1. Trump "Türkiye'deki darbe girişimine CIA yardım etti" dedi iddiası
ABD merkezli haber sitesi Politico’da yer aldığı iddia edilen “Trump: Kanıtlar var, CIA ajanları Türkiye’deki başarısız darbe girişimine yardım etti” başlıklı haberde Trump’ın 15 Ağustos 2016’da attığı belirtilen tweetlerin ekran görüntüsüne de yer verildi. Söz konusu tweetlerden birinde Donald Trump’ın şöyle yazdığı iddia edildi: “13 CIA ajanının Türkiye’deki başarısız darbeye yardım ettiğine dair elimde deliller var. Önümüzdeki günlerde isimleri açıklayacağım.”
İddiaların aksine Politico’da bu başlıkla bir haber ve ekran görüntülerinde yazıldığı şekliyle bir link bulunmuyor. Ensonhaber.com, Politico’nun ilgili yazıyı yayınladıktan sonra sildiğini öne sürse de web sayfalarının arşivini tutan archive.org sitesinde yaptığımız araştırma, sayfanın hiç oluşturulmamış olabileceği yönünde bir delil sunuyor.
Ayrıca haberi yazdığı iddia edilen Rebecca Morin, 19 Ağustos 2016’da Twitter hesabından yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullanıyor: “Benim imzamla Politico’da yayımlandığı iddia edilen Türkiye/CIA hikayesi gerçek değil. O haberi ben yazmadım ve Politico yayınlamadı. İddia gerçek değil.”
Ayrıntılı analizi buradan okuyabilirsiniz.
2. Donald Trump seçimden sonra bir Kürt düğününe katıldı iddiası
Donald Trump’ın 3 Eylül 2016’da Detroit’te bir kilisedeki görüntüleri sosyal medya kullanıcıları tarafından montajlandı ve farklı bir iddiayla paylaşıldı.
Videonun orijinalini aşağıda izleyebilirsiniz.
3. Back to the Future filmi Trump’ın başkanlığını öngördü iddiası
YouTube’da yaklaşık 200 bin kişinin izlediği bir videoda Geleceğe Dönüş (Back to the Future) filminden bir sahnede, filmin ana karakteri Marty 2015 yılına gidiyor ve televizyonlarda Donald Trump’ın başkanlığını görüyor. Ayrıca tabelasında “Donald Trump’s Pleasure Paradise” (Donald Trump’ın Keyif Cenneti) yazan bir binanın önünde duruyor.
Montajlanarak kurgulanan bu videonun aksine filmde, binanın tabelasında “Buff Tannen’s Pleasure Paradise” (Buff Tannen’in Keyif Cenneti) yazılı. Ayrıca Marty’nin izlediği televizyon programlarında da Donald Trump’tan eser yok.
4. Trump, 1998 yılında Cumhuriyetçilere aptal dedi iddiası
“Eğer başkanlık için yarışacak olsam, Cumhuriyetçi olarak yarışırdım. Ülkedeki oy verenlerin en aptal grubu onlar. Fox TV haberlerinde gördükleri her şeye inanıyorlar. Yalan söyleyebilirdim ve onlar da bu yalanları yerdi. Bahse varım, oyum tavan yapardı.”
Donald Trump’ın 1998 yılında People dergisine verdiği iddia edilen bu demeç gerçeği yansıtmıyor. Donald Trump 1998’de People dergisine herhangi bir röportaj vermedi. Bununla birlikte aynı yıl Trump Cumhuriyetçilerin ve Bush’un seçim kampanyasına destek oluyordu.
İddia ile ilgili ayrıntılı analizi buradan okuyabilirsiniz.
5. Trump’a kızan ABD’liler televizyonlarını parçaladı iddiası
CNN Türk’ün de 9 Kasım’da Ana Haber’de yer verdiği videoya göre Donald Trump’ın ilk tur seçimlerde delegelerin çoğunluğunu alarak yarışı önde tamamlaması, ABD’li bazı yurttaşların tepkisini çekti. İddiaya göre Trump’a kızan yurttaşlar Trump ekrandayken televizyonlarını parçaladı.
Sandalye, beyzbol sopası gibi cisimlerle televizyonlarını parçalayan insanların yer aldığı video daha önce YouTube’da milyonlarca kişi tarafından izlenen popüler videolara yapılan montajlarla hazırlanmış.
İddia ile ilgili detaylı analizi buradan okuyabilirsiniz.
6. Simpsons, Trump’ın 2016’daki başkanlığını 2000 yılında öngörmüştü iddiası
Birçok haber sitesinde de yer alan iddiaya göre Donald Trump’ın başkan adaylığını açıkladığı gün çekilen fotoğraflarının birebir aynısı 2000 yılında The Simpsons’ın bir bölümünde yayınlandı.
Ancak görselde kullanılan çizgi film kareleri, iddia edildiği gibi 2000 yılına ait değil. 7 Temmuz 2015’te Fox TV’de yayınlanan the Simpsons’ın “Trumptastic Voyage” isimli bir bölümünden alınma.
Simpsons’ın 2000’de yayınlanan “Bart to the Future” bölümüyle Donald Trump’ın başkan olacağına dair bir kurguyu yaptığı doğru olmakla birlikte, bu kurgunun 2016 seçimleri için de yorumlanabileceğini söylemek mümkün gözükmüyor.
İddia ile ilgili detaylı analizi buradan okuyabilirsiniz.
SON GÜNCELLEME: 14/10/2016 12:10
Derleyenler: Çınar Livane Özer, Taha Onur Selimoğlu, Mehmet Atakan Foça
