Günün Yalanları isimli hesap tarafından ortaya atılan iddiaya göre, AK Parti döneminde inşaatı başlayan Silivri Seymen Enerji Üretim Merkezi’nin yapımı CHP’li Ekrem İmamoğlu yönetiminde bir buçuk yıl süreyle durduruldu. İddia İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) AK Parti Grup Başkanvekili Mehmet Göksu tarafından da dile getirildi.
İddianın esas kaynağı Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcısı ve İklim Başmüzakerecisi Prof. Mehmet Emin Binpınar’ın attığı bir tweet. Ancak Binpınar tweetlerinde bir buçuk yıl gibi süreden bahsetmiyor ve projenin durdurulma nedeninin yerel seçimler olduğunu da dile getiriyor.
Çalışmalar hesapları incelemek için durduruldu
Çalışmaların durdurulmasının sebebi gerçekten de yerel seçim ve sonrasında yönetim değişikliğinden kaynaklanan süreç. 31 Mart 2019 tarihindeki yerel seçimlerden sonra AK Parti’nin Yüksek Seçim Kurulu’na itirazı kabul edildi ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin başkanlık seçiminin yenilenmesi kararı verildi.
İlk olarak 17 Nisan’da göreve başlayan İmamoğlu, 19 Nisan tarihinde iki genelge yayınladı. Bunlardan biriyle belediye harcamalarına tedbir getirildi. Emin Birpınar’ın tesisin inşasının durdurulması iddiasına gösterdiği kanıtlardan biri bu. Fakat genelge salt bu tesisin değil, İstanbul’da İETT ve İSKİ dışındaki tüm kurumların tüm faaliyetlerini kapsıyordu.
Haziran ayında kamuoyuna yansıyan genelge.
Birpınar’ın da paylaştığı ve tesis inşaatının CHP döneminde durdurulduğunu gösteren ikinci belge de İmamoğlu’nun tekrarlanan İstanbul yerel seçimlerini yeniden kazanıp mazbatasını 27 Haziran’da aldıktan sonra 28 Haziran’dan itibaren başlatılan faaliyet durdurma genelgesi. Bu genelgedeki bazı maddeler Eylül ayında iptal edildi ve işlemlerin mevzuat çerçevesinde yürütülmesi kararı verildi. Aynı evrakta Temmuz 2019’da projelerin durdurulmasının sebebi kamu kaynaklarının etkin olarak kullanılıp kullanılmadığının araştırılması olarak açıklanıyor. Dolayısıyla Birpınar’ın da belirttiği gibi, şehirde çalışmaların durdurulmasının nedeni hesapların incelenmesi idi. Spesifik olarak bu tesis özelinde bir durdurma kararı alınmadı.
İBB’de bu dönemde yine hesapların denetlenmesi amacıya yayınlanan başka genelgeler de var. Örneğin Temmuz 2019’da yayınlanan genelge İETT ve İSKİ’deki ihale ve alım-satım süreçleriyle ilgili kuralları düzenlemiş. Yine aynı ay yayınlanan bir başka genelge ise ödenek kullanımı ve harcamalara geçici bir süre için sınırlama getirmiş.
Uydu görüntülerine göre inşaat 2019 ve 2020’de devam etmiş
İstanbul içindeki ihale, alım satım ve harcamalar ile ilgili faaliyetler yönetimin değişmesinden sonra yaklaşık iki ay geçici olarak durdurulmuş, fakat bu karar spesifik bir projeye yönelik değil. Sonrasında inşaatın devam ettiğine dair başka kanıtların izini sürmek mümkün.
O izlerden biri de belediyelerin her sene yayınladığı yatırım programları. İBB’nin 2019 ve 2020 yıllarına ait yatırım programlarını incelediğimizde Seymen Silivri Katı Atık Tesisi’nin her iki grubun yatırım planlarında olduğunu görüyoruz. AK Parti Grubu’nun belediye meclisinde çoğunluğu oluşturduğu son dönem olan 2019 yılında tesisin yapımı için ayrılan bütçe 20 bin TL olarak rapora yansımış (sf. 68). CHP Grubu’nun İBB yönetiminde ilk kez söz sahibi olduğu 2020 döneminde ise tesise ayrılan bütçe 64 bin TL’ye yükselmiş (sf. 64). Yani tesis yapımı durdurulmamış, aksine bütçesi artırılmış.
Tesis alanda neler olduğunu da meclis kararlarından takip mümkün. Meclis kararlarını taradığımızda 2011 yılında tesisin yapılacağı alana bir hafriyat sahası kurulması için gerekli onayın verildiğini görüyoruz. (sf. 9) 2015 yılından itibaren tesise katı atıkların kabulünün yapıldığı da kararlar arşivinde yer alıyor. 2016’da tesisin ihtiyaç duyduğu tehlikeli atık bertaraf tesisi kurulmasına belediye meclisi onay vermiş.
Planetlab üzerinden incelediğimiz uydu görüntülerinde, tesisin yapıldığı alanda Mart 2018’de yapılaşma görülmüyor, fakat süren bir inşaat olduğunu söyleyebiliriz.
Mart 2018
Ancak hem yerel seçimlerin yapıldığı hem de AK Parti grubunun İBB yönetimindeki son ayı olan Mart 2019’daki görüntülerde bir binanın inşa edildiği tespit edilebiliyor. Yani tesis için AK Parti yönetimi boyunca çalışmalar devam etmiş. Kamuya açık meclis tutanaklarına göre Şubat 2019’da tesise gereken enerji nakil hatlarının kurulması için İBB meclisinden onay çıkmış.
Mayıs ve Aralık 2019 görüntülerine ulaşılabiliyor
Google Earth üzerinden alanın 23 Mayıs ve 10 Ağustos 2019 tarihli görüntülerine ulaştığımızda, her iki tarihte de bölgede inşaatın devam ettiğine dair kanıtlara ulaşmak mümkün. Bölgede öncelikle atık alanındaki inşaat bölümünün yapısı değişiyor, bunun dışında bölgeye çok sayıda aracın girip çıktığı, yer değiştirdiği de görülüyor.
23 Mayıs 2019 tarihli Google Earth görüntüsü.
10 Ağustos 2019 tarihli Google Earth görüntüsü.
Mart 2020’de bina tamamlanmış
Mart 2020 görüntülerine baktığımızda ise, alandaki binanın yapıldığı, inşaatın ilerlediği açıkça görülebiliyor. Bu, İBB yönetiminin 2019 Mart ayında değişmesinden sonra, yeni yönetimin de alanda bir yıl içinde çalışmayı sürdürdüğü anlamına gelir. Mart 2020’de bir yıl öncesine kıyasla inşası süren bina yapısının neredeyse tamamlandığı anlaşılıyor ve alanın peyzajı da bir yıl önceye göre toparlanmış vaziyette.
Mart 2020.
Eylül 2020’de tesis hakkında karar alınmış
Alanın bundan sonraki sürecini uydudan takip etmek mümkün olmasa da, Belediye Meclisi’nden takip edebiliriz. Tesisle ilgili meclise yansıyan son karar 17 Eylül 2020’de alınmış. Buna göre 13 Ekim 2019’da Mali Hizmetler Daire Başkanlığı’na tesisin büyütülmesi için ek gelire ihtiyaç duyulduğu, dış borçlanma için belediye meclisine yetki verildiğine dair bir yazının yazıldığı anlaşılıyor. 17 Eylül 2020 tarihinde de gönderilen yazıyı takiben dış borçlanma yetkisi başkana verilmiş.
Yani Seymen Katı Atık tesisi ile ilgili çalışmaların Ekim 2019’da ve 2020 yılında da sürdüğü anlaşılıyor. Bu durumda tesis inşaatının 1 buçuk yıl süreyle durması söz konusu değil. Bu hesaba göre İmamoğlu’nun Mart 2019’da göreve başladığını varsaymış olsak dahi Eylül 2020’ye kadar alanda herhangi bir inşaat faaliyetinin yürütülmemiş olması gerekirdi.
Tesisle ilgili kamuya açık kararları İBB meclis sistemi üzerinden taramak mümkün.
Çöpten biriken metan gazı enerjiye dönüştürülüyor
İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu 19 Ekim’de tesisin açılacağını duyurmuş, 20 Ekim’de ise ilk etabın açılışı yapılmıştı. Belediye tarafından tesisin faydalarından biri karbon salımının azaltılmasına katkıda bulunması gösteriliyor. Tesisin tam kapasiteye geçtiğinde 500 bin hanenin yıllık enerji ihtiyacını karşılaması bekleniyor. Tesisin yapımı sürecinde Silivri Belediyesi’ne herhangi bir tebligat yapılmamış, halk da projeye bölgenin birinci sınıf tarım arazisi olması nedeniyle karşı çıkmıştı.
