Sosyal medyada dolaşıma giren ve kısa sürede farklıhesaplartarafındanpaylaşılaniddiaya göre, ABD ile Türkiye arasındaki Rahip Brunson krizi sonrası The Economist’te bir karikatür yayımlandı. Buna göre karikatürde ABD’yi temsil eden bir figür Türkiye’yi sembolize eden bir dansöze para takıyor.
Bir kullanıcı tarafından 25 Ekim 2018’de Facebook’a yüklenen görsel şimdiye kadar yaklaşık 5 bin kişi tarafından paylaşıldı.
Ancak söz konusu karikatürün Rahip Brunson krizi sonrası çizildiği doğru değil. Karikatür, 1 Mart 2003 tarihinde Londra merkezli The Economist dergisinde yayımlanmış. İddiada yer alan karikatür, Brunson krizi öncesinde de internet sitelerinde Irak’a düzenlenen operasyonlarla ilgili olarak farklı tarihlerde paylaşılmış.
Karikatür 2003 yılından
Orijinali aşağıda görülebilecek olan karikatürün yayımlandığı The Economist sayısına Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesinden ulaşmak mümkün. Karikatürün, derginin 1 Mart 2003 tarihli sayısında, ABD’nin Saddam Hüseyin’i devirmek üzere Irak’a düzenleyeceği operasyon için TBMM’den geçmesi gündemde olan tezkere hakkındaki bir makalede kullanıldığı görülebiliyor. Kamuoyunda “1 Mart tezkeresi” olarak bilinen süreçte ABD ile Türkiye arasında tezkere karşılığı mali yardımlar konusunda uzun süren görüşmeler yapılmıştı.
Karikatürün sahibi Peter Schrank da e-posta yoluyla teyit.org’a yaptığı açıklamada, karikatürün 2003 yılına ait olduğunu, dolayısıyla Brunson vakası ile alakasının olamayacağını, The Economist’te yayınlandığını ve muhtemelen ABD’nin Türkiye’yi fonlamasıyla alakalı olduğunu belirtti.
Karikatür 2010 yılından beri Türkiye’deki internet sitelerinde dolaşımda
Karikatüre, Oda TV’nin 11 Eylül 2010’da paylaştığı bir haberde rastlanabiliyor. Yine 23 Eylül 2011 tarihli bir blog yazısında ve 24 Ocak 2013 tarihli bir forum mesajında da bu karikatüre rastlamak mümkün. Söz konusu içeriklerde de karikatür 2003 tezkeresi dönemine atfediliyor.
1 Mart 2003’te ne olmuştu?
ABD’nin Irak’a düzenleyeceği operasyon için Türkiye topraklarında silahlı kuvvetlerini konuşlandırmasını öngören 1 Mart 2003 tezkeresi, ABD ile yürütülen uzun görüşmeler sonrası 25 Şubat 2003’te TBMM Genel Kuruluna sunulmuştu. Dönemin ekonomiden sorumlu Devlet Bakanı Ali Babacan ve Dışişleri Bakanı Yaşar Yakış tarafından yürütülen görüşmelerin konusunu ABD’nin tezkere karşılığında yapacağı mali yardımlar oluşturuyordu. Dönemin ABD Başkanı George W. Bush’un “At pazarlığı” olarak adlandırdığı bu görüşmelerde anlaşmaya varılmıştı. Fakat 1 Mart 2003 tezkeresi, AK Parti’nin 363 vekil ile meclis çoğunluğunu elinde bulundurmasına rağmen oylamaya katılan 533 vekilin 264’ünün evet oyu vermesi ve salt çoğunluğun sağlanamaması sonucu reddedilmişti. 9 Mart 2003’te tekrar edilen Siirt seçimleri sonrası milletvekili olup Başbakanlığı 15 Mart 2003’te Abdullah Gül’den devralan Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla tekrar meclise gelen tezkere 21 Mart 2003’te, ABD Irak’ı bombalamaya başladıktan 1 gün sonra kabul edilmişti. 1 Mart 2003 sonrası bir gazete manşeti aşağıda görülebilir.
