Oda TV’nin haberinde, yapılan yeni bir araştırmanın tek başına et yememenin iklim krizini durduracağı hükmüne vardığı iddia edildi.
Oda TV’nin iddiası, 7 Şubat 2022’de Metro’da yayınlanan haberi kaynak gösteriyor. Haber çeviri olarak hazırlanmış. Metro’daki haberin detaylarını incelediğimizde, haberde tek başına et yemeyi bırakmanın iklim krizini önleyeceği gibi bir ifade geçmediğini görüyoruz. Bu ifade, yalnız başlıkta kullanılmış.
Metro’daki haberin kaynağıysa, PLOS İklim Dergisi'nin 1 Şubat 2022’de yayınladığı yeni bir araştırmaya dayanıyor. Metro araştırmayı büyük oranda doğru aktarsa da, başlıkta “Cutting out meat once and for all ‘would save planet from global warming’ - Herkesin et tüketimini kesmesi gezegeni küresel ısınmadan kurtarır” gibi sansasyonel bir ifade kullanması, haberin yanlış anlaşılmasına yol açıyor.
Ancak Oda TV’nin çevirdiği Metro haberinde, çeviri kaynaklı bazı hatalar da var. Bu hatalar da, haberin yanlış yorumlanmasına yol açıyor.
- Metro haberi, “Bilim insanları hayvancılıktaki kesimlere son vermenin karbon emisyonlarını yüzde 68 azaltmakta fayda sağlayacağını” söylemiyor. Doğrusu, bu azaltımın karbon emisyonunu yüzde 68 azaltmakla aynı etkiyi yaratacağı.
- Metro haberi, “Yaklaşık 400 milyon insan, sebzelerin de başarılı olabileceğini gösteren tamamen bitki bazlı diyetlerle yaşadığını” söylemiyor. Haber, araştırmanın yaklaşık 400 milyon insanın bitki bazlı beslendiğini, bunun sadece sebzeyle beslenmenin mümkün olduğunu gösterdiğini aktarıyor.
- Metro haberi “Hayvansal ürünleri bitkilerle değiştirmenin, fosil yakıtları ortadan kaldırmada etkili olacağını” yazmıyor. “Hayvansal ürünler yerine bitkisel ürünlere geçmek, fosil yakıtları bırakmak kadar önceliğimiz olmalı” diyor.
- Son olarak metrodaki haberde, Prof. Michael Eisen “et tüketimini bitirmek iklim felaketini önlemek için gerekli” demiyor. Eisen “İklim felaketini önlemek için atmosferdeki üç büyük sera gazını azaltmamız gerekiyor, araştırmamız da hayvancılığı sonlandırırsak bunu büyük ölçüde başarabileceğimizi gösteriyor” diyor.
Araştırma hayvancılığın bitmesinin tek başına yeterli olmayacağını vurguluyor
PLOS iklim dergisindeki araştırmanın amacı, hayvancılığın aşamalı olarak kaldırılmasıyla çözülecek olan emisyon azaltımlarıyla biyokütle geri kazanımının, uzun vadeli ve bütünleşik etkilerini modelleyerek, mevcut küresel hayvancılık üretiminin tam “iklim fırsat maliyetini” sayısallaştırabilmek.
Sonuç olarak hayvancılığın azaltılmasının veya ortadan kaldırılmasının, iklim değişikliğini önleme stratejilerinin ön saflarına yerleştirmesi söyleniyor. Araştırmada kullanılan modellemelerle, 2100’e kadar hayvancılığın aşamalı olarak durdurulmasının, atmosferdeki ısınma etkisini azaltacağı söyleniyor.
Araştırmada hayvancılık ve et tüketiminin bitmesiyle, iklim krizinin son bulacağı söylenmiyor. Bilakis, küresel felaketi önlemek için hayvancılığa son vermenin tek başına yeterli olmayacağı vurgulanıyor.
Bunun yerine, küresel beslenme değişikliğinin fosil yakıtlar ve yenilenebilir enerji sistemine geçerken güçlü bir tamamlayıcı olacağı belirtiliyor. Karşılaşılan zorluk sisteme geçileceğini seçmek değil, her ikisini de mümkün olduğu kadar hızlı bir şekilde uygulamakla yükümlü olan birçok sosyal, ekonomik ve politik zorluğun üstesinden en iyi şekilde nasıl geleceğimizi belirlemek.
İklim krizi komplike bir sorun
İklim krizi ele alınması gereken büyük ölçekli eylem ve politika değişiklikleri gerektiren komplike bir sorun. Ancak gıda, iklim krizine en büyük katkıda bulunan etmen bile değil; elektrik, ulaşım ve sanayi için fosil yakıtların yakılmasının payı çok daha yüksek.
Yine de gıda yok sayılacak bir mesele değil. Birleşmiş Milletler’e göre hayvancılık emisyonları, 100 yılda çevreye karbondioksitten 34 kata kadar daha fazla zarar veren metan içeriyor. Et ve süt ürünleri, küresel sera gazı emisyonlarının yaklaşık yüzde 14,5'ini oluşturuyor.
İlginizi çekebilir: İneklerden çıkan gazın iklim değişikliğinin en önemli sebebi olduğu iddiası
Tek başına et yemeyi bırakmak, iklim krizinin önüne geçmek için önemli bir adım olsa da gerçek hayatta tek başına dünyayı iklim krizinden kurtaracak hamle değil. BBC’ye konuşan Prof Gill, yediklerimizin gerçek iklim etkisini hesaplamanın kolay olmadığını söylüyor: “Gıdaların karbon ayak izleri, nasıl üretildiğine ve nereden geldiğine göre değişir ve bu nedenle mevsimlere göre değişir. Bu nedenle, beslenmelerini daha iklim dostu yapmak isteyenler, kırmızı et ve süt ürünlerini azaltmanın yanı sıra, israfı en aza indirgemek ve mevsiminde meyve ve sebzeleri seçmeye çalışmak gibi ilkeleri takip edebilirler.”
Katkı Sunanlar: Can Başaçek
