, İzmir’in kendine has bir bayrağının olmasının nedeni liman şehri olması. Pek çok liman şehrinin bayrakları bulunuyor.
Osmanlı kaynaklarında da görülebilen İzmir Bayrağı.
İzmir’in kendine has bir para birimi olacağı kısmı da gerçeği yansıtmıyor. Çünkü İzmir’in para birimi olarak adlandırılan para, basılı değil. Kripto para olarak adlandırılan takas işlemlerinde kullanılabilen, tamamen dijital, şifrelenmiş, sanal para biriminden bahsediliyor. Soyer de konuşmasında bu paraya “İzCoin” denebileceğini, bu parayla takas ekonomisinin de büyüyeceğini söylemiş.
Tunç Soyer, açıklamalarının bir kısmının kullanılarak paylaşılmasının ardından sosyal medya hesaplarından açıklama yaparak İzmir bayrağı konusunun akademik bir çalışma olduğunu, İzmir parası konusunun ise dijital alışveriş araçlarına ilişkin kullanılan bir para birimi olduğunu söyledi. 23 Haziran 2020 tarihinde Soyer, Fox Tv yayınına da katılarak Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği’yle yaptığı görüşmede espri niyetiyle Tarih Vakfı başkanının İzmir bayrağı makalesine değindiğini söyledi.
Sonuç olarak Tunç Soyer’in İzmir’e özerklik getirecek bir bayrak ve para çalışması yaptığı iddiası doğru değil. Soyer’e ait videonun tamamına bakıldığında İzmir bayrağının bir akademik çalışmadan örnek gösterildiği, İzmir parasının ise dünyada kullanılan dijital para birimi bitcoin olduğu anlaşılıyor. İddia yanlış bilginin türlerinden bağlamdan yoksun videolar arasında soyutlamaya örnek.
