Sosyal medyada ve Sabah, Mynet gibi haber sitelerinde yer alan haberlerde sadece toplu iğne kullanarak kalp krizi geçiren kişinin hayatının kurtarılabileceği iddia edildi. 6 Aralık’ta “Anlamlı Sözler” isimli Facebook sayfasında paylaşılan iddia yaklaşık 10 bin paylaşım ve 4 bin beğeni aldı.
İddiada kalp krizi anında toplu iğnenin ucunu çakmak ile temizleyip, iğneyi kişinin tüm parmak uçlarından kan akacak şekilde batırmanın gerektiği belirtildi. Bu şekilde hastanın kan basıncının dışarıya iletileceği ve kişinin bilincinin yerine geleceği ve tüm bu yapılanların hastaneye gitmek için zaman kazandıracağı da ifade edildi.
Ancak kalp krizi geçiren hastaya bir toplu iğne ile ilk yardım yapılabileceği iddiası doğru değil. İddianın uzun süredir internette dolaşan ve şehir efsanesi haline gelen “Bir İğne Hayat Kurtarabilir” başlıklı İngilizce bir metinden alındığı anlaşılabiliyor. “Çinli bir profesörden” alındığı iddia edilen yazı kalp krizi anında yapılacakları madde madde sıralıyor.
İddia 10 yıldan fazladır internette
Doğrulama sitesi Snopes iddianın 2003 yılından beri e-posta yoluyla dolaşımda olduğunu belirtiyor. Yine iddia hakkında yazılmış başka bir yazıda da metnin 2003 yılından beri internette olduğu ifade ediliyor.
İddiaya benzer 2005 yılında yapılan “Effect of blood-letting puncture at twelve well-points of hand on consciousness and heart rate in patients with apoplexy” başlıklı bir araştırmanın olduğunu söylemek mümkün. Buna göre çalışmada parmaklardan kan alma işleminin bazı beyin hasarına uğramış hastalarda işe yaradığı ve hastaların bilincinin açılabileceği fakat çalışmanın hali hazırda felçli ve inmeli hastalar incelenerek ortaya konduğu ve yöntemin evde uygulanmasının önerilmediği görülebiliyor.
2006 yılında parmak uçlarına iğne batırma yönteminin felç geçirenler için yapılması gerektiğine dair bilgi e-posta zincirleri aracılığıyla dolaşıma girince New York Times konuyla ilgili bir haber yayınlayarak bu yönetimin doğru olmayabileceğini ayrıca bilimsel bir araştırmaya dayanmadığını belirtmişti.
Zaman içerisinde parmak uçlarına iğne batırma yöntemi internette kalp krizi geçiren hastalar için de önerilmeye başlandı. NTV’nin 2010 yılında konu hakkında Avrupa Acil Tıp Birliği Başkan Vekili Uzman Doktor Ülkümen Rodoplu ile görüşerek yayınladığı “Kalp krizinde iğne ile ilk yardım olmaz” başlıklı habere de ulaşılabiliyor.
Uzmanlar uyarıyor
Teyit'in görüştüğü Afyon Kocatepe Üniversitesi Hastanesi Kardiyoloji bölümü doktorlarından Prof. Dr. Alaettin Avşar, tıp literatüründe daha önce böyle bir bilgiyle karşılaşmadığını, sansasyonel bilgiler içeren böyle iddiaların bilimde yerinin olmadığını ifade etti. Avşar, kalp krizi geçiren hastaların hareketsiz tutulup, hızlı bir şekilde 112 Acil Sağlık Hizmetleri’nin aranması gerektiğini de sözlerine ekledi.
Teyit'in görüştüğü Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Alper Özgür de böyle bir şeyin kesinlikle söz konusu olmadığını belirtti. Kalp krizi anında tansiyonun düştüğünü hatırlatan Alper, parmaklardan kan boşaltmanın işe yaramayacağını, üstelik parmaklardaki kılcal damarların kalbe etkisinin olmayacağını ifade etti.
Kalp krizi sırasında neler yapılması gerektiğini Sağlık Bakanlığı’nın hazırladığı Temel İlkyardım Uygulamaları Eğitim Kitabı’ndan (sf.41) görmek mümkün.
