25 Şubat itibariyle WhatsApp gruplarında dolaşan ve Teyit’e ihbar olarak da gönderilen bir metinde, yeni koronavirüsün (Covid-19) yol açtığı hastalığa iyi geldiği öne sürülen bazı tavsiyeler paylaşıldı. Bu metne göre, sık sık su içerek virüsü midenize yollayabilirsiniz, böylece virüs akciğerlerinize ulaşmaz ve mide asidinde boğularak ölür. Çünkü ‘bir kez akciğerinize inerse artık çok geçtir.’
Aynı zamanda metinde yer alan iddialar bir videoda anlatılarak da dolaşıma sokulmuş.
Ancak iddia yanlış. Su içerek ne koronavirüs ne de bir başka üst solunum yolu enfeksiyonuna yol açan mikroorganizmanın yönünü değiştirebilirsiniz. Bu insan anatomisine aykırı.
Virüsün akciğerlere ulaşması ölüm anlamına gelmiyor
İddia bir kabulden yola çıkıyor: Koronavirüs akciğerlerinize ulaştıysa işiniz bitti. Bu bilgi doğru değil. Dünya Sağlık Örgütü’nün açıklamasına göre, virüsü kapan her altı kişiden birinde ciddi solunum güçlükleri gözleniyor. Bu yüzde 16 eder. Hastalığın öldürme oranı ise 27 Şubat 2020 itibariyle yüzde üçün biraz üzerinde. Üstelik bu orana çok hafif semptomlar sergilediği için hastaneye gitmeyen, test yapılmadığı için de virüsü taşıdığı tespit edilemeyenler dahil değil.
Yani virüs akciğerlerinize ulaşsa bile bu öleceğiniz anlamına gelmiyor. Virüs, 60 yaşın üzeri ya da ikincil bir hastalığı olmayanlar için an itibariyle pek de riskli gözükmüyor.
İkincisi Tayvanlı bir doktorun önerdiği öne sürülen kendini muayene & kontrol yöntemi. Şu anda hastalığı tespit etmenin tek ama tek yolu test. Bu testlerin her bir ülkede ne kadar yapıldığı ve yaygınlığı da zaman zaman haberleştiriliyor. Mesela Güney Kore’de kısa süre içinde 35 bin kişi test edildi. Biraz da bu nedenle ülkede tespit edilen vaka sayısı birkaç gün içinde hızla yükseldi.
Eğer üst solunum yollarınızla ilgili bir sorununuz var ve ateşiniz yüksekse yapmanız gereken, diğerlerine bulaştırma ihtimaline karşı maskenizi takmak ve dışarı çıkmadan önce sağlık kuruluşlarıyla iletişime geçmek.
Epiglot virüs geçişini önleyebilir mi?
Gelelim su içme meselesine. Herhangi bir enfeksiyona yakalandığınızda bol su tüketmeniz tavsiye ediliyor. Bu koronavirüsün yol açtığı hastalık için de geçerli. Ancak su içerek boğazınızdaki mikroorganizmaların yolunu şaşırtıp ciğeriniz yerine midenize yollayabileceğiniz iddiası, insan anatomisine aykırı.
Solunum ve sindirim sistemleri iki ayrı sistem. Akciğerlerinize hava ulaştıran soluk borusu ile midenize kelle paça çorbasını gönderen yemek borusu neredeyse bitişik. Bu iki borunun işlevlerinin karışmaması, yani kelle paça çorbasının akciğerinize kaçmasını engellemek için bir kapakçık var. Epiglot denen bu kapakçık, bir şey yiyip içerken her yutkunduğunuzda soluk yolunu kapatmaya yarıyor. Yani 15 dakikada bir su içerseniz, soluk yolunuz çok kısa bir süre için kapanır. Geri kalan geniş zamandaysa virüsün önündeki yollar açık.
Kaldı ki Covid-19 adlı virüsün yayılımını durdurmak pek öyle kolay değil. Virüs 120-160 nanometre boyutlarında. Yani durmaksızın su da içseniz bulduğu yarıklardan kolaylıkla süzülebilir. Virüsü ağzınızın yanı sıra burnunuzdan aldığınız da bir başka gerçek.
Diyelim bunu başardınız ve virüsü midenizde hapsettiniz. Bu virüsün öleceğinin garantisi değil. Örneğin norovirüs ve rotavirüslerin mide sıvısında yaşayabildikleri biliniyor. Covid-19 yeni bir virüs ve mide sıvısında yaşayıp yaşayamayacağını söylemek için çok erken. Ancak yapılan bazı araştırmalar, insan dışkısında virüse rastlandığını gösteriyordu. Bu da virüsün sindirim sistemini de enfekte edebileceği ve bu yolla bulaşabileceği ihtimalini güçlendirmişti. Yani en azından şunu biliyoruz: Mide sıvısı bütün virüsleri öldürmez; koronavirüsü öldürüp öldürmediği de henüz kesinlik kazanmadı.
Sonuç olarak su içerek koronavirüsü midenizde boğabileceğiniz iddiası gerçeği yansıtmıyor. Su içmek enfeksiyonlarla baş etmek için çok önemli, ancak virüsü midenize hapsetmenizi sağlamaz. WhatsApp’ta yayılan birçokları gibi bu iddia da uydurma.
