Sosyal medya platformlarında dolaşan ve Teyit’e de ihbar olarak gelen bir iddiaya göre, Thomas Edison’un son nefesi bir kapsül içerisinde muhafaza ediliyor. İddianın yer aldığı bir Instagram gönderisi, 3 binden fazla beğeni aldı. İddiayı eski tarihli paylaşımlarda da görebilmek mümkün.
Ancak iddia doğru değil. Edison öldüğü sırada odada bulunan tüplerden biri saklandı, ama içindeki hava Edison’un son soluğu değildi.
Tüpün tek özelliği Edison öldüğü sırada odada olması
Bahsi geçen tüp hali hazırda ABD’nin Michigan eyaletindeki Henry Ford Müzesi’nde sergileniyor. Müzenin dijital arşivinden tüple ilgili bilgi edinilebiliyor. Buna göre, tüp Edison öldüğü sırada odada açık bir biçimde duruyordu. Eserin özelliği bundan ibaret ve üzerindeki açıklamada da "son nefes" ibaresi tırnak içine alınmış. Yani bu gerçek değil, temsili bir son nefes.
Tüpün hikayesine, Atlas Obscura’daki farklı iki makaleden ulaşılabiliyor. Buna göre Henry Ford, Edison’un ölümünün ardından bir anı saklamak isteyince, Charles Edison babasının ölümü sırasında başucunda açık durduğunu fark ettiği test tüplerinden birinin uygun bir anı olabileceğini düşündü. Tüp ardından Dr. Hubert S. Howe tarafından parafinle mühürlendi.
Edison’un son nefesi, Henry Ford Müzesi, Atlas Obscura
Smithsonian da Smartnews’da aynı hikayeye yer vermiş. Ayrıca Hoax or fact de iddiayı yanlış bilgi olarak analiz etmiş.
Ford ile Edison nasıl tanıştı?
Edison, yaygın olarak fonograf (sesleri tespit edip kayıt ederek tekrar edilmesini sağlayan makine) ve herkes tarafından ampul olarak bilinecek akkor flamanlı lambanın mucidi idi. 1093 patentli icada sahip olan Edison aynı zamanda ilk endüstriyel araştırma laboratuvarının da kurucusuydu.
Henry Ford ise Detroit Edison Aydınlatma Şirketi’nde başmühendisti. Edison Şirketleri’nin 1896’daki büyük buluşmasında Ford, çocukluk kahramanı Edison’a, üzerinde çalıştığı bir içten yanmalı motor fikrinden bahsetti. Sonraları Edison’un fikrine gösterdiği ilgiyi “ihtiyaç duyduğu ilham” olarak niteleyecekti.
Ford fikrini hayata geçirdi ve Edison ile artık yakın arkadaş oldular. İş konusunda fikir alışverişlerinde bulunuyor, hatta beraber kamp yapıyorlardı. Ford’un çocukluk kahramanı Edison, yetişkinliğinde dostu haline gelmişti.
Kaynak: Harvard Üniversitesi, Widener Kütüphanesi
Sonuç olarak iddia doğru değil. Edison’un son nefesinin saklı olduğu bilinen tüp, yalnızca öldüğü sırada odada bulunuyordu. İddia yanlış bilginin en yaygın yedi türünden çarpıtmaya örnek.
